Lập ban chỉ đạo quốc gia về đào tạo theo nhu cầu

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Thiện Nhân đã có cuộc trao đổi với báo chí bên lề Hội nghị này.

Nhà nước làm trung gian

* Xin Phó Thủ tướng cho biết cụ thể về việc thành lập Ban chỉ đạo quốc gia để thực hiện đào tạo theo nhu cầu của các ngành trọng điểm?

Đào tạo theo nhu cầu của doanh nghiệp nói riêng, xã hội nói chung là đòi hỏi từ phía doanh nghiệp. Đối với quản lý nhà nước thì đây cũng là phương châm để thực hiện hiện đại hóa GD&ĐT với chi phí thấp, hiệu quả cao.

Tuy nhiên, do điều kiện thực tiễn và lịch sử những năm qua, gắn kết giữa doanh nghiệp và nhà trường chưa tốt. Cho nên, để làm được việc đào tạo theo nhu cầu xã hội thì phải có vai trò trung gian, đó chính là Nhà nước.

Vai trò trung gian gồm có nhiều khía cạnh. Thứ nhất là về công tác dự báo. Từng doanh nghiệp không thể dự báo được nhu cầu nhân lực của ngành mình và cũng không thể đưa thông tin đó cho các trường ĐH. Và từng trường ĐH cũng không thể dự báo được. Do đó, Nhà nước phải làm việc dự báo nhu cầu nhân lực và đem thông tin chuyển giao cho các trường ĐH. Nếu có rồi, các trường ĐH, CĐ, TCCN mới đào tạo được đúng nhu cầu. Đó là trách nhiệm của Nhà nước.

Thứ hai là tạo điều kiện để 2 bên gặp gỡ nhau. Hiện nay, không có cơ hội để các doanh nghiệp và cơ sở đào tạo gặp nhau trên diện rộng, có thể trao đổi sâu về từng ngành nghề. Vừa qua, trong năm 2007-2008, chúng ta đã tổ chức 7 hội thảo về đào tạo nhân lực theo nhu cầu xã hội, đặc biệt là cho 4 ngành: CNTT truyền thông, Đóng tàu, Tài chính ngân hàng và Du lịch. Tại đây, những trường đào tạo quan trọng nhất cả nước về từng lĩnh vực này và các doanh nghiệp tiêu biểu nhất cả nước về từng lĩnh vực này đã ngồi lại để trao đổi và đánh giá nhu cầu sắp tới ra sao và làm thế nào để đáp ứng nhu cầu đó.

Thứ ba là trong quá trình triển khai, các trường cũng cần hỗ trợ về tài chính. Ví dụ, có nhu cầu sớm xây dựng một loạt các trường ĐH, CĐ, trung cấp, một số trường có nhu cầu vươn đến nhanh hơn trở thành trường có trình độ chất lượng cao thì Nhà nước phải hỗ trợ kinh phí. Hay một số trường muốn nâng cấp CSVC trang thiết bị cần vốn vay ưu đãi thì Nhà nước cần có chương trình đó. Hoặc là SV muốn được học chương trình có chi phí cao thì Nhà nước phải hỗ trợ để các em có khả năng học được. Như vậy, vai trò của Nhà nước là sử dụng sức mạnh tài chính để phối hợp.

Cuối cùng là, các trường ĐH, các doanh nghiệp đóng ở nhiều địa phương, như vậy để kết nối được việc này không chỉ hoạt động của Chính phủ mà phải có cấp địa phương.

Cấp trung ương đào tạo liên quan đến 3 khối: Bộ phụ trách đào tạo và dạy nghề, Bộ phụ trách ngành như Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công thương, Bộ Thông tin - Truyền thông và ở cơ sở là UBND các cấp.

Do đó, để phối hợp được, chúng tôi cho rằng cấp quốc gia cần hình thành một Ban chỉ đạo hay nói cách khác là Ban điều phối chương trình. Ban này bao gồm đại diện của các Bộ quản lý cơ sở giáo dục đào tạo, Bộ quản lý nhà nước và ngành chúng ta quan tâm và các doanh nghiệp tiêu biểu, xác định 3 bên làm gì và sau đó phối hợp với Hà Nội, TPHCM để triển khai. Hiện nay, các Bộ, ngành đang trình và đề nghị tôi làm trưởng ban và sau hội nghị này sẽ ký.

Thực hiện bốn công khai

* Trong báo cáo của Bộ có đưa ra, chưa có chế tài nào nói trường đào tạo chưa đạt chuẩn, kém chất lượng? Vậy, việc xây dựng chuẩn cho các trường ĐH, CĐ, TCCN sẽ như thế nào?

Có thể những người ở ngoài ngành giáo dục đào tạo nghe như vậy rất ngạc nhiên, nhưng đó là thực tế. Trước nay chúng ta quản lý hệ thống giáo dục đào tạo, đặt ra yêu cầu chất lượng có chỉ tiêu phát triển chất lượng hàng năm, nhưng chỉ số đánh giá và kiểm soát chất lượng không có. Cho nên, hàng năm các trường không báo cáo được về chất lượng đào tạo của mình với Bộ GD&ĐT và Bộ cũng không có chỉ số nắm cái này.

Do đó, từ năm học này, Bộ GD&ĐT đặt yêu cầu đào tạo phải đáp ứng yêu cầu xã hội, đào tạo phải đạt chuẩn. Chuẩn trước hết là nhà trường phải công bố khả năng mình đạt được. Phải xác định, người tốt nghiệp trường mình học ngành nghề này làm được những việc này. Nếu không có cái đó thì không có khả năng đánh giá và nâng cấp được.

Thứ hai là, khuyến khích đào tạo theo nhu cầu. Nếu công bố có chuẩn nhưng không ai ký hợp đồng đào tạo với mình, rất nhiều năm thì chắc là có vấn đề. Thứ ba là Nhà nước phải có chuẩn, dạng ban đầu là chương trình khung về đào tạo. Nghĩa là, đào tạo đó, chương trình khung quy định biết kiến thức, kỹ năng gì. Quy định cứng khoảng 60%, còn 40% để quyền các trường tự xác định. Như vậy, trách nhiệm của Nhà nước là công bố đủ chương trình khung.

Biện pháp cuối cùng là phải thông qua tổ chức độc lập đánh giá chất lượng chương trình và nhà trường. Chúng ta có Cục Khảo thí và có 180 trường đã và đang tham gia quá trình đánh giá chất lượng.

Trong năm nay, đã có quy hoạch phối hợp các tổ chức bên ngoài để hình thành ở Hà Nội, TP.HCM và miền Trung 3 cơ quan đánh giá chất lượng giáo dục ĐH mà không phải của Bộ GD&ĐT. Quan điểm của Bộ là từ nay đến năm 2010, giúp các trường đánh giá bên trong, tự đánh giá, đánh giá bên ngoài và sau đó từ 2010 trở đi phải công bố kết quả đánh giá trong báo cáo hàng năm của mình.

Tức là, có 4 công khai: tiềm lực đến đâu, chuẩn đào tạo, kết quả đánh giá chất lượng và tài chính để người học và xã hội giám sát.

(VietNamNet)