Lửa gần, nước xa

Người Việt có thói quen uống trà, nhưng gần đây nhiều người bỗng băn khoăn khi đưa chén trà lên miệng. Sở dĩ như vậy là bởi qua báo chí, người ta tá hoả với câu chuyện chè (trà) bẩn.

 

Những hộ dân tại các vùng chè nổi tiếng Thái Nguyên, Yên Bái, Tuyên Quang, vì tham lợi nhuận đã trộn từ thuốc trừ sâu cho tới bùn đất vào chè, cho ra lò một thứ chè vô cùng kinh dị. Loại chè bẩn này sau đó được thương lái Trung Quốc mua lại (không biết để làm gì) với giá cao. Vậy là nhà nhà, người người lao vào cuộc mưu sinh - cũng là cuộc tàn phá thương hiệu chè Việt Nam.

Câu chuyện chè bẩn cũng na ná như câu chuyện tỏi Lý Sơn (Quảng Ngãi) mấy tháng trước. Lý Sơn được thiên nhiên ban đặc ân khi tỏi trồng ở đây rất thơm, ngon và có giá thành cao trên thị trường. Lợi dụng điều này, không ít các tư thương người Lý Sơn đã mua tỏi ở những nơi khác, cho lên thuyền vượt biển về Lý Sơn, gắn mác tỏi bản địa rồi xuất ngược ra ngoài bán với giá cao. Vậy là cũng từ mục tiêu kinh tế, dân Lý Sơn đã bôi nhọ thương hiệu của chính mình.

Câu chuyện sau đây, chẳng liên quan gì đến ăn uống nhưng lại liên quan đến chuyện "nước xa, lửa gần". Qua thông tin mà các trường Đại học, Cao đẳng vừa công bố thì thấy điểm thi năm nay ở ngành xã hội thấp đến mức…thê thảm. Có trường, môn Lịch sử chỉ có hơn chục thí sinh đạt điểm trung bình trở lên, còn lại phổ biến là 1 đến 3 điểm. Môn Văn, Địa cũng không sáng sủa hơn. Nhiều vị hiệu trưởng đã than thở rằng, với tình hình điểm số như thế này thì dù có lấy đến điểm sàn, cũng chưa chắc đã đủ chỉ tiêu tuyển sinh. Suốt thời gian qua, không ít các nhà giáo, các nhà quản lý đã phân tích nguyên nhân về sự thoái trào của Khối C. Dù các ý kiến có khác nhau song đều thống nhất, một trong những nguyên nhân là do tốt nghiệp các ngành Khối C sau này ra trường khó xin việc, hoặc xin được thì lương cũng rất thấp so với những ngành khác. Từ chỗ khó có việc làm, thí sinh đã lạnh nhạt với Khối C, nếu có dự thi Khối C thì nhiều khi cũng vì không còn con đường nào khác.

Làm chè bẩn, đánh tráo thương hiệu tỏi, lợi lộc thấy ngay, mỗi ngày có thể kiếm thêm dăm ba triệu đồng. Học, thi các ngành "hót" ra trường có việc ngay, thu nhập lại cao. Chè bẩn, tỏi "đểu" còn có thể xử lý, nhưng việc học là tuỳ sở thích, khả năng của mỗi người, cũng không vi phạm quy định nào.

 

Thế nhưng "lửa cháy chân thành" sẽ chỉ là vấn đề thời gian, nếu tỏi giả danh, chè kinh dị vẫn đều đều xuất xưởng. Điều đầu tiên là khách hàng sẽ kinh sợ, thậm chí có thể tẩy chay các sản phẩm này. Sau đó, khi thương lái nước ngoài không thể tiếp tục bao tiêu thứ sản phẩm đáng sợ đó, lúc thương hiệu đã tan tành, chắc chẳng khó khăn để hình dung tình cảnh thê thảm của người sản xuất.

Còn việc quay lưng với học, thi Khối C hiện nay, không cần bình luận nhiều bởi các chuyên gia đã nhận định, đó sẽ là "sự suy thoái các giá trị nhân văn, quay lưng với giá trị làm người". Gánh chịu hậu quả này, không chỉ là xã hội chung chung, mà là mỗi gia đình cụ thể.

Ai cũng sợ hoả hoạn, do vậy cần nhìn ra những nguy cơ gây cháy mà đề phòng. Nếu không, đến khi lửa cháy lại ngậm ngùi trước lời dạy của tiền nhân.

 

Nguyễn Đức