'Rộ' trào lưu học 'Nghệ ngữ' trên cộng đồng mạng
“Bửa nớ đi ngoài cươi bấp cái cẳng bổ trợt cái trục cúi, mai đi mần không đặng. Quê choa nói rứa đó, bọn bây dịch đi”.
Trong thời gian gần đây, một bài viết có tựa đề “Giáo trình tự học tiếng Nghệ trong 24h” đã lan truyền trong cộng đồng mạng Việt Nam với tốc độ chóng mặt. Với nội dung gồm những những kiến thức cơ bản kèm theo ví dụ minh họa sống động, “Giáo trình” này đã xuất hiện trên hàng chục diễn đàn lớn nhỏ và thu hút rất đông các bạn trẻ hào hứng vào học tiếng Nghệ.
Tiếng Nghệ thật là phong phú
Trong phần mở đầu của “giáo trình” tiếng Nghệ, người biên soạn cho biết “công trình” của mình được thực hiện nhằm “khắc phục tình trạng mình nói mà các bạn ngoài Bắc nghe không hiểu gì, đồng thời đáp ứng nhu cầu học tiếng Nghệ An ngày càng cao của một số anh chị em ngoài Bắc muốn làm dâu rể Nghệ An”.
Theo giáo trình, tiếng Nghệ có ngữ pháp thống nhất với tiếng Việt nói chung và khá giống các tỉnh miền Trung (từ Nghệ An đến Thừa Thiên Huế) ở các từ vựng cơ bản như "mô, tê, răng, rứa".
Đặc trưng làm nên sự khác biệt giữa tiếng Nghệ Tĩnh với tiếng của các địa phương khác là ở âm điệu và hệ thống từ loại. Theo đó, về mặt âm điệu, người xứ Nghệ đọc dấu ngã (~) thành dấu nặng (.), cho nên nghe giọng Nghệ mới “nặng trình trịch”. Thậm chí, ở một số vùng, dấu hỏi (?) cũng được đọc thành dấu nặng (.). Các phụ âm “s” và “x”, “tr” và “ch”, “r” và “d” người Nghệ Tĩnh phát âm rất rõ, chứ không đọc bằng nhau như giọng Hà Nội.
![]() |
Về hệ thống từ vựng, mỗi địa phương ở Nghệ Tĩnh lại sử dụng những từ khác nhau, đặc biệt là danh từ, nhưng về toàn thể thì ở mọi vùng đều dùng chung một số từ thông dụng và phổ biến. Những từ vựng này được liệt kê ở một “từ điển” đi kèm “giáo trình”.
Bây đi mô đó, cho choa đi với = Các bạn đi đâu đấy, cho chúng tôi đi với.
Giừ mi ở chộ mô rứa? = Giờ cậu ở chỗ nào thế?
Đóng ci cựa lại = Đóng cái cửa lại.
Cấy chi rứa = Cái gì thế?
A ri là răng? = Như thế này là thế nào?
Phim ni xem hay đại = phim này xem khá hay.
Dắc con tru ra đồng = dắt con trâu ra đồng.
Ao ni su ri = Ao này sâu thế.
Giải mã bài thơ tiếng Nghệ bí hiểm
Ngay sau khi nghiềm ngẫm giáo trình tiếng Nghệ, cảm nhận đầu tiên của nhiều bạn trẻ không phải người Nghệ An, Hà Tĩnh là tiếng Nghệ cực kỳ khó “nhằn”. Thành viên kubihihihi, diễn đàn Vozforum nhận xét: “Học tiếng này cũng như học tiếng Anh, cứ phải tiếp xúc nhiều mới nói sõi được, chứ cứ đọc công thức thì không thể nào mà nhớ nổi”.
Theo những thành viên là người gốc Nghệ thì “giáo trình” trên mới chỉ cung cấp những kiến thức cực kỳ sơ đẳng, đặc biệt là từ vựng tiếng Nghệ. Tuy nhiên, nhiều người vẫn rất hào hứng bắt tay ngay vào thực hành tiếng Nghệ bằng cách học dịch “Nghệ ngữ”. Thành viên có nick tinhyeudimat, một “chuyên gia” tiếng Nghệ đưa ra đề bài: “Bửa nớ đi ngoài cươi bấp cái cẳng bổ trợt cái trục cúi, mai đi mần không đặng. Quê choa nói rứa đó, bọn bây dịch đi”.
Đáp án đúng được thành viên yeu2lan đưa ra: “Bữa kia đi ngoài sân vấp cái chân ngã trầy đầu gối, mai không đi làm được”.
Nhưng hóc búa nhất vẫn là một bài thơ tiếng Nghệ mà người tỉnh ngoài đọc thì chỉ có nước… ú ớ như đọc mật mã. Thậm chí, nhiều người Nghệ chính gốc cũng không thể “giải mã” đúng 100% bởi bài thơ sử dụng khá nhiều từ địa phương riêng biệt.
Dưới đây là nội dung bài thơ: "Mùa nực với mùa gắt/Kêu chắc đến rồi tề/Dừ sốt hơn bựa tê.../Khát khô mui nẻ họng/Ung bứt toóc dới rọng/Mụ cào ló trửa cươi/Con chắt ả mô rồi/Hắn cợi tru vô rú/Bếp lạnh tanh mun trú/Cho ga trọi ga bươi/Nác chát ở mô rồi/Múc cho tui một đọi/O tê ngong rành sọi/Ả nớ chộ cũng tài/O ả có thương ngài/Nấu cho nồi nác chát/Tui uống vô mát rọt/Thứ chè gay rành tài/Nắng ra răng mặc trời/Cũng thua nồi nác chát".
Và đây là một “bản dịch” được cho là tương đối “chuẩn” của thành viên có nick thanhve:
Mùa nực với mùa gắt - Mùa nóng với mùa gặt
Kêu chắc đến rồi tề - Kêu nhau đến rồi kìa
Dừ sốt hơn tự tê - Giờ nóng hơn dạo trước
Sốt khô mui nẻ họng - Nóng khô môi nẻ họng
Ung bứt toóc dới rọng - Ông gặt lúa dưới ruộng
Mụ cào ló trửa cươi - Bà cào lúa giữa sân
Con chắt ả mô rồi - Con bé chắt của chị đâu rồi
Hắn cợi tru vô rú - Nó cưỡi trâu vào núi
Bếp lạnh tanh mun trú - Bếp lạnh tanh mun trấu
Cho ga trọi ga bươi - Cho gà chọi gà bươi
Nác chát ở mô rồi - Nước chát ở đâu rồi
Múc cho tui một đọi - Múc cho tôi một bát
O tê ngong rành sọi - Cô kia ngong(?) giỏi thật
Ả nớ chộ cũng tài - Chị kia thấy cũng tài
O ả có thương ngài - Cô với chị có thương người
Nấu cho nồi nước chát - Nấu cho nồi nước chát
Tui uống vô mát rọt - Tôi uống vào mát ruột
Thứ chè gay rành tài - Thứ chè gay tài thật
Nắng ra răng mặc trời - Nắng thế nào thì mặc trời
Cũng thua nồi nước chát - Cũng thua nồi nước chát
Nhìn chung, dù còn đơn giản nhưng sự ra đời của giáo trình tự học tiếng Nghệ đã được các bạn trẻ hưởng ứng nồng nhiệt. “Tiếng Nghệ rất khó nhưng cũng rất dễ thương. Hè này về Nghệ An du lịch chắc chắn mình sẽ mang theo “cẩm nang” tiếng Nghệ này để tập nói chuyện với người địa phương”, Phương An, thành viên mạng xã hội Facebook, chia sẻ.
![Ước mơ báo đáp mẹ giúp nữ sinh nghèo tốt nghiệp thủ khoa, giành học bổng tiến sĩ](https://giadinh.mediacdn.vn/zoom/260_163/296230595582509056/2024/7/26/avatar1722013725215-17220137256231138667763-0-196-1005-1804-crop-17220138212851077978670.jpg)
Ước mơ báo đáp mẹ giúp nữ sinh nghèo tốt nghiệp thủ khoa, giành học bổng tiến sĩ
Giáo dục - 19 phút trướcXuất thân từ vùng quê nghèo, Nguyễn Thị Kim Hòa tốt nghiệp thủ khoa Trường ĐH Hà Nội, nhận học bổng du học tiến sĩ. Những thành tích đó xuất phát từ ước mơ báo đáp người mẹ là giúp việc của cô gái đến từ Hưng Yên.
![Xúc động lễ thắp nến tri ân tại nơi yên nghỉ của hàng vạn liệt sĩ](https://giadinh.mediacdn.vn/zoom/260_163/296230595582509056/2024/7/26/avatar1722012877706-17220128781692132372755-0-36-315-540-crop-1722013044683647227886.jpeg)
Xúc động lễ thắp nến tri ân tại nơi yên nghỉ của hàng vạn liệt sĩ
Thời sự - 41 phút trướcChương trình thắp nến tri ân tại Nghĩa trang liệt sĩ Quốc gia Đường 9 và Nghĩa trang liệt sĩ Quốc gia Trường Sơn nhằm bày tỏ lòng thành kính, biết ơn của thế hệ trẻ đối với các Anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì độc lập, tự do của dân tộc.
![Điểm sàn xét tuyển vào các trường đại học Sư phạm, chỉ từ 5 điểm/môn](https://giadinh.mediacdn.vn/zoom/260_163/296230595582509056/2024/7/26/su-pham-1722013407874846961839-0-0-500-800-crop-172201341244278143527.jpg)
Điểm sàn xét tuyển vào các trường đại học Sư phạm, chỉ từ 5 điểm/môn
Giáo dục - 57 phút trướcCác trường đại học khối ngành Sư phạm trên cả nước vừa công bố mức điểm sàn năm 2024, trong đó cao nhất 24,5 điểm và thấp nhất 15 điểm.
![Thực hư thông tin cô gái làm ở Samsung lây truyền HIV cho 16 người ở Thái Nguyên](https://giadinh.mediacdn.vn/zoom/260_163/296230595582509056/2024/7/26/avatar1722000413437-17220004142111064544225.png)
Thực hư thông tin cô gái làm ở Samsung lây truyền HIV cho 16 người ở Thái Nguyên
Xã hội - 10 giờ trướcLiên quan đến vụ việc mạng xã hội đang lan truyền “cô gái Samsung lây truyền HIV cho 16 người” lãnh đạo TP. Phổ Yên, Thái Nguyên cho biết, công an thành phố đang vào cuộc xác minh sự việc.
![Lời cảm ơn của Ban Lễ tang Nhà nước và gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://giadinh.mediacdn.vn/zoom/260_163/296230595582509056/2024/7/26/article-17219950348362047201794-151-0-776-1000-crop-17219950449281208577057.jpg)
Lời cảm ơn của Ban Lễ tang Nhà nước và gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
Xã hội - 11 giờ trướcChiều 26/7/2024, ngay sau Lễ an táng, Ban Lễ tang Nhà nước và gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có Lời cảm ơn.
![Vỏ bọc 'hoàn hảo' của tú ông cầm đầu đường dây gái gọi trên mạng xã hội (P1): Cô gái bí ẩn](https://giadinh.mediacdn.vn/zoom/260_163/296230595582509056/2024/7/26/mai-dam-mh-172198259884636888000-0-0-366-586-crop-17219826804891736964399.jpg)
Vỏ bọc 'hoàn hảo' của tú ông cầm đầu đường dây gái gọi trên mạng xã hội (P1): Cô gái bí ẩn
Pháp luật - 12 giờ trướcGĐXH - Sau khi ra tù, Thái gần như không có chút "hối cải". Thay vì tìm kiếm công việc, Thái lên mạng, tham gia vào các hội nhóm môi giới bán dâm. Từ đây gã trai trẻ tuổi đã "luồn lách', tự tạo cho mình "thương hiệu" riêng và điều hành một đường dây môi giới mại dâm với hơn 70 nghìn người tham gia.
![Nổ súng bắn chết người và cuộc lẩn trốn 35 năm của gã công nhân bị truy nã](https://giadinh.mediacdn.vn/zoom/260_163/296230595582509056/2024/7/26/giet0-17219870236031673138227-92-0-692-960-crop-17219870353881559684727.jpg)
Nổ súng bắn chết người và cuộc lẩn trốn 35 năm của gã công nhân bị truy nã
Pháp luật - 13 giờ trướcGĐXH - Sau khi trốn khỏi địa phương, Phát không liên lạc với gia đình, người thân và mưu sinh bằng nhiều nghề khác nhau. Cùng với đó đối tượng thay tên đổi họ tên, lai lịch để tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng...
![Tài xế container 'thông chốt', đâm vào xe CSGT](https://giadinh.mediacdn.vn/zoom/260_163/296230595582509056/2024/7/26/dscf8142-1721988298735311554973-0-0-625-1000-crop-1721988545569900819983.jpg)
Tài xế container 'thông chốt', đâm vào xe CSGT
Pháp luật - 13 giờ trướcGĐXH - Phát hiện chiếc xe container có dấu hiệu chở hàng vượt quá trọng tải, tổ tuần tra kiểm soát đã ra tín hiệu yêu cầu dừng lại để kiểm tra. Tuy nhiên, Đỗ Khắc Hải đã không chấp hành, điều khiển xe bỏ chạy và tông vào xe của lực lượng CSGT.
![Lời cảm ơn của gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://giadinh.mediacdn.vn/zoom/260_163/296230595582509056/2024/7/26/tong-bi-thu-nguyen-phu-trong3-17219858585501560167348-0-0-604-966-crop-17219859129921788022702.png)
Lời cảm ơn của gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
Thời sự - 14 giờ trướcChiều 26/7, ông Nguyễn Trọng Trường, đại diện gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đọc lời cảm ơn của gia đình Tổng Bí thư tại Lễ truy điệu.
![Toàn văn lời điếu tại Lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://giadinh.mediacdn.vn/zoom/260_163/296230595582509056/2024/7/26/quoc-tang-tong-bi-thu-nguyen-phu-trong1-17219823510191161920027-21-33-748-1196-crop-17219823635941422293191.png)
Toàn văn lời điếu tại Lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
Thời sự - 15 giờ trướcỦy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Tô Lâm, Trưởng ban lễ tang đọc lời điếu, tiễn đưa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về nơi an nghỉ cuối cùng.
![Từ 1/1/2025, thời gian bắt buộc bật đèn xe khi tham gia giao thông đường bộ áp theo quy định mới](https://giadinh.mediacdn.vn/zoom/300_188/296230595582509056/2024/7/25/bat-den-xe-17218963756061475944225-0-0-440-704-crop-17218965235871812898145.jpeg)
Từ 1/1/2025, thời gian bắt buộc bật đèn xe khi tham gia giao thông đường bộ áp theo quy định mới
Đời sốngGĐXH - Theo Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024, từ 1/1/2025, thời gian bắt buộc bật đèn xe khi tham gia giao thông đường bộ áp dụng theo quy định mới.