'Rộ' trào lưu học 'Nghệ ngữ' trên cộng đồng mạng
“Bửa nớ đi ngoài cươi bấp cái cẳng bổ trợt cái trục cúi, mai đi mần không đặng. Quê choa nói rứa đó, bọn bây dịch đi”.
Trong thời gian gần đây, một bài viết có tựa đề “Giáo trình tự học tiếng Nghệ trong 24h” đã lan truyền trong cộng đồng mạng Việt Nam với tốc độ chóng mặt. Với nội dung gồm những những kiến thức cơ bản kèm theo ví dụ minh họa sống động, “Giáo trình” này đã xuất hiện trên hàng chục diễn đàn lớn nhỏ và thu hút rất đông các bạn trẻ hào hứng vào học tiếng Nghệ.
Tiếng Nghệ thật là phong phú
Trong phần mở đầu của “giáo trình” tiếng Nghệ, người biên soạn cho biết “công trình” của mình được thực hiện nhằm “khắc phục tình trạng mình nói mà các bạn ngoài Bắc nghe không hiểu gì, đồng thời đáp ứng nhu cầu học tiếng Nghệ An ngày càng cao của một số anh chị em ngoài Bắc muốn làm dâu rể Nghệ An”.
Theo giáo trình, tiếng Nghệ có ngữ pháp thống nhất với tiếng Việt nói chung và khá giống các tỉnh miền Trung (từ Nghệ An đến Thừa Thiên Huế) ở các từ vựng cơ bản như "mô, tê, răng, rứa".
Đặc trưng làm nên sự khác biệt giữa tiếng Nghệ Tĩnh với tiếng của các địa phương khác là ở âm điệu và hệ thống từ loại. Theo đó, về mặt âm điệu, người xứ Nghệ đọc dấu ngã (~) thành dấu nặng (.), cho nên nghe giọng Nghệ mới “nặng trình trịch”. Thậm chí, ở một số vùng, dấu hỏi (?) cũng được đọc thành dấu nặng (.). Các phụ âm “s” và “x”, “tr” và “ch”, “r” và “d” người Nghệ Tĩnh phát âm rất rõ, chứ không đọc bằng nhau như giọng Hà Nội.
![]() |
Về hệ thống từ vựng, mỗi địa phương ở Nghệ Tĩnh lại sử dụng những từ khác nhau, đặc biệt là danh từ, nhưng về toàn thể thì ở mọi vùng đều dùng chung một số từ thông dụng và phổ biến. Những từ vựng này được liệt kê ở một “từ điển” đi kèm “giáo trình”.
Bây đi mô đó, cho choa đi với = Các bạn đi đâu đấy, cho chúng tôi đi với.
Giừ mi ở chộ mô rứa? = Giờ cậu ở chỗ nào thế?
Đóng ci cựa lại = Đóng cái cửa lại.
Cấy chi rứa = Cái gì thế?
A ri là răng? = Như thế này là thế nào?
Phim ni xem hay đại = phim này xem khá hay.
Dắc con tru ra đồng = dắt con trâu ra đồng.
Ao ni su ri = Ao này sâu thế.
Giải mã bài thơ tiếng Nghệ bí hiểm
Ngay sau khi nghiềm ngẫm giáo trình tiếng Nghệ, cảm nhận đầu tiên của nhiều bạn trẻ không phải người Nghệ An, Hà Tĩnh là tiếng Nghệ cực kỳ khó “nhằn”. Thành viên kubihihihi, diễn đàn Vozforum nhận xét: “Học tiếng này cũng như học tiếng Anh, cứ phải tiếp xúc nhiều mới nói sõi được, chứ cứ đọc công thức thì không thể nào mà nhớ nổi”.
Theo những thành viên là người gốc Nghệ thì “giáo trình” trên mới chỉ cung cấp những kiến thức cực kỳ sơ đẳng, đặc biệt là từ vựng tiếng Nghệ. Tuy nhiên, nhiều người vẫn rất hào hứng bắt tay ngay vào thực hành tiếng Nghệ bằng cách học dịch “Nghệ ngữ”. Thành viên có nick tinhyeudimat, một “chuyên gia” tiếng Nghệ đưa ra đề bài: “Bửa nớ đi ngoài cươi bấp cái cẳng bổ trợt cái trục cúi, mai đi mần không đặng. Quê choa nói rứa đó, bọn bây dịch đi”.
Đáp án đúng được thành viên yeu2lan đưa ra: “Bữa kia đi ngoài sân vấp cái chân ngã trầy đầu gối, mai không đi làm được”.
Nhưng hóc búa nhất vẫn là một bài thơ tiếng Nghệ mà người tỉnh ngoài đọc thì chỉ có nước… ú ớ như đọc mật mã. Thậm chí, nhiều người Nghệ chính gốc cũng không thể “giải mã” đúng 100% bởi bài thơ sử dụng khá nhiều từ địa phương riêng biệt.
Dưới đây là nội dung bài thơ: "Mùa nực với mùa gắt/Kêu chắc đến rồi tề/Dừ sốt hơn bựa tê.../Khát khô mui nẻ họng/Ung bứt toóc dới rọng/Mụ cào ló trửa cươi/Con chắt ả mô rồi/Hắn cợi tru vô rú/Bếp lạnh tanh mun trú/Cho ga trọi ga bươi/Nác chát ở mô rồi/Múc cho tui một đọi/O tê ngong rành sọi/Ả nớ chộ cũng tài/O ả có thương ngài/Nấu cho nồi nác chát/Tui uống vô mát rọt/Thứ chè gay rành tài/Nắng ra răng mặc trời/Cũng thua nồi nác chát".
Và đây là một “bản dịch” được cho là tương đối “chuẩn” của thành viên có nick thanhve:
Mùa nực với mùa gắt - Mùa nóng với mùa gặt
Kêu chắc đến rồi tề - Kêu nhau đến rồi kìa
Dừ sốt hơn tự tê - Giờ nóng hơn dạo trước
Sốt khô mui nẻ họng - Nóng khô môi nẻ họng
Ung bứt toóc dới rọng - Ông gặt lúa dưới ruộng
Mụ cào ló trửa cươi - Bà cào lúa giữa sân
Con chắt ả mô rồi - Con bé chắt của chị đâu rồi
Hắn cợi tru vô rú - Nó cưỡi trâu vào núi
Bếp lạnh tanh mun trú - Bếp lạnh tanh mun trấu
Cho ga trọi ga bươi - Cho gà chọi gà bươi
Nác chát ở mô rồi - Nước chát ở đâu rồi
Múc cho tui một đọi - Múc cho tôi một bát
O tê ngong rành sọi - Cô kia ngong(?) giỏi thật
Ả nớ chộ cũng tài - Chị kia thấy cũng tài
O ả có thương ngài - Cô với chị có thương người
Nấu cho nồi nước chát - Nấu cho nồi nước chát
Tui uống vô mát rọt - Tôi uống vào mát ruột
Thứ chè gay rành tài - Thứ chè gay tài thật
Nắng ra răng mặc trời - Nắng thế nào thì mặc trời
Cũng thua nồi nước chát - Cũng thua nồi nước chát
Nhìn chung, dù còn đơn giản nhưng sự ra đời của giáo trình tự học tiếng Nghệ đã được các bạn trẻ hưởng ứng nồng nhiệt. “Tiếng Nghệ rất khó nhưng cũng rất dễ thương. Hè này về Nghệ An du lịch chắc chắn mình sẽ mang theo “cẩm nang” tiếng Nghệ này để tập nói chuyện với người địa phương”, Phương An, thành viên mạng xã hội Facebook, chia sẻ.
Quy định mới nhất về Luật Thuế thu nhập cá nhân
Thời sự - 27 phút trướcGĐXH - Quốc hội chính thức thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) với nhiều điều chỉnh.
Nghịch tử cầm dao đuổi em, chém bố sau mâu thuẫn
Pháp luật - 1 giờ trướcGĐXH - Vì mâu thuẫn gia đình, Nguyễn Thanh Sơn cầm con dao dài đuổi chém em trai. Người bố xông vào ngăn cản thì bị Sơn chém gây thương tích ở vùng đầu.
Tháng sinh Âm lịch của người có ý chí vươn lên mạnh mẽ
Đời sống - 3 giờ trướcGĐXH - Những người sinh vào 3 tháng Âm lịch đặc biệt không chỉ giàu ý chí vươn lên mà còn đón nhận nhiều cơ hội thăng tiến, tài lộc và sự hỗ trợ từ quý nhân.
Tử vi chỉ rõ: Nghề khiến 12 con giáp dễ thất bại nếu cố chấp theo đuổi
Đời sống - 4 giờ trướcGĐXH - Trong tử vi, mỗi con giáp đều có những ưu, nhược điểm riêng. Nếu chọn đúng nghề phù hợp, sự nghiệp sẽ rộng mở, nhưng nếu đi lệch hướng, rất dễ lãng phí thời gian và công sức.
Bắt giữ đối tượng phê ma túy vác dao đuổi đánh công an
Pháp luật - 4 giờ trướcGĐXH - Công an tỉnh Thái Nguyên đã khởi tố, bắt tạm giam Phạm Anh Cường (SN 1989, trú tại phường Tích Lương, tỉnh Thái Nguyên) về tội “Chống người thi hành công vụ”.
Đáp ứng điều kiện bắt buộc này, người dân mới được đăng ký tạm trú tại Hà Nội
Đời sống - 5 giờ trướcGĐXH - Để đăng ký tạm trú tại Hà Nội, người dân cần phải đáp ứng các điều kiện gì? Dưới đây là các thông tin liên quan bạn đọc có thể tham khảo.
Hà Nội và miền Bắc còn nắng mạnh, sau đó sắp có sự thay đổi hình thái thời tiết
Thời sự - 5 giờ trướcGĐXH - Theo bản tin dự báo thời tiết hôm nay, sáng sớm khu vực Bắc Bộ có sương mù nhẹ, trưa chiều trời nắng. Đến khoảng ngày 12/12, Bắc Bộ đón đợt không khí lạnh tăng cường trời chuyển mưa, rét đậm.
Tin sáng 10/12: Hết cảnh xếp hàng mua nhà ở xã hội, người dân Hà Nội chỉ cần điền mẫu trên iHanoi; công bố nguyên nhân vụ 4 người tử vong trên đường đi đám cưới về
Xã hội - 5 giờ trướcGĐXH - Từ 8/12, hồ sơ thủ tục cung cấp thông tin, dữ liệu đất đai ở Hà Nội sẽ được tiếp nhận trực tuyến toàn trình, không phụ thuộc vào địa giới hành chính, dừng tiếp nhận trực tiếp; Vụ tai nạn giao thông khiến 4 người tử vong có điểm đáng chú ý là cả tài xế và hành khách trên xe đều không thắt dây an toàn.
Nghề nào trả lương cao nhất cho sinh viên mới ra trường?
Giáo dục - 5 giờ trướcDoanh nghiệp ưu tiên tuyển dụng các vị trí kinh doanh, bán hàng, sản xuất và dịch vụ khách hàng, ngành cao nhất được trả lương trên 50,8 triệu đồng/tháng.
3 con giáp sống vô lo vô nghĩ, không cần kế hoạch vẫn bình yên cả đời
Đời sống - 16 giờ trướcGĐXH - Trong 12 con giáp, có những tuổi mang tính cách nhẹ nhàng, phóng khoáng đến mức chẳng mấy khi bận tâm chuyện đường dài.
Bất ngờ đến với các con giáp Sửu, Mão,Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi trong tuần mới
Đời sốngGĐXH – Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà đã dự báo tử vi tuần mới từ 8/12 đến 14/12/2025 của con Sửu, Mão,Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi dưới đây với những thay đổi bất ngờ.
