'Rộ' trào lưu học 'Nghệ ngữ' trên cộng đồng mạng
“Bửa nớ đi ngoài cươi bấp cái cẳng bổ trợt cái trục cúi, mai đi mần không đặng. Quê choa nói rứa đó, bọn bây dịch đi”.
Trong thời gian gần đây, một bài viết có tựa đề “Giáo trình tự học tiếng Nghệ trong 24h” đã lan truyền trong cộng đồng mạng Việt Nam với tốc độ chóng mặt. Với nội dung gồm những những kiến thức cơ bản kèm theo ví dụ minh họa sống động, “Giáo trình” này đã xuất hiện trên hàng chục diễn đàn lớn nhỏ và thu hút rất đông các bạn trẻ hào hứng vào học tiếng Nghệ.
Tiếng Nghệ thật là phong phú
Trong phần mở đầu của “giáo trình” tiếng Nghệ, người biên soạn cho biết “công trình” của mình được thực hiện nhằm “khắc phục tình trạng mình nói mà các bạn ngoài Bắc nghe không hiểu gì, đồng thời đáp ứng nhu cầu học tiếng Nghệ An ngày càng cao của một số anh chị em ngoài Bắc muốn làm dâu rể Nghệ An”.
Theo giáo trình, tiếng Nghệ có ngữ pháp thống nhất với tiếng Việt nói chung và khá giống các tỉnh miền Trung (từ Nghệ An đến Thừa Thiên Huế) ở các từ vựng cơ bản như "mô, tê, răng, rứa".
Đặc trưng làm nên sự khác biệt giữa tiếng Nghệ Tĩnh với tiếng của các địa phương khác là ở âm điệu và hệ thống từ loại. Theo đó, về mặt âm điệu, người xứ Nghệ đọc dấu ngã (~) thành dấu nặng (.), cho nên nghe giọng Nghệ mới “nặng trình trịch”. Thậm chí, ở một số vùng, dấu hỏi (?) cũng được đọc thành dấu nặng (.). Các phụ âm “s” và “x”, “tr” và “ch”, “r” và “d” người Nghệ Tĩnh phát âm rất rõ, chứ không đọc bằng nhau như giọng Hà Nội.
![]() |
Về hệ thống từ vựng, mỗi địa phương ở Nghệ Tĩnh lại sử dụng những từ khác nhau, đặc biệt là danh từ, nhưng về toàn thể thì ở mọi vùng đều dùng chung một số từ thông dụng và phổ biến. Những từ vựng này được liệt kê ở một “từ điển” đi kèm “giáo trình”.
Bây đi mô đó, cho choa đi với = Các bạn đi đâu đấy, cho chúng tôi đi với.
Giừ mi ở chộ mô rứa? = Giờ cậu ở chỗ nào thế?
Đóng ci cựa lại = Đóng cái cửa lại.
Cấy chi rứa = Cái gì thế?
A ri là răng? = Như thế này là thế nào?
Phim ni xem hay đại = phim này xem khá hay.
Dắc con tru ra đồng = dắt con trâu ra đồng.
Ao ni su ri = Ao này sâu thế.
Giải mã bài thơ tiếng Nghệ bí hiểm
Ngay sau khi nghiềm ngẫm giáo trình tiếng Nghệ, cảm nhận đầu tiên của nhiều bạn trẻ không phải người Nghệ An, Hà Tĩnh là tiếng Nghệ cực kỳ khó “nhằn”. Thành viên kubihihihi, diễn đàn Vozforum nhận xét: “Học tiếng này cũng như học tiếng Anh, cứ phải tiếp xúc nhiều mới nói sõi được, chứ cứ đọc công thức thì không thể nào mà nhớ nổi”.
Theo những thành viên là người gốc Nghệ thì “giáo trình” trên mới chỉ cung cấp những kiến thức cực kỳ sơ đẳng, đặc biệt là từ vựng tiếng Nghệ. Tuy nhiên, nhiều người vẫn rất hào hứng bắt tay ngay vào thực hành tiếng Nghệ bằng cách học dịch “Nghệ ngữ”. Thành viên có nick tinhyeudimat, một “chuyên gia” tiếng Nghệ đưa ra đề bài: “Bửa nớ đi ngoài cươi bấp cái cẳng bổ trợt cái trục cúi, mai đi mần không đặng. Quê choa nói rứa đó, bọn bây dịch đi”.
Đáp án đúng được thành viên yeu2lan đưa ra: “Bữa kia đi ngoài sân vấp cái chân ngã trầy đầu gối, mai không đi làm được”.
Nhưng hóc búa nhất vẫn là một bài thơ tiếng Nghệ mà người tỉnh ngoài đọc thì chỉ có nước… ú ớ như đọc mật mã. Thậm chí, nhiều người Nghệ chính gốc cũng không thể “giải mã” đúng 100% bởi bài thơ sử dụng khá nhiều từ địa phương riêng biệt.
Dưới đây là nội dung bài thơ: "Mùa nực với mùa gắt/Kêu chắc đến rồi tề/Dừ sốt hơn bựa tê.../Khát khô mui nẻ họng/Ung bứt toóc dới rọng/Mụ cào ló trửa cươi/Con chắt ả mô rồi/Hắn cợi tru vô rú/Bếp lạnh tanh mun trú/Cho ga trọi ga bươi/Nác chát ở mô rồi/Múc cho tui một đọi/O tê ngong rành sọi/Ả nớ chộ cũng tài/O ả có thương ngài/Nấu cho nồi nác chát/Tui uống vô mát rọt/Thứ chè gay rành tài/Nắng ra răng mặc trời/Cũng thua nồi nác chát".
Và đây là một “bản dịch” được cho là tương đối “chuẩn” của thành viên có nick thanhve:
Mùa nực với mùa gắt - Mùa nóng với mùa gặt
Kêu chắc đến rồi tề - Kêu nhau đến rồi kìa
Dừ sốt hơn tự tê - Giờ nóng hơn dạo trước
Sốt khô mui nẻ họng - Nóng khô môi nẻ họng
Ung bứt toóc dới rọng - Ông gặt lúa dưới ruộng
Mụ cào ló trửa cươi - Bà cào lúa giữa sân
Con chắt ả mô rồi - Con bé chắt của chị đâu rồi
Hắn cợi tru vô rú - Nó cưỡi trâu vào núi
Bếp lạnh tanh mun trú - Bếp lạnh tanh mun trấu
Cho ga trọi ga bươi - Cho gà chọi gà bươi
Nác chát ở mô rồi - Nước chát ở đâu rồi
Múc cho tui một đọi - Múc cho tôi một bát
O tê ngong rành sọi - Cô kia ngong(?) giỏi thật
Ả nớ chộ cũng tài - Chị kia thấy cũng tài
O ả có thương ngài - Cô với chị có thương người
Nấu cho nồi nước chát - Nấu cho nồi nước chát
Tui uống vô mát rọt - Tôi uống vào mát ruột
Thứ chè gay rành tài - Thứ chè gay tài thật
Nắng ra răng mặc trời - Nắng thế nào thì mặc trời
Cũng thua nồi nước chát - Cũng thua nồi nước chát
Nhìn chung, dù còn đơn giản nhưng sự ra đời của giáo trình tự học tiếng Nghệ đã được các bạn trẻ hưởng ứng nồng nhiệt. “Tiếng Nghệ rất khó nhưng cũng rất dễ thương. Hè này về Nghệ An du lịch chắc chắn mình sẽ mang theo “cẩm nang” tiếng Nghệ này để tập nói chuyện với người địa phương”, Phương An, thành viên mạng xã hội Facebook, chia sẻ.

Ninh Bình: Khai thác cát trái phép, một cá nhân bị phạt 175 triệu đồng
Pháp luật - 1 giờ trướcGĐXH - Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an tỉnh Ninh Bình vừa ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi “Khai thác cát lòng sông mà không có giấy phép khai thác khoáng sản của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền”.

Thực trạng nhức nhối ở làng nghề Tống Xá (Ninh Bình): Một nạn nhân không qua khỏi, công an vào cuộc
Thời sự - 1 giờ trướcGĐXH - Thực trạng nhức nhối ở làng nghề Tống Xá, xã Ý Yên, tỉnh Ninh Bình đã được chính quyền địa phương giao cơ quan công an kiểm tra, xử lý sau phản ánh của Gia đình và Xã hội. Nạn nhân trong vụ việc sau nhiều ngày điều trị đã không qua khỏi.

Mua bán vàng phải nộp thuế thu nhập cá nhân?
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 278/NQ-CP, yêu cầu quy định rõ thu nhập từ hoạt động giao dịch mua bán vàng thuộc diện chịu thuế, nhằm nâng cao tính minh bạch của thị trường và hạn chế đầu cơ.

Không khí lạnh sắp tràn xuống, khi nào miền Bắc rét đậm, rét hại?
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết, ngay từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 10 sẽ có những đợt không khí lạnh yếu tác động đến khu vực Bắc Bộ. Từ tháng 12, có thể xuất hiện những đợt không khí lạnh mạnh gây rét đậm, rét hại tại khu vực Bắc Bộ.

Hà Nội yêu cầu làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm vụ cháy nhà xưởng trên đất nông nghiệp khiến 4 người tử vong
Thời sự - 2 giờ trướcGĐXH - UBND TP Hà Nội đã có chỉ đạo khẩn, yêu cầu điều tra nguyên nhân, làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân và xử lý theo quy định liên quan đến vụ cháy xưởng cơ khí xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp ở xã Thường Tín khiến 4 người tử vong.

Cận cảnh hiện trường vụ cháy nhà xưởng trên đất nông nghiệp khiến 4 người tử vong ở Hà Nội
Thời sự - 3 giờ trướcGĐXH - Rạng sáng 16/9, tại xã Thường Tín (TP Hà Nội) đã xảy ra một vụ cháy để lại hậu quả nghiêm trọng khiến 4 người trong một gia đình tử vong. Ngôi nhà bị cháy được dựng bằng khung thép, lợp mái tôn... là công trình xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp.

Truy nã 'hot girl' Ly Meo vì liên quan đường dây ma túy xuyên quốc gia
Pháp luật - 5 giờ trướcGĐXH - Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM cho biết, đã ra quyết định truy nã đối với Lê Phạm Hiểu Ly (hay Ly Meo) để điều tra, làm rõ hành vi không tố giác tội phạm liên quan băng nhóm giang hồ cộm cán vận chuyển ma túy từ Tam Giác Vàng.

Video: Kinh hoàng cơn lũ ống cuồn cuộn ở Khánh Hòa
Thời sự - 6 giờ trướcGĐXH - Dòng lũ ống cuồn cuộn sau cơn mưa lớn chiều 15/9 đã tàn phá nhiều diện tích hoa màu ở Khánh Hòa. Nhiều hộ gia đình chỉ kịp di dời một số tài sản khỏi khu vực thấp trũng.

Cố ý lái xe bồn kéo lê nữ sinh đến tử vong tài xế đối mặt mức án nào?
Pháp luật - 6 giờ trướcGĐXH - Luật sư Nguyễn Anh Thơm (Trưởng Văn phòng luật sư Nguyễn Anh (Hà Nội) cho rằng hành vi cố ý lái xe bồn kéo lê nữ sinh của Đinh Văn Long thể hiện sự tàn nhẫn, vô cảm, khó chấp nhận. Mức hình phạt cao nhất tài xế có thể đối diện là tử hình.

Hà Nội: 4 người tử vong thương tâm trong đám cháy lúc rạng sáng
Thời sự - 7 giờ trướcGĐXH - Sáng 16/9, một vụ cháy lớn bất ngờ bùng phát tại căn nhà ở thôn Văn Giáp (xã Thường Tín, TP Hà Nội). Thời điểm cháy, 4 người trong nhà gồm cặp vợ chồng và hai người con không kịp thoát ra ngoài và tử vong tại chỗ.

Các con giáp Tý, Sửu, Mão, Thìn, Mùi, Thân, Dậu, Tuất tuần mới từ 15/9 đến 21/9/2025 có thay đổi bất ngờ
Đời sốngGĐXH – Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà đã có dự báo tử vi tuần mới từ 15/9 đến 21/9/2025, các con giáp Tý, Sửu, Mão, Thìn, Mùi, Thân, Dậu, Tuất sẽ đón nhận những thay đổi bất ngờ dưới đây.