'Rộ' trào lưu học 'Nghệ ngữ' trên cộng đồng mạng
“Bửa nớ đi ngoài cươi bấp cái cẳng bổ trợt cái trục cúi, mai đi mần không đặng. Quê choa nói rứa đó, bọn bây dịch đi”.
Trong thời gian gần đây, một bài viết có tựa đề “Giáo trình tự học tiếng Nghệ trong 24h” đã lan truyền trong cộng đồng mạng Việt Nam với tốc độ chóng mặt. Với nội dung gồm những những kiến thức cơ bản kèm theo ví dụ minh họa sống động, “Giáo trình” này đã xuất hiện trên hàng chục diễn đàn lớn nhỏ và thu hút rất đông các bạn trẻ hào hứng vào học tiếng Nghệ.
Tiếng Nghệ thật là phong phú
Trong phần mở đầu của “giáo trình” tiếng Nghệ, người biên soạn cho biết “công trình” của mình được thực hiện nhằm “khắc phục tình trạng mình nói mà các bạn ngoài Bắc nghe không hiểu gì, đồng thời đáp ứng nhu cầu học tiếng Nghệ An ngày càng cao của một số anh chị em ngoài Bắc muốn làm dâu rể Nghệ An”.
Theo giáo trình, tiếng Nghệ có ngữ pháp thống nhất với tiếng Việt nói chung và khá giống các tỉnh miền Trung (từ Nghệ An đến Thừa Thiên Huế) ở các từ vựng cơ bản như "mô, tê, răng, rứa".
Đặc trưng làm nên sự khác biệt giữa tiếng Nghệ Tĩnh với tiếng của các địa phương khác là ở âm điệu và hệ thống từ loại. Theo đó, về mặt âm điệu, người xứ Nghệ đọc dấu ngã (~) thành dấu nặng (.), cho nên nghe giọng Nghệ mới “nặng trình trịch”. Thậm chí, ở một số vùng, dấu hỏi (?) cũng được đọc thành dấu nặng (.). Các phụ âm “s” và “x”, “tr” và “ch”, “r” và “d” người Nghệ Tĩnh phát âm rất rõ, chứ không đọc bằng nhau như giọng Hà Nội.
![]() |
Về hệ thống từ vựng, mỗi địa phương ở Nghệ Tĩnh lại sử dụng những từ khác nhau, đặc biệt là danh từ, nhưng về toàn thể thì ở mọi vùng đều dùng chung một số từ thông dụng và phổ biến. Những từ vựng này được liệt kê ở một “từ điển” đi kèm “giáo trình”.
Bây đi mô đó, cho choa đi với = Các bạn đi đâu đấy, cho chúng tôi đi với.
Giừ mi ở chộ mô rứa? = Giờ cậu ở chỗ nào thế?
Đóng ci cựa lại = Đóng cái cửa lại.
Cấy chi rứa = Cái gì thế?
A ri là răng? = Như thế này là thế nào?
Phim ni xem hay đại = phim này xem khá hay.
Dắc con tru ra đồng = dắt con trâu ra đồng.
Ao ni su ri = Ao này sâu thế.
Giải mã bài thơ tiếng Nghệ bí hiểm
Ngay sau khi nghiềm ngẫm giáo trình tiếng Nghệ, cảm nhận đầu tiên của nhiều bạn trẻ không phải người Nghệ An, Hà Tĩnh là tiếng Nghệ cực kỳ khó “nhằn”. Thành viên kubihihihi, diễn đàn Vozforum nhận xét: “Học tiếng này cũng như học tiếng Anh, cứ phải tiếp xúc nhiều mới nói sõi được, chứ cứ đọc công thức thì không thể nào mà nhớ nổi”.
Theo những thành viên là người gốc Nghệ thì “giáo trình” trên mới chỉ cung cấp những kiến thức cực kỳ sơ đẳng, đặc biệt là từ vựng tiếng Nghệ. Tuy nhiên, nhiều người vẫn rất hào hứng bắt tay ngay vào thực hành tiếng Nghệ bằng cách học dịch “Nghệ ngữ”. Thành viên có nick tinhyeudimat, một “chuyên gia” tiếng Nghệ đưa ra đề bài: “Bửa nớ đi ngoài cươi bấp cái cẳng bổ trợt cái trục cúi, mai đi mần không đặng. Quê choa nói rứa đó, bọn bây dịch đi”.
Đáp án đúng được thành viên yeu2lan đưa ra: “Bữa kia đi ngoài sân vấp cái chân ngã trầy đầu gối, mai không đi làm được”.
Nhưng hóc búa nhất vẫn là một bài thơ tiếng Nghệ mà người tỉnh ngoài đọc thì chỉ có nước… ú ớ như đọc mật mã. Thậm chí, nhiều người Nghệ chính gốc cũng không thể “giải mã” đúng 100% bởi bài thơ sử dụng khá nhiều từ địa phương riêng biệt.
Dưới đây là nội dung bài thơ: "Mùa nực với mùa gắt/Kêu chắc đến rồi tề/Dừ sốt hơn bựa tê.../Khát khô mui nẻ họng/Ung bứt toóc dới rọng/Mụ cào ló trửa cươi/Con chắt ả mô rồi/Hắn cợi tru vô rú/Bếp lạnh tanh mun trú/Cho ga trọi ga bươi/Nác chát ở mô rồi/Múc cho tui một đọi/O tê ngong rành sọi/Ả nớ chộ cũng tài/O ả có thương ngài/Nấu cho nồi nác chát/Tui uống vô mát rọt/Thứ chè gay rành tài/Nắng ra răng mặc trời/Cũng thua nồi nác chát".
Và đây là một “bản dịch” được cho là tương đối “chuẩn” của thành viên có nick thanhve:
Mùa nực với mùa gắt - Mùa nóng với mùa gặt
Kêu chắc đến rồi tề - Kêu nhau đến rồi kìa
Dừ sốt hơn tự tê - Giờ nóng hơn dạo trước
Sốt khô mui nẻ họng - Nóng khô môi nẻ họng
Ung bứt toóc dới rọng - Ông gặt lúa dưới ruộng
Mụ cào ló trửa cươi - Bà cào lúa giữa sân
Con chắt ả mô rồi - Con bé chắt của chị đâu rồi
Hắn cợi tru vô rú - Nó cưỡi trâu vào núi
Bếp lạnh tanh mun trú - Bếp lạnh tanh mun trấu
Cho ga trọi ga bươi - Cho gà chọi gà bươi
Nác chát ở mô rồi - Nước chát ở đâu rồi
Múc cho tui một đọi - Múc cho tôi một bát
O tê ngong rành sọi - Cô kia ngong(?) giỏi thật
Ả nớ chộ cũng tài - Chị kia thấy cũng tài
O ả có thương ngài - Cô với chị có thương người
Nấu cho nồi nước chát - Nấu cho nồi nước chát
Tui uống vô mát rọt - Tôi uống vào mát ruột
Thứ chè gay rành tài - Thứ chè gay tài thật
Nắng ra răng mặc trời - Nắng thế nào thì mặc trời
Cũng thua nồi nước chát - Cũng thua nồi nước chát
Nhìn chung, dù còn đơn giản nhưng sự ra đời của giáo trình tự học tiếng Nghệ đã được các bạn trẻ hưởng ứng nồng nhiệt. “Tiếng Nghệ rất khó nhưng cũng rất dễ thương. Hè này về Nghệ An du lịch chắc chắn mình sẽ mang theo “cẩm nang” tiếng Nghệ này để tập nói chuyện với người địa phương”, Phương An, thành viên mạng xã hội Facebook, chia sẻ.
Khởi tố thanh niên chống người thi hành công vụ ở Bắc Ninh
Pháp luật - 5 giờ trướcGĐXH - Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Bắc Ninh đã khởi tố, tạm giam Nguyễn Cao Quý (SN 2000, trú TP Đà Nẵng) để điều tra hành vi chống người thi hành công vụ xảy ra trong quá trình kiểm tra nồng độ cồn tại phường Từ Sơn.
Hà Nội: Ăn trộm vợt pickleball, thiếu niên 17 tuổi bị bắt giữ
Pháp luật - 5 giờ trướcGĐXH - Một thiếu niên sinh năm 2008 bị người dân phát hiện, bắt giữ tại phố Nguyễn Khánh Toàn (TP Hà Nội) vì hành vi trộm cắp tài sản. Cơ quan Công an xác định đối tượng này đã lấy trộm 4 chiếc vợt pickleball.
Hé lộ nguyên nhân người phụ nữ bị chồng đâm giữa đường ở Đà Nẵng
Pháp luật - 6 giờ trướcGĐXH - Liên quan vụ người phụ nữ bị chồng đâm giữa đường ở Đà Nẵng, cơ quan điều tra cho biết, nguyên nhân ban đầu xuất phát từ mâu thuẫn tình cảm, ghen tuông. Đối tượng đã dùng kéo kim loại tấn công vợ mình.
Từ tháng 01/2026, Hà Nội thí điểm hạn chế phương tiện di chuyển trên đường Vành đai 3 trên cao
Thời sự - 6 giờ trướcGĐXH - UBND Thành phố Hà Nội vừa thống nhất triển khai phương án thí điểm hạn chế một số loại phương tiện lưu thông trên đường Vành đai 3 trên cao trong khung giờ cao điểm, nhằm giảm áp lực giao thông trên trục đường huyết mạch này.
Cao Bằng: Một cuộc kiểm tra bất ngờ, gần 12 tấn chân gà đông lạnh bị phát hiện
Thời sự - 6 giờ trướcGĐXH - Tối 24/12, Phòng Cảnh sát kinh tế - Công an tỉnh Cao Bằng phối hợp với các lực lượng chức năng kiểm tra, phát hiện một xe ô tô vận chuyển gần 12 tấn chân gà đông lạnh, không rõ nguồn gốc tại xã Hạ Lang.
Thái Nguyên: Sau những bánh xe tải là khói bụi và nỗi lo của người dân sống cạnh đường 259
Đời sống - 8 giờ trướcGĐXH - Hằng ngày, loạt xe trọng tải lớn vô tư lưu thông trên đường tỉnh 259, đoạn qua thôn Khau Dạ (phường Bắc Kạn), thôn Chua Lải (xã Thanh Mai, cùng tỉnh Thái Nguyên), gây bụi bặm, hư hỏng mặt đường và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sức khỏe người dân ven tuyến.
12 trường hợp này không được hưởng quyền lợi bảo hiểm y tế từ 1/7/2026
Đời sống - 8 giờ trướcGĐXH - Từ 1/7/2026, Luật Phòng bệnh 2025 chính thức có hiệu lực trong đó quy định nhiều trường hợp không được hưởng quyền lợi bảo hiểm y tế khi khám, chữa bệnh. Đó là những đối tượng nào?
Công an dùng flycam quay lại địa điểm khai thác trái phép hơn 5.000m3 cát
Pháp luật - 8 giờ trướcGĐXH - Thời điểm kiểm tra, công an phát hiện hơn 4.500m3 cát tại bãi tập kết, chủ mỏ còn khai nhận đã bán khoảng 1.000m3 trước đó.
Tài xế Mercedes đi ngược chiều đêm Noel, vi phạm nồng độ cồn gấp 2,8 lần 'kịch khung'
Đời sống - 9 giờ trướcGĐXH - Trong đêm Noel 24/12, lực lượng CSGT Hà Nội đã phát hiện một tài xế ô tô Mercedes đi ngược chiều và vi phạm nồng độ cồn ở mức 1,132 mg/L khí thở, cao gấp 2,8 lần mức “kịch khung”, bị xử phạt 54 triệu đồng.
Phố Hàng Mã 'khoe' diện mạo mới trong ngày Noel
Đời sống - 9 giờ trướcGĐXH - Phố Hàng Mã mùa Giáng sinh năm nay ghi điểm bởi diện mạo mới: vừa lung linh sắc màu, vừa ngăn nắp, trật tự. Những chuyển biến tích cực này đã tạo nên một không gian lễ hội văn minh và gần gũi hơn.
Tin sáng 25/12: Phương án nghỉ Tết Dương lịch mới; miền Bắc rét sâu cỡ nào khi không khí lạnh tràn về?
Thời sựGĐXH - Theo cơ quan khí tượng, không khí lạnh sẽ tác động đến miền Bắc từ đêm 24/12; Tổng LĐLĐ Việt Nam đồng ý với đề xuất của Bộ Nội vụ về việc hoán đổi để nghỉ 4 ngày liên tục dịp tết Dương lịch năm 2026...
