'Rộ' trào lưu học 'Nghệ ngữ' trên cộng đồng mạng
“Bửa nớ đi ngoài cươi bấp cái cẳng bổ trợt cái trục cúi, mai đi mần không đặng. Quê choa nói rứa đó, bọn bây dịch đi”.
Trong thời gian gần đây, một bài viết có tựa đề “Giáo trình tự học tiếng Nghệ trong 24h” đã lan truyền trong cộng đồng mạng Việt Nam với tốc độ chóng mặt. Với nội dung gồm những những kiến thức cơ bản kèm theo ví dụ minh họa sống động, “Giáo trình” này đã xuất hiện trên hàng chục diễn đàn lớn nhỏ và thu hút rất đông các bạn trẻ hào hứng vào học tiếng Nghệ.
Tiếng Nghệ thật là phong phú
Trong phần mở đầu của “giáo trình” tiếng Nghệ, người biên soạn cho biết “công trình” của mình được thực hiện nhằm “khắc phục tình trạng mình nói mà các bạn ngoài Bắc nghe không hiểu gì, đồng thời đáp ứng nhu cầu học tiếng Nghệ An ngày càng cao của một số anh chị em ngoài Bắc muốn làm dâu rể Nghệ An”.
Theo giáo trình, tiếng Nghệ có ngữ pháp thống nhất với tiếng Việt nói chung và khá giống các tỉnh miền Trung (từ Nghệ An đến Thừa Thiên Huế) ở các từ vựng cơ bản như "mô, tê, răng, rứa".
Đặc trưng làm nên sự khác biệt giữa tiếng Nghệ Tĩnh với tiếng của các địa phương khác là ở âm điệu và hệ thống từ loại. Theo đó, về mặt âm điệu, người xứ Nghệ đọc dấu ngã (~) thành dấu nặng (.), cho nên nghe giọng Nghệ mới “nặng trình trịch”. Thậm chí, ở một số vùng, dấu hỏi (?) cũng được đọc thành dấu nặng (.). Các phụ âm “s” và “x”, “tr” và “ch”, “r” và “d” người Nghệ Tĩnh phát âm rất rõ, chứ không đọc bằng nhau như giọng Hà Nội.
![]() |
Về hệ thống từ vựng, mỗi địa phương ở Nghệ Tĩnh lại sử dụng những từ khác nhau, đặc biệt là danh từ, nhưng về toàn thể thì ở mọi vùng đều dùng chung một số từ thông dụng và phổ biến. Những từ vựng này được liệt kê ở một “từ điển” đi kèm “giáo trình”.
Bây đi mô đó, cho choa đi với = Các bạn đi đâu đấy, cho chúng tôi đi với.
Giừ mi ở chộ mô rứa? = Giờ cậu ở chỗ nào thế?
Đóng ci cựa lại = Đóng cái cửa lại.
Cấy chi rứa = Cái gì thế?
A ri là răng? = Như thế này là thế nào?
Phim ni xem hay đại = phim này xem khá hay.
Dắc con tru ra đồng = dắt con trâu ra đồng.
Ao ni su ri = Ao này sâu thế.
Giải mã bài thơ tiếng Nghệ bí hiểm
Ngay sau khi nghiềm ngẫm giáo trình tiếng Nghệ, cảm nhận đầu tiên của nhiều bạn trẻ không phải người Nghệ An, Hà Tĩnh là tiếng Nghệ cực kỳ khó “nhằn”. Thành viên kubihihihi, diễn đàn Vozforum nhận xét: “Học tiếng này cũng như học tiếng Anh, cứ phải tiếp xúc nhiều mới nói sõi được, chứ cứ đọc công thức thì không thể nào mà nhớ nổi”.
Theo những thành viên là người gốc Nghệ thì “giáo trình” trên mới chỉ cung cấp những kiến thức cực kỳ sơ đẳng, đặc biệt là từ vựng tiếng Nghệ. Tuy nhiên, nhiều người vẫn rất hào hứng bắt tay ngay vào thực hành tiếng Nghệ bằng cách học dịch “Nghệ ngữ”. Thành viên có nick tinhyeudimat, một “chuyên gia” tiếng Nghệ đưa ra đề bài: “Bửa nớ đi ngoài cươi bấp cái cẳng bổ trợt cái trục cúi, mai đi mần không đặng. Quê choa nói rứa đó, bọn bây dịch đi”.
Đáp án đúng được thành viên yeu2lan đưa ra: “Bữa kia đi ngoài sân vấp cái chân ngã trầy đầu gối, mai không đi làm được”.
Nhưng hóc búa nhất vẫn là một bài thơ tiếng Nghệ mà người tỉnh ngoài đọc thì chỉ có nước… ú ớ như đọc mật mã. Thậm chí, nhiều người Nghệ chính gốc cũng không thể “giải mã” đúng 100% bởi bài thơ sử dụng khá nhiều từ địa phương riêng biệt.
Dưới đây là nội dung bài thơ: "Mùa nực với mùa gắt/Kêu chắc đến rồi tề/Dừ sốt hơn bựa tê.../Khát khô mui nẻ họng/Ung bứt toóc dới rọng/Mụ cào ló trửa cươi/Con chắt ả mô rồi/Hắn cợi tru vô rú/Bếp lạnh tanh mun trú/Cho ga trọi ga bươi/Nác chát ở mô rồi/Múc cho tui một đọi/O tê ngong rành sọi/Ả nớ chộ cũng tài/O ả có thương ngài/Nấu cho nồi nác chát/Tui uống vô mát rọt/Thứ chè gay rành tài/Nắng ra răng mặc trời/Cũng thua nồi nác chát".
Và đây là một “bản dịch” được cho là tương đối “chuẩn” của thành viên có nick thanhve:
Mùa nực với mùa gắt - Mùa nóng với mùa gặt
Kêu chắc đến rồi tề - Kêu nhau đến rồi kìa
Dừ sốt hơn tự tê - Giờ nóng hơn dạo trước
Sốt khô mui nẻ họng - Nóng khô môi nẻ họng
Ung bứt toóc dới rọng - Ông gặt lúa dưới ruộng
Mụ cào ló trửa cươi - Bà cào lúa giữa sân
Con chắt ả mô rồi - Con bé chắt của chị đâu rồi
Hắn cợi tru vô rú - Nó cưỡi trâu vào núi
Bếp lạnh tanh mun trú - Bếp lạnh tanh mun trấu
Cho ga trọi ga bươi - Cho gà chọi gà bươi
Nác chát ở mô rồi - Nước chát ở đâu rồi
Múc cho tui một đọi - Múc cho tôi một bát
O tê ngong rành sọi - Cô kia ngong(?) giỏi thật
Ả nớ chộ cũng tài - Chị kia thấy cũng tài
O ả có thương ngài - Cô với chị có thương người
Nấu cho nồi nước chát - Nấu cho nồi nước chát
Tui uống vô mát rọt - Tôi uống vào mát ruột
Thứ chè gay rành tài - Thứ chè gay tài thật
Nắng ra răng mặc trời - Nắng thế nào thì mặc trời
Cũng thua nồi nước chát - Cũng thua nồi nước chát
Nhìn chung, dù còn đơn giản nhưng sự ra đời của giáo trình tự học tiếng Nghệ đã được các bạn trẻ hưởng ứng nồng nhiệt. “Tiếng Nghệ rất khó nhưng cũng rất dễ thương. Hè này về Nghệ An du lịch chắc chắn mình sẽ mang theo “cẩm nang” tiếng Nghệ này để tập nói chuyện với người địa phương”, Phương An, thành viên mạng xã hội Facebook, chia sẻ.
Khởi tố, bắt tạm giam thêm một đối tượng liên quan vụ án Lê Trung Khoa
Pháp luật - 6 giờ trướcGĐXH - Mở rộng điều tra vụ án liên quan đến Lê Trung Khoa, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã khởi tố thêm một bị can là Phạm Quang Thiện.
Tháng sinh Âm lịch tiết lộ người giao tiếp tinh tế nên vượng quý nhân
Đời sống - 6 giờ trướcGĐXH - Theo tử vi, có những tháng sinh Âm lịch đem lại cho con người khí chất thiện lương, thông minh và một sức hút rất riêng.
Phương án tuyển sinh 2026 của 6 trường đại học lớn phía Nam với nhiều thay đổi
Giáo dục - 7 giờ trướcCác trường ĐH Nha Trang, ĐH Công Thương TPHCM, ĐH Bách khoa TPHCM, ĐH Ngân hàng TPHCM, ĐH Công nghiệp TPHCM, ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch đã công bố phương án tuyển sinh 2026 với nhiều thay đổi so với 2025.
Dự báo vận khí tốt cho con giáp tuổi Hợi tháng 10 âm lịch 2025, càng cuối tháng càng may
Đời sống - 7 giờ trướcGĐXH – Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà đã dự báo tử vi tháng 10 âm lịch 2025 với con giáp Hợi. Bạn có thể chủ động trước mọi vận hạn và hành động quyết liệt cho những vận may trong những ngày cuối tháng khi biết điều này.
Thâm nhập hậu trường một ca mổ lấy thai ở Ninh Bình: Hành trình đưa 'thiên thần' ra đời
Đời sống - 7 giờ trướcGĐXH - Mỗi ngày, Bệnh viện Sản Nhi Ninh Bình lại đón chào 50 đến 70 em bé cất tiếng khóc đầu đời. Phía sau con số ấy là nhịp làm việc khẩn trương của đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng, là những giọt mồ hôi nơi phòng sinh và những nụ cười khi mẹ tròn con vuông.
Tin mới nhất về áp thấp nhiệt đới sắp vào Biển Đông, tốc độ tăng nhanh
Đời sống - 8 giờ trướcMột áp thấp nhiệt đới đang hoạt động trên vùng ven biển phía Đông của khu vực miền Trung Philippines. Dự báo khoảng đêm 7-8/12, áp thấp nhiệt đới sẽ di chuyển vào Biển Đông.
Ba ô tô bốc cháy dữ dội sau cú tông liên hoàn trên cao tốc
Thời sự - 8 giờ trướcKhi đang lưu thông cùng chiều trên cao tốc Vân Phong - Nha Trang, xe khách, ô tô tải và xe container bất ngờ va chạm liên hoàn, rồi bốc cháy dữ dội.
Cháy căn nhà trong hẻm ở TP.HCM, một người tử vong
Đời sống - 12 giờ trướcCông an TP.HCM đang điều tra vụ cháy nổ tại căn nhà ở phường Hiệp Bình khiến người đàn ông tử vong, bé 9 tuổi kịp thời được cứu.
Bắt một cán bộ xã chiếm đoạt 500 triệu đồng tiền cứu trợ lũ
Pháp luật - 12 giờ trướcMột công chức xã tại Lâm Đồng bị bắt vì chiếm đoạt tiền cứu trợ lũ, sử dụng vào việc trả nợ và đầu tư tiền ảo.
Ba thanh niên uống nước ven đường bị xe khách tông, hai người tử vong
Đời sống - 12 giờ trướcXe khách 40 chỗ chạy trên Quốc lộ 80 bất ngờ lao sang lề trái, tông vào ba thanh niên đang ngồi uống nước ven đường ở Đồng Tháp, khiến hai người tử vong.
Miền Bắc trời rét, dự báo diễn biến thời tiết xấu trong 2 ngày tới
Đời sốngGĐXH - Dự báo thời tiết 6/12/2025, không khí lạnh tiếp tục ảnh hưởng khiến miền Bắc và Bắc Trung Bộ trời rét, vùng núi có nơi rét đậm.
