Sơn Hà - Điểm sáng công tác DS-KHHGĐ

Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên giảm dần năm 2000 là 14.4%o và đến năm 2011 tỷ lệ này còn dưới 9,5%. Tỷ suất sinh thô hiện nay còn 13%o. Tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên có chiều hướng giảm, từ 13% năm 2000 đến năm 2011 giảm xuống còn 7%. Số con bình quân của một phụ nữ trong diện tuổi sinh đẻ có chồng đến nay đã đạt 2,03 con. Chính vì vậy mà quy mô dân số của huyện hiện đạt được ở mức hợp lý là trên 68 ngàn dân.

 

Có được kết quả như vậy, là nhờ các hoạt động sáng tạo như: Tổ chức chiến dịch truyền thông tư vấn lồng ghép dịch vụ KHHGĐ đến 100% số xã trong toàn huyện, triển khai thực hiện các mô hình đề án tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân, tổ chức nhiều đợt truyền thông nhân ngày dân số thế giới 11/7 và tháng Hành động Quốc gia  Dân số Việt Nam 26/12, duy trì sinh hoạt các câu lạc bộ không sinh con thứ ba trở lên... 

 

Ngoài ra, nếu không có lực lượng cán bộ chuyên trách và cộng tác viên dân số cơ sở ở khắp các thôn, xóm, bảng làng thì công tác DS-KHHGĐ không thể có được kết quả như ngày hôm nay. Có nhiều địa phương hoạt động tốt nhiều năm liền như xã Sơn Thượng, Sơn Thành...

 

Sơn Thượng là một xã nghèo thuộc huyện Sơn Hà. Xã có diện tích 45,062 km², dân số trung bình 4.073 người, mật độ dân số 90 người/km², đời sống của người dân chủ bằng nông nghiệp, làm nương rẩy và đi làm thuê ở các tỉnh phía Nam. Trước đây nhận thức của người dân còn nhiều hạn chế trong việc áp dụng khoa học kỹ thuật, giáo dục con cái, giữ gìn vệ sinh, chăm sóc sức khỏe, sức khỏe sinh sản/KHHGĐ, nhưng nay đã có nhiều chuyển biến tích cực. 

Các cấp lãnh đạo Đảng ở xã Sơn thượng nhận thấy tầm quan trọng và tính chiến lược của công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình trong phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh - chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn xã, nên đã đưa nội dung công tác DS-KHHGĐ vào trong chương trình công tác trọng tâm. Mặt khác chỉ đạo các ngành, đoàn thể xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động hướng dẫn người dân thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản/KHHGĐ và xem đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm để xét khen thưởng, thi đua.

 

Ngoài ra, hàng năm trong Nghị quyết của Hội đồng Nhân dân xã đều xây dựng những chỉ tiêu quan trọng về chương trình DS - KHHGĐ, cũng như phân bổ nguồn ngân sách xã hơn 10 triệu đồng cho hoạt động truyền thông, tư vấn và chính sách khuyến khích cộng tác viên dân số bám sát địa bàn. Địa phương cũng có các chính sách hỗ trợ cho các cặp vợ chồng thực hiện tốt KHHGĐ. Cụ thể: đình sản hỗ trợ 300 nghìn đồng/trường hợp, đặt dụng cụ tử cung, cấy thuốc tránh thai hổ trợ 150 nghìn đồng/trường hợp. Hiện nay đời sống kinh tế của xã Sơn Thượng được cải thiện rất nhiều, nhiều gia đình nhờ thực hiện ít con đã có cuộc sống ổn định, nhiều gia đình vươn lên giàu có…

Khác với xã Sơn Thượng, xã Sơn Thành cũng là địa phương thực hiện có hiệu quả công tác DS-KHHGĐ, đặc biệt có  tỷ lệ sinh hàng năm liên tục giảm, nhất là tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên. Năm 1994, khi nhà nước có chủ trương thiết lập mạng lưới cán bộ dân số ở cơ sở, xã Sơn Thành được chọn là xã đầu tiên thực hiện mô hình này ở huyện Sơn Hà.

 

Vào thời điểm đó, công tác DS-KHHGĐ còn muôn vàn khó khăn, các phương tiện thông tin đại chúng báo đài chưa đến với người dân thường xuyên và kịp thời, đồng bào dân tộc thì sống thưa thớt, phong tục tập quán lạc hậu, đường xá đi lại khó khăn bị chia cắt bởi nhiều con suối, núi đồi, đặc biệt là nhận thức của đồng bào còn rất nhiều hạn chế...

 

Trước thực trạng trên, toàn Đảng và quân dân xã Sơn Thành đã phát huy tốt thế mạnh truyền thông bằng nhiều hình thức, đặc biệt là truyền thông trực tiếp, đồng thời huy động được sức mạnh của các ban, ngành, đoàn thể cùng vào cuộc, lồng ghép với công tác xóa đói giảm nghèo, phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa mới ở khu dân cư, phong trào sản xuất giỏi của Hội Nông dân, cũng như phong trào phát triển kinh tế gia đình, nuôi dạy con ngoan của Hội Phụ nữ.

 

Đối với từng thôn, bản trong các buổi sinh hoạt đoàn thể, các buổi sinh hoạt nhóm, ban Dân số cùng với cộng tác viên địa bàn đã lồng ghép tuyên tryền các kiến thức về DS-KHHGĐ cho đối tượng. Hiện mức sinh của xã ổn định ở mức 1,2%, số con trung bình của phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ là 2,05 con, tỷ lệ các cặp vợ chồng chấp nhận áp dụng các biện pháp tránh thai đạt 86%, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên hiện còn dưới 5%. Xã Sơn Thành nhiều năm liền đạt xã cộng đồng của tỉnh.

Mặc dù đạt được những kết quả như vậy, nhưng công tác DS-KHHGĐ của huyện Sơn Hà vẫn còn nhiều thách thức như: Quy mô dân số lớn và đang phát triển mạnh. Sự biến động của cơ cấu dân số theo nhóm tuổi, Chất lượng dân số thấp...

 

Để công tác DS-KHHGĐ huyện Sơn Hà nói riêng và các huyện miền núi nói chung tiếp tục dược duy trì, giữ vững và phát huy tính hiệu quả bền vững, thì trong thời gian tới các cấp ủy Đảng, chính quyền tiếp tục thể chế hóa các chủ trương của Đảng và Nhà nước: Coi công tác DS-KHHGĐ là một bộ phận quan trọng của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và chú trọng đến vấn đề nâng cao chất lượng cuộc sống của từng người, từng gia đình và toàn xã hội. Cố gắng duy trì mức sinh thấp để có thể ổn định quy mô dân số ở mức hợp lý nhất.