2 loại nước chứa đầy hạt vi nhựa nhưng người Việt lại thích, đa số uống mỗi ngày

Một số loại trà túi lọc

Trà là một trong những thức uống gắn bó lâu đời với đời sống người Việt. Cùng với nhịp sống hiện đại, nhiều loại trà được chế biến dưới dạng túi lọc, giúp người dùng tiết kiệm thời gian và dễ dàng hơn khi thưởng thức. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy việc sử dụng trà túi lọc có thể tiềm ẩn nguy cơ phơi nhiễm vi nhựa.

Theo công trình nghiên cứu của Đại học Universitat Autònoma de Barcelona, được đăng tải trên tạp chí khoa học Chemosphere, khi ngâm trong nước nóng, các túi lọc trà có khả năng giải phóng một lượng lớn hạt vi nhựa. Đây là những hạt nhựa có kích thước siêu nhỏ, thường xuất hiện trong các vật dụng quen thuộc như hộp đựng thực phẩm, và có thể đi vào cơ thể thông qua thực phẩm, đồ uống hoặc không khí.

Nhóm tác giả cảnh báo rằng chỉ một túi trà cũng có thể thải ra hàng tỷ hạt vi nhựa. Kết quả nghiên cứu cho thấy phần lớn các hạt này được hấp thụ bởi tế bào tạo màng nhầy ở ruột, nhưng một số vẫn có thể xâm nhập sâu hơn vào nhân tế bào – nơi chứa vật chất di truyền của con người.

Nước đóng chai không đạt tiêu chuẩn

Một nghiên cứu công bố năm 2024 của Khoa Hóa học, Đại học Tiểu bang New York (Hoa Kỳ) đã làm dấy lên lo ngại về mức độ ô nhiễm vi nhựa trong nước đóng chai. Theo kết quả, mỗi lít nước – tương đương khoảng hai chai cỡ tiêu chuẩn – chứa trung bình tới 240.000 hạt nhựa thuộc bảy loại khác nhau, trong đó 90% là hạt nhựa nano và phần còn lại là vi nhựa.

Nhóm nghiên cứu đã tiến hành thu thập mẫu từ 11 thương hiệu nước đóng chai phổ biến trên toàn cầu, được mua tại 19 địa điểm ở 9 quốc gia để phân tích mức độ ô nhiễm. Kết quả cho thấy, trong số 259 chai được kiểm tra, có tới 93% có dấu hiệu chứa vi nhựa.

Sau khi loại trừ khả năng nhiễm tạp trong quá trình thí nghiệm, trung bình mỗi lít nước đóng chai ghi nhận 10,4 hạt vi nhựa có kích thước trên 100 micromet. Dạng mảnh là hình thái phổ biến nhất, chiếm 66%, tiếp theo là dạng sợi. Khoảng một nửa số hạt được xác định là polyme – chủ yếu là polypropylene (54%) – loại nhựa thường được dùng để sản xuất nắp chai. Ngoài ra, một tỷ lệ nhỏ (4%) chứa dấu vết của chất bôi trơn công nghiệp, cho thấy khả năng ô nhiễm trong quá trình sản xuất và đóng gói.

Ảnh hưởng đến sức khỏe con người

Trên thực tế, các nghiên cứu về hạt vi nhựa hiện vẫn là một lĩnh vực còn mới mẻ dù đang được quan tâm mạnh mẽ trên toàn cầu. Các nhà khoa học đã và đang nỗ lực phát triển nhiều phương pháp nhằm phát hiện, định lượng và phân tích loại hạt này, song việc đánh giá mức độ phơi nhiễm vẫn gặp nhiều thách thức do thiếu quy chuẩn thống nhất và sự phức tạp trong việc loại trừ các yếu tố gây nhiễu từ những chất ô nhiễm đi kèm.

Theo nhiều chuyên gia, vi nhựa hiện diện rộng khắp trong môi trường – từ nước mưa đến không khí – và đã được chứng minh có thể tác động đến tế bào trong điều kiện nuôi cấy cũng như trên mô hình động vật.

Một số nghiên cứu bước đầu ghi nhận mối liên quan giữa phơi nhiễm vi nhựa và các bệnh lý như ung thư, tim mạch, thận, Alzheimer hay suy giảm khả năng sinh sản. Tuy nhiên, do sự khác biệt trong cách xác định loại vi nhựa, mức độ phơi nhiễm cũng như khó khăn trong việc loại trừ các yếu tố gây nhiễu, những kết quả này vẫn chưa được khẳng định chắc chắn.

Dù các thí nghiệm trong phòng lab và trên động vật đều chỉ ra khả năng gây hại của hạt vi nhựa, song mức độ ảnh hưởng cụ thể đến sức khỏe con người vẫn cần thêm nhiều bằng chứng khoa học để xác định rõ ràng hơn.