Tags:
Biến thách thức già hóa dân số thành cơ hội
GiadinhNet - Việt Nam là một trong 10 nước có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới, sẽ chỉ không tới 20 năm, tỉ lệ người từ 65 tuổi trở lên tăng từ 7% lên 14%. Điều đáng nói là tốc độ già hóa dân số nước ta chỉ diễn ra trong vòng 15 - 20 năm trong khi các nước phát triển phải qua nhiều thập kỷ. Việt Nam đang đứng trước thách thức lớn về dân số, cần có giải pháp phù hợp, kịp thời.
Cần phải xây dựng những chính sách phù hợp cho người cao tuổi để đối phó với việc dân số già hóa nhanh hơn dự báo. Ảnh: TL
"Dân số già" thách thức tích lũy quốc gia
Thống kê của cơ quan chức năng cho thấy, tính đến hết năm 2017, cả nước có 11 triệu người cao tuổi, chiếm khoảng 11,95% dân số, trong đó có khoảng gần 2 triệu người từ 80 tuổi trở lên. Dự báo, Việt Nam sẽ bước vào thời kỳ dân số già vào năm 2035, khi tỉ lệ này tăng lên tới 20% với khoảng 21 triệu người cao tuổi, đến năm 2038 nhóm cao tuổi ở Việt Nam sẽ chiếm đến 20% tổng dân số. Đến năm 2049, tỉ lệ người cao tuổi sẽ chiếm khoảng 25% dân số, tức là cứ 4 người dân có một người cao tuổi".
Theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Thị Hà, Việt Nam đang đứng trước những thách thức to lớn của quá trình già hóa dân số nhanh chóng. Tuổi thọ trung bình của Việt Nam đã tăng từ 68,6 tuổi năm 1999 lên tới 73,2 tuổi năm 2014, và dự báo sẽ lên 78 tuổi vào năm 2030. Tốc độ già hóa dân số nhanh sẽ phát sinh nhiều vấn đề. Trong đó, vấn đề chi tiêu nhiều hơn cho chăm sóc sức khỏe, hưu trí, trợ cấp, an sinh xã hội… trong khi thời gian để Việt Nam chuẩn bị thích ứng với dân số già ngắn hơn nhiều so với các nước khác, dẫn đến mức tích lũy của quốc gia không đáp ứng kịp nhu cầu của xã hội.
Bên cạnh đó, đa phần người cao tuổi không có tích lũy vật chất, 70% vẫn phải làm việc kiếm sống, trong khi người cao tuổi rất dễ bị tổn thương với những rủi ro kinh tế, xã hội khi con cái không có việc làm và cuộc sống ổn định. Ngoài ra, cơ cấu và mô hình bệnh tật người cao tuổi nước ta hiện nay đang thay đổi theo xu hướng bệnh không lây nhiễm, các bệnh mãn tính như các bệnh về xương khớp, hô hấp, tim mạch, cao huyết áp, đột quỵ, tiểu đường, rối loạn chuyển hóa… tăng nhanh, dẫn đến chi phí chăm sóc y tế rất cao và tất yếu tạo thêm áp lực quá tải cho các bệnh viện vốn chưa được giải quyết dứt điểm.
Những vấn đề này đòi hỏi cần phải xây dựng những chính sách phù hợp cho người cao tuổi để đối phó với việc dân số già hóa nhanh hơn dự báo. Trong khi đó, Việt Nam vẫn chưa thực sự sẵn sàng (cả về nhận thức và hành động) để đón dân số đang già nhanh chóng, thậm chí sẽ là dân số "siêu già" trong một vài thập kỷ nữa.
Già hoá dân số cần nhìn trên khía cạnh tích cực
“Già hóa dân số” hay còn gọi là giai đoạn “dân số đang già” là tình trạng dân số có tỉ lệ người từ 65 tuổi trở lên chiếm từ 7% tổng dân số trở lên; hoặc khi tỉ lệ người từ 60 tuổi trở lên chiếm từ 10% tổng dân số trở lên. Giai đoạn “dân số già” là tình trạng dân số có tỉ lệ từ 65 tuổi trở lên chiếm từ 14% tổng dân số trở lên. “Dân số siêu già” là tình trạng dân số có tỉ lệ người từ 65 tuổi trở lên chiếm từ 21% dân số trở lên.
TS Nguyễn Ngọc Quỳnh (Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc) cho rằng, già hóa dân số cũng cần được nhìn nhận trên khía cạnh tích cực. Theo bà, dân số cao tuổi không có nghĩa hoàn toàn là gánh nặng mà đây là cơ hội lớn cho các ngành kinh tế dịch vụ cho người cao tuổi.
Thậm chí, "ở Trung Quốc thị trường này rất triển vọng khi tỉ lệ người cao tuổi chi cho các dịch vụ tới 165 tỉ USD/năm", TS Nguyễn Ngọc Quỳnh nêu ví dụ và cho rằng, người cao tuổi còn là một lực lượng lao động cho xã hội, với khoảng 46% người cao tuổi Việt Nam vẫn đang làm các công việc được trả lương.
Do đó, thích ứng với già hóa dân số không chỉ là giải quyết vấn đề của người cao tuổi mà cần có chính sách tiếp cận toàn diện để chuẩn bị cho giai đoạn dân số già. Còn theo ThS Lê Minh Giang - Chánh Văn phòng Ủy ban Quốc gia về người cao tuổi Việt Nam, để tận dụng được nguồn nhân lực này cần tạo thuận lợi cho người cao tuổi tiếp cận với vốn tín dụng để phát triển sản xuất kinh doanh.
GS.TS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội (ĐH Kinh tế quốc dân) nhấn mạnh: Điều các nhà hoạch định chính sách cần nhìn thấy rõ nhất là sự thay đổi và nhu cầu theo từng nhóm tuổi, trong đó, nhóm 65 tuổi trở lên cần được chăm sóc, phụng dưỡng. Để thích ứng với già hóa dân số, cần phát triển và tăng cường quản lý dịch vụ chăm sóc xã hội, có cơ chế phối hợp công - tư trong cung ứng dịch vụ chăm sóc xã hội. Đặc biệt là khuyến khích khu vực tư nhân tham gia vào cung cấp dịch vụ chăm sóc người cao tuổi cũng như gắn kết giữa chăm sóc y tế tại cộng đồng với dịch vụ chăm sóc xã hội.
Từ năm 2007, Việt Nam đã bước vào thời kỳ cơ cấu “dân số vàng”, tức là, cứ một người trong độ tuổi phụ thuộc (dưới 15 tuổi hoặc trên 60 tuổi) thì có 2 người hoặc hơn trong độ tuổi lao động (từ 15 - 60 tuổi). Với cơ cấu dân số này, là cơ hội “vàng” để nước ta có được lực lượng lao động trẻ dồi dào trong giai đoạn tăng trưởng kinh tế 2010 - 2020. Tuy nhiên, sau giai đoạn dân số “vàng” sẽ bước sang giai đoạn dân số “già”. Điều đáng nói là, Việt Nam nằm trong số 10 nước có tốc độ già hóa nhanh nhất trên thế giới, sẽ chỉ mất không tới 20 năm, tỉ lệ người từ 65 tuổi trở lên tăng từ 7% lên 14%.
Nguyễn Phong
Bình luận
Ý kiến của bạn
6 bệnh lý có thể phải phẫu thuật cắt bỏ tử cung
Dân số và phát triển - 43 phút trướcCắt bỏ tử cung là một phẫu thuật lớn và thường chỉ được thực hiện khi có các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Dưới đây là những lý do phổ biến nhất mà bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật này trong một số trường hợp.
Nguyên nhân gây khí hư bất thường ở phụ nữ
Dân số và phát triển - 20 giờ trướcRa huyết trắng (khí hư) là hiện tượng sinh lý bình thường của phụ nữ, thường bắt đầu từ tuổi dậy thì, trong độ tuổi có sinh hoạt tình dục đến khi mãn kinh.
5 hiểu lầm thường gặp về HIV cần xóa bỏ
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcNhiều người vẫn còn giữ những quan niệm sai lầm về HIV, từ cách lây truyền cho đến khả năng sống khỏe mạnh của người bệnh. Những hiểu lầm này không chỉ gây ra nỗi sợ hãi, kỳ thị mà còn cản trở công tác phòng ngừa, điều trị...
Bé trai chào đời với đặc điểm hiếm gặp khiến bác sĩ ngỡ ngàng
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcĐón bé trai chào đời, ê-kíp bác sĩ không ngờ cậu bé có tới 6 vòng dây rốn quấn cổ, tình trạng hiếm gặp và tiềm ẩn nhiều nguy cơ.
Cô gái 19 tuổi bất ngờ phát hiện u quái buồng trứng từ dấu hiệu nhiều chị em Việt mắc phải
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcGĐXH - Cơn đau bụng âm ỉ tưởng chỉ là rối loạn tiêu hóa, nhưng bên trong bụng cô gái trẻ lại tồn tại một khối u quái buồng trứng chứa đầy tóc và răng.
Bé trai chào đời với 6 vòng dây rốn quấn cổ: Điều mẹ bầu nên biết khi thai nhi bị dây rốn quấn cổ
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcGĐXH – Theo các bác sĩ, với những trường hợp có dây rốn dài hơn bình thường, nhiều nước ối, đa thai… có thể làm tăng nguy cơ dây rốn quấn cổ thai nhi.
Bất ngờ tiền sử bệnh của sản phụ sinh đôi ở Phú Thọ: Nhiều bệnh lý nền nguy hiểm nhưng không đi khám
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcGĐXH - Các bác sĩ bất ngờ phát hiện sản phụ có nhiều bệnh lý nền nguy hiểm như tiền sản giật nặng, Basedown, đái tháo đường type II đang tiêm insulin... nhưng không theo dõi sát trong 3 tháng gần đây.
3 lần mổ lấy thai, 3 lần hút thai, người phụ nữ 43 tuổi nhập viện trong tình trạng nguy kịch
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcGĐXH - Tại bệnh viện, các bác sĩ xác định đây là một trường hợp băng huyết có tổn thương mạch máu bất thường do thông nối động – tĩnh mạch (AVM) trong cơ tử cung – một bệnh lý hiếm gặp nhưng vô cùng nguy hiểm.
Người phụ nữ 35 tuổi bị tổn thương não, nguyên nhân bất ngờ từ nhiễm trùng phụ khoa
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcGĐXH - Đau đầu kéo dài một tuần, kèm choáng váng khi thay đổi tư thế, chị Linh được chẩn đoán tổn thương hiếm gặp ở não do nhiễm trùng từ ổ áp xe buồng trứng.
Điều kỳ diệu từ y học: Bé gái chào đời từ phôi thai trữ đông 11 năm tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương
Dân số và phát triển - 6 ngày trướcGĐXH - Giây phút em bé được gặp mẹ khiến cả ê-kíp xúc động. Em chính là minh chứng sống của câu chuyện y học đặc biệt ấn tượng – hành trình phôi thai "ngủ yên" hơn 1 thập kỷ nay đã thực sự trở thành sự sống.
Giao lưu trực tuyến: Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên và tầm quan trọng của tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn
Dân số và phát triểnGĐXH - Theo các chuyên gia, sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên được coi là một trong những yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi.
