Tags:
Biến thách thức già hóa dân số thành cơ hội
GiadinhNet - Việt Nam là một trong 10 nước có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới, sẽ chỉ không tới 20 năm, tỉ lệ người từ 65 tuổi trở lên tăng từ 7% lên 14%. Điều đáng nói là tốc độ già hóa dân số nước ta chỉ diễn ra trong vòng 15 - 20 năm trong khi các nước phát triển phải qua nhiều thập kỷ. Việt Nam đang đứng trước thách thức lớn về dân số, cần có giải pháp phù hợp, kịp thời.
Cần phải xây dựng những chính sách phù hợp cho người cao tuổi để đối phó với việc dân số già hóa nhanh hơn dự báo. Ảnh: TL
"Dân số già" thách thức tích lũy quốc gia
Thống kê của cơ quan chức năng cho thấy, tính đến hết năm 2017, cả nước có 11 triệu người cao tuổi, chiếm khoảng 11,95% dân số, trong đó có khoảng gần 2 triệu người từ 80 tuổi trở lên. Dự báo, Việt Nam sẽ bước vào thời kỳ dân số già vào năm 2035, khi tỉ lệ này tăng lên tới 20% với khoảng 21 triệu người cao tuổi, đến năm 2038 nhóm cao tuổi ở Việt Nam sẽ chiếm đến 20% tổng dân số. Đến năm 2049, tỉ lệ người cao tuổi sẽ chiếm khoảng 25% dân số, tức là cứ 4 người dân có một người cao tuổi".
Theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Thị Hà, Việt Nam đang đứng trước những thách thức to lớn của quá trình già hóa dân số nhanh chóng. Tuổi thọ trung bình của Việt Nam đã tăng từ 68,6 tuổi năm 1999 lên tới 73,2 tuổi năm 2014, và dự báo sẽ lên 78 tuổi vào năm 2030. Tốc độ già hóa dân số nhanh sẽ phát sinh nhiều vấn đề. Trong đó, vấn đề chi tiêu nhiều hơn cho chăm sóc sức khỏe, hưu trí, trợ cấp, an sinh xã hội… trong khi thời gian để Việt Nam chuẩn bị thích ứng với dân số già ngắn hơn nhiều so với các nước khác, dẫn đến mức tích lũy của quốc gia không đáp ứng kịp nhu cầu của xã hội.
Bên cạnh đó, đa phần người cao tuổi không có tích lũy vật chất, 70% vẫn phải làm việc kiếm sống, trong khi người cao tuổi rất dễ bị tổn thương với những rủi ro kinh tế, xã hội khi con cái không có việc làm và cuộc sống ổn định. Ngoài ra, cơ cấu và mô hình bệnh tật người cao tuổi nước ta hiện nay đang thay đổi theo xu hướng bệnh không lây nhiễm, các bệnh mãn tính như các bệnh về xương khớp, hô hấp, tim mạch, cao huyết áp, đột quỵ, tiểu đường, rối loạn chuyển hóa… tăng nhanh, dẫn đến chi phí chăm sóc y tế rất cao và tất yếu tạo thêm áp lực quá tải cho các bệnh viện vốn chưa được giải quyết dứt điểm.
Những vấn đề này đòi hỏi cần phải xây dựng những chính sách phù hợp cho người cao tuổi để đối phó với việc dân số già hóa nhanh hơn dự báo. Trong khi đó, Việt Nam vẫn chưa thực sự sẵn sàng (cả về nhận thức và hành động) để đón dân số đang già nhanh chóng, thậm chí sẽ là dân số "siêu già" trong một vài thập kỷ nữa.
Già hoá dân số cần nhìn trên khía cạnh tích cực
“Già hóa dân số” hay còn gọi là giai đoạn “dân số đang già” là tình trạng dân số có tỉ lệ người từ 65 tuổi trở lên chiếm từ 7% tổng dân số trở lên; hoặc khi tỉ lệ người từ 60 tuổi trở lên chiếm từ 10% tổng dân số trở lên. Giai đoạn “dân số già” là tình trạng dân số có tỉ lệ từ 65 tuổi trở lên chiếm từ 14% tổng dân số trở lên. “Dân số siêu già” là tình trạng dân số có tỉ lệ người từ 65 tuổi trở lên chiếm từ 21% dân số trở lên.
TS Nguyễn Ngọc Quỳnh (Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc) cho rằng, già hóa dân số cũng cần được nhìn nhận trên khía cạnh tích cực. Theo bà, dân số cao tuổi không có nghĩa hoàn toàn là gánh nặng mà đây là cơ hội lớn cho các ngành kinh tế dịch vụ cho người cao tuổi.
Thậm chí, "ở Trung Quốc thị trường này rất triển vọng khi tỉ lệ người cao tuổi chi cho các dịch vụ tới 165 tỉ USD/năm", TS Nguyễn Ngọc Quỳnh nêu ví dụ và cho rằng, người cao tuổi còn là một lực lượng lao động cho xã hội, với khoảng 46% người cao tuổi Việt Nam vẫn đang làm các công việc được trả lương.
Do đó, thích ứng với già hóa dân số không chỉ là giải quyết vấn đề của người cao tuổi mà cần có chính sách tiếp cận toàn diện để chuẩn bị cho giai đoạn dân số già. Còn theo ThS Lê Minh Giang - Chánh Văn phòng Ủy ban Quốc gia về người cao tuổi Việt Nam, để tận dụng được nguồn nhân lực này cần tạo thuận lợi cho người cao tuổi tiếp cận với vốn tín dụng để phát triển sản xuất kinh doanh.
GS.TS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội (ĐH Kinh tế quốc dân) nhấn mạnh: Điều các nhà hoạch định chính sách cần nhìn thấy rõ nhất là sự thay đổi và nhu cầu theo từng nhóm tuổi, trong đó, nhóm 65 tuổi trở lên cần được chăm sóc, phụng dưỡng. Để thích ứng với già hóa dân số, cần phát triển và tăng cường quản lý dịch vụ chăm sóc xã hội, có cơ chế phối hợp công - tư trong cung ứng dịch vụ chăm sóc xã hội. Đặc biệt là khuyến khích khu vực tư nhân tham gia vào cung cấp dịch vụ chăm sóc người cao tuổi cũng như gắn kết giữa chăm sóc y tế tại cộng đồng với dịch vụ chăm sóc xã hội.
Từ năm 2007, Việt Nam đã bước vào thời kỳ cơ cấu “dân số vàng”, tức là, cứ một người trong độ tuổi phụ thuộc (dưới 15 tuổi hoặc trên 60 tuổi) thì có 2 người hoặc hơn trong độ tuổi lao động (từ 15 - 60 tuổi). Với cơ cấu dân số này, là cơ hội “vàng” để nước ta có được lực lượng lao động trẻ dồi dào trong giai đoạn tăng trưởng kinh tế 2010 - 2020. Tuy nhiên, sau giai đoạn dân số “vàng” sẽ bước sang giai đoạn dân số “già”. Điều đáng nói là, Việt Nam nằm trong số 10 nước có tốc độ già hóa nhanh nhất trên thế giới, sẽ chỉ mất không tới 20 năm, tỉ lệ người từ 65 tuổi trở lên tăng từ 7% lên 14%.
Nguyễn Phong
Ý kiến của bạn
Sinh con sau tuổi 35, phụ nữ đối diện với những nguy hiểm gì?
Dân số và phát triển - 12 giờ trướcVì nhiều lý do khác nhau khiến người phụ nữ sinh con muộn, tuy nhiên, chuyên gia sản phụ khoa khuyến cáo mang thai sau tuổi 35 ảnh hưởng nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng của mẹ và bé.
Chung tay chăm sóc và phát huy vai trò của người cao tuổi
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcGiadinhNet – Các chuyên gia nhận định, để người cao tuổi sống khỏe, sống vui, sống có ích, không chỉ là sự nỗ lực của mỗi gia đình mà còn là nỗ lực chung của Nhà nước, cộng đồng và chính bản thân người cao tuổi.
Ngày Quốc tế Người cao tuổi: Khả năng phục hồi và đóng góp của phụ nữ cao tuổi
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcGiadinhNet - Chủ đề Ngày Quốc tế Người cao tuổi (1/10) năm nay được Liên Hợp Quốc đưa ra là "Khả năng phục hồi và đóng góp của phụ nữ cao tuổi".
Hai Bà Trưng (Hà Nội): Khám, tư vấn sức khỏe cho người cao tuổi cô đơn, có hoàn cảnh khó khăn
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcGiadinhNet – Dự kiến sẽ có 3.828 người cao tuổi được khám và chăm sóc sức khỏe trong đợt này.
Người phụ nữ sinh con sau 23 năm hiếm muộn
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcVượt qua ca sinh mổ "sinh tử" với thai ngôi ngang, nguy cơ băng huyết, rối loạn đông máu, nguy hiểm đến tính mạng, sản phụ đã đón bé gái nặng 3 kg sau 23 năm vô sinh.
Giao lưu trực tuyến “Quan tâm chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi - Chủ động thích ứng với già hóa dân số”
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcGiadinhNet – Các chuyên gia nhận định, để thích ứng với già hóa dân số ở Việt Nam, việc cần làm là phải chuyển trọng tâm từ việc đơn thuần giúp tiếp cận với tuổi già sang giúp tiếp cận với một tuổi già vui vẻ, hạnh phúc và tiếp tục đóng góp cho sự phát triển của đất nước.
Chủ động thích ứng với già hóa dân số
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcGiadinhNet - Dân số Việt Nam gần chạm mốc 100 triệu người và đang bước vào giai đoạn già hóa. Chất lượng dân số đang đối mặt với nhiều vấn đề khó khăn, đòi hỏi nước ta phải có những chính sách và chương trình thích ứng với xu hướng nhân khẩu học này.
Vợ chuyển dạ ngay đêm mưa bão, chồng đặt tên con là Noru
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcBão Noru đổ bộ cũng là lúc vợ của anh Tâm chuyển dạ, anh phải nhờ người thân chở vợ đến bệnh viện để kịp thời sinh nở.
Tìm cách thử lòng bạn gái, kết quả là tôi đuổi cô ấy chạy "mất dép"
Tâm sự - 4 ngày trướcTôi năm nay 32 tuổi, công việc ổn định đã lâu, thực sự cũng muốn lập gia đình rồi nhưng tình duyên cứ mãi lận đận.
27 tuổi đã có nguy cơ vô sinh vì căn bệnh khiến buồng trứng 'cạn kiệt'
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcNhững năm gần đây, tình trạng suy buồng trứng ở nữ giới có dấu hiệu trẻ hóa. Phần lớn các ca bệnh đến thăm khám đều ở độ tuổi từ 25 đến 35.
Tìm cách thử lòng bạn gái, kết quả là tôi đuổi cô ấy chạy "mất dép"
Tâm sựTôi năm nay 32 tuổi, công việc ổn định đã lâu, thực sự cũng muốn lập gia đình rồi nhưng tình duyên cứ mãi lận đận.
