Cập nhật, chia sẻ thông tin về DS/SKSS và giới: Biến thách thức thành cơ hội

Nếu xu hướng này tiếp tục với tốc độ gia tăng như vậy, tỷ số giới tính khi sinh có thể vượt ngưỡng 115/100 trong vòng 3 năm tới.

Gia tăng thách thức

Về lĩnh vực SKSS và KHHGĐ, Việt Nam đã có nhiều tiến bộ trong việc mở rộng các dịch vụ chăm sóc SKSS, lồng ghép KHHGĐ vào chăm sóc trước và sau sinh cũng như phòng chống HIV. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều việc phải làm để đạt được các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ. Tỷ lệ chết mẹ dao động từ 40 - 410 người trên 100.000 ca sinh sống, đặc biệt tỷ lệ rất cao tại các vùng dân tộc thiểu số xa xôi.    Ông Bruce Campbell.

Ông Bruce Campbell, Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) tại Việt Nam bày tỏ lo ngại như vậy tại Hội thảo “Cập nhật, chia sẻ thông tin về dân số, sức khỏe sinh sản và giới” do Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp cùng UNFPA tổ chức ngày 16/10 vừa qua. Theo đó, sự gia tăng nhanh chóng bất thường của tỷ số giới tính khi sinh (SRB) đang là thách thức lớn cho công tác DS-KHHGĐ ở Việt Nam.

Bên cạnh đó, những vấn đề thách thức khác của công tác DS-KHHGĐ được các đại biểu và các chuyên gia chỉ ra như: Cơ cấu dân số vàng và già hoá dân số ở Việt Nam; những kinh nghiệm của các nước Đông Nam Á về chính sách dân số; vấn đề SKSS ở Việt Nam. Đặc biệt, PGS.TS Trần Văn Chiến – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ đã cung cấp cho các đại biểu một cái nhìn tổng quan về kinh nghiệm hoạch định và thực thi chính sách dân số ở một số nước Đông Nam Á; nhằm đưa ra những bài học trong việc giải quyết các thách thức trong công tác dân số. Trong đó, Trung Quốc với chính sách đãi ngộ những cặp vợ chồng sinh con gái, chế độ đãi ngộ cao với cán bộ, cộng tác viên dân số ở cơ sở và các giải pháp nâng cao chất lượng dân số...; Singapore với chính sách khuyến sinh; Hàn Quốc với chương trình KHHGĐ mạnh và thành công trong việc khắc phục tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh...

Cần nhiều nỗ lực

Phát biểu tại hội thảo, ông Vũ Ngọc Hoàng, Uỷ viên Trung ương Đảng – Phó Trưởng Ban Tuyên giáo TƯ cho biết những năm qua, các hoạt động truyền thông DS-KHHGĐ được duy trì và đẩy mạnh, thu hút đông đảo các lực lượng trong toàn xã hội tham gia. Ban Tuyên giáo TƯ với chức năng là cơ quan tham mưu cao nhất của Đảng về công tác tuyên giáo, trong đó có lĩnh vực DS-KHHGĐ đã không ngừng chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí, trong đó có các tạp chí của Ban xuất bản các ấn phẩm về công tác DS-KHHGĐ cho đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo, cho đội ngũ báo cáo viên và cộng tác viên các cấp, trong đó có sự hỗ trợ của UNFPA.

Đề cập tới vấn đề cơ cấu “dân số vàng” và già hoá dân số ở Việt Nam, TS Giang Thanh Long – ĐH Kinh tế Quốc dân nhấn mạnh: “Việt Nam sẽ trải nghiệm cơ cấu DS vàng trong giai đoạn 2010-2040. Cơ hội dân số, trong đó cơ cấu dân số vàng là cơ hội tốt nhất, cần được đặt vào vị trí trung tâm của mọi chiến lược kinh tế - xã hội. Đồng thời, Việt Nam cũng sẽ bước vào giai đoạn già hoá dân số với những thách thức về an sinh xã hội”.

Theo TS Long, kinh nghiệm của các nước đã tận dụng tốt thời kỳ dân số vàng cho thấy, trong thập kỷ tới Việt Nam cần thúc đẩy các dịch vụ chăm sóc SKSS; tạo cơ hội việc làm, đặc biệt cho thanh niên, ở tất cả các ngành, khu vực và vùng kinh tế, đặc biệt là ở vùng nông thôn. TS Long cho hay: Khi nhà hoạch định chính sách và toàn bộ xã hội nhận thức rõ được các tác động tích cực của việc tận dụng cơ cấu dân số vàng cho tăng trưởng và phát triển kinh tế, việc biến đổi cơ cấu này sẽ đem lại lợi ích thay cho gánh nặng.

Về việc khắc phục tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, ông Phạm Năng An – Phó Vụ trưởng Vụ DS-KHHGĐ, Tổng cục DS-KHHGĐ cho biết, năm 2009 thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, Bộ Y tế đã chỉ đạo xây dựng, bố trí ngân sách triển khai đề án “Can thiệp, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh” tại 11 tỉnh, thành có tỷ số giới tính khi sinh cao, nhằm từng bước khống chế tốc độ gia tăng mất cân bằng tiến tới ổn định, cân bằng giới tính khi sinh.

Theo ông Bruce Campbell, mặc dù Chính phủ Việt Nam đã có quy định nghiêm cấm việc xác định giới tính thai nhi và nạo phá thai để lựa chọn giới tính, nhưng vẫn cần nhiều nỗ lực hơn nữa nhằm thay đổi quan niệm truyền thống về giới cũng như nâng cao vị thế người phụ nữ trong gia đình và trong xã hội.

Việt Hà