Chuyện về "Chim báo bão"

Khi chuẩn bị có một cơn bão đổ bộ vào hải phận Việt Nam, Hải quân không thể đi hết chiều dài và chiều rộng của biển Việt Nam để gọi các ngư dân quay vào bờ. Vậy thì ai sẽ đảm nhiệm phần việc khó khăn này? Đã có trung đoàn bay 918 thuộc Quân chủng Phòng không Không quân.

Chạy đua với bão

Tuy cùng thuộc Quân chủng Phòng không Không quân và cùng tham gia công tác cứu hộ cứu nạn, nhưng nếu như Trung đoàn trực thăng 916 (đã đề cập trong Bài 1) trực tiếp cứu người thì Trung đoàn 918 làm nhiệm vụ báo bão cho tàu thuyền trên biển và vận chuyển hàng cứu trợ đến đồng bào lụt bão.

Bay báo bão là một trong những nhiệm vụ mới trong thời bình. Trung tá Vũ Tiến Dũng, cơ trưởng của rất nhiều chuyến bay biển nói vui rằng, đây là một nhiệm vụ hoàn toàn không có trong “sách giáo khoa” hồi anh học lái máy bay ở Nga (Liên Xô cũ).  Sở dĩ nói như vậy bởi vì bay báo bão có những yêu cầu kỹ thuật đặc biệt như phải mở cửa đuôi lúc đang ở tốc độ cao, bay ở tầm thấp. Do vậy, yêu cầu phải là những phi công lão luyện và ê kíp bay phải phối hợp với nhau một cách nhịp nhàng.

Trung đoàn bay 918 đảm nhiệm báo bão cho ngư dân từ Vịnh Bắc Bộ vào tận Đà Nẵng, từ bờ cho ra hết hải phận Việt Nam. Để bảo đảm báo hiệu được cho tất cả những tàu bè trên biển vào bờ tránh bão trên vùng biển rộng lớn như thế không phải là chuyện đơn giản.

Thiếu tá Nguyễn Văn Tuấn - Ban Chính trị trung đoàn cho biết: “Là trung đoàn bay vận tải quân sự cho toàn quân, nhưng mỗi khi nhận lệnh bay báo bão là chúng tôi lên đường ngay, bay báo bão mấy năm nay trở thành một nhiệm vụ thường xuyên mỗi khi mùa bão lụt về”.

Mỗi năm có bao nhiêu cơn bão đổ bộ vào nước ta thì có chừng đó các đợt bay báo bão của trung đoàn. Điều nguy hiểm nhất là các anh phải bay hầu hết trong điều kiện thời tiết xấu, mây mù, giông và mưa to. Tuy nhiên, “không lên đường thì biết bao nhiêu tàu thuyền đánh cá ngoài kia không biết có bão mà trú. Phải đi thôi, bất chấp thời tiết”, Thiếu tá Tuấn nói tiếp.

Nói về những chuyến bay báo hiệu cơn bão Chan chu năm 2006, cơ trưởng Vũ Tiến Dũng nhớ lại: “Nhận được lệnh, 5 giờ sáng tổ bay chúng tôi lên đường ngay. Thời điểm đó thời tiết rất xấu, đường băng sân bay Gia Lâm sũng nước do trời mưa tầm tã suốt đêm, nhưng do yêu cầu của tình hình nên chúng tôi vẫn cất cánh. Máy bay bay xóc dữ dội như xe đò gặp ổ gà. Trước mặt là những đám mây đen sấm chớp sáng lóa, không cẩn thận trúng sét là coi như xong. Đợt bay ấy, Thượng tá Trần Quang Tuấn làm nhiệm vụ bắn pháo hiệu. Sau khi nổ hết 8 phát gài trên hông máy bay, anh phải bắn bằng tay dọc từ Vịnh Bắc Bộ cho đến khi hạ cánh xuống sân bay Đà Nẵng. Đến khi buông súng thì bàn tay của anh ấy đã sưng vù lên”.

Kiểm tra chuẩn bị lên đường

Cơ trưởng Dũng cũng cho biết, để tàu thuyền dễ phát hiện ra máy bay, phải hạ độ cao xuống khoảng 500m. Một tầm bay có một không hai đối với máy bay AH – 26, chỉ có trong khi làm nhiệm vụ báo bão. Khi bắn pháo hiệu phải mở cửa hậu, mà máy bay vẫn lướt đi với vận tốc hơn 300km/h là một việc đòi hỏi phải chính xác từng thao tác. 

Tuỳ theo tính chất của tình hình cơn bão mà có cách bắn pháo khác nhau. Hầu hết trong những chuyến bay báo bão, các anh thường phải bắn 3 phát màu đỏ (khẩn cấp). Gặp thuyền cá trên biển, sau khi bắn pháo hiệu còn phải để ý xem lúc nào thấy thuyền thu lưới hướng vào bờ thì mới bay tiếp. Do vậy, mỗi chuyến bay thường kéo dài tới 5, 6 tiếng đồng hồ, cho đến khi phải quay về tiếp nhiên liệu.

Hôm chúng tôi đến trung đoàn, anh em phi đội bay đang miệt mài huấn luyện ở thao trường thì nghe tin từ Trung tâm dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia thông báo. Một cơn bão xa đang hướng về biển Đông với sức gió giật cấp 12, anh em trong phi đoàn bay lại chuẩn bị sẵn sàng làm nhiệm vụ. Anh Dũng nói với tôi: “Có lệnh là bay thôi, bọn anh đã sẵn sàng”.

Cầu hàng không lớn nhất trong lịch sử

Bất cứ một người dân Việt nào cũng không khỏi xót xa và rùng mình, khi hồi tưởng về cơn lũ lịch sử năm 1999, cho dù thiên tai kinh hoàng đó đã lùi vào quá khứ gần 10 năm. Miền Trung gồng mình chống chọi lũ, cả nước đau đáu chung một nỗi đau. Những cánh bay không biết mệt mỏi chở lương thực, thuốc men, quần áo vào tâm lũ, hiện thực hoá tấm lòng đồng bào cả nước đối với khúc ruột miền Trung một cách kịp thời.

Một cầu hàng không Gia Lâm - Phú Bài lớn nhất trong lịch sử được thiết lập. Con đường cứu tế duy nhất trong thời điểm ấy đã làm việc hết công suất. Cơ trưởng Vũ Tiến Dũng kể lại: “Ngày nào cũng có chuyến bay vào Phú Bài, bất kể thời tiết, đợt ấy chúng tôi đi hàng tuần liền. Do thời tiết xấu không thể hạ cánh xuống Huế. Từ trên không nhìn xuống, chỉ thấy mây đen phủ kín bầu trời. Dù cố gắng, nhưng tổ lái không thể hạ cánh xuống Phú Bài vì không xác định được đường băng, đành quay lại Vinh hạ cánh, chờ cho trời ngớt mưa là cất cánh ngay đến vùng lũ, cho dù lúc đó là nửa đêm”.

Trong lúc các phương án giao thông đường bộ, đường sắt, đường thuỷ bị chặn đứng thì chỉ còn duy nhất đường hàng không là đáp ứng kịp thời những thứ thiết yếu trong cơn nguy khốn cho đồng bào vùng lũ. Nhờ quyết tâm lớn mà anh em tổ bay đã hạ cánh xuống Phú Bài, thiết lập được cầu hàng không mang theo lều bạt, hàng chục tấn mì tôm, quần áo ấm, thuốc men.

Từ đó cho đến nay, không một mùa mưa lũ nào người ta thấy vắng bóng những chiếc AH_26, trên những sân bay miền Trung làm công tác vận chuyển hàng cứu trợ. Cũng không ai nhớ nổi có bao nhiêu cầu hàng không được thiết lập trong những lần mưa lũ ấy.

Trong trung đoàn có rất nhiều thành viên quê ở miền Trung, được tin quê hương gặp khó khăn, các anh lại xung phong đi đầu. Một đồng chí quê ở Hà Tĩnh kể: “Nhìn từ trên máy bay xuống thấy quê mình chìm trong nước, chỉ nổi khỏi biển nước một vài nóc nhà, lùm cây mà đau xót. Làm cho mình thêm quyết tâm làm tốt những chuyến bay, chở thật nhiều hàng cứu trợ cho bà con”.

Hồi chuông báo đến giờ tập luyện, các anh em trong phi đoàn bay ai nấy trở lại làm việc của mình. Chia tay anh em làm nhiệm vụ bay báo bão, tôi không biết mình có nên tiếc hay không khi không được cùng các anh bay đi cứu trợ. Mà có lẽ thế hay hơn, hy vọng rằng sẽ không còn phải có những chuyến bay cứu trợ trong tương lai nữa.

Tuy nhiên mong mỏi là thế, nhưng các anh vẫn luôn sẵn sàng. “Đây cũng là một mặt trận, đã là người lính thì phải xông vào mặt trận, quân nhân phải phục vụ nhân dân, quân cũng từ dân mà ra”, Trung tá Dũng vỗ vai tôi bảo vậy.

Quang Thành