Để lời ru thôi buồn
GiadinhNet - Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng kết hôn sớm ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa là quan niệm dựng vợ, gả chồng cho con cái để có thêm nhân lực tham gia sản xuất, nhưng kết quả lại là sự túng quẫn, nghèo khó của những cặp vợ chồng trẻ “ba không”: không nghề nghiệp, không đất đai, không vốn liếng.
"Lời ru buồn nghe mênh mang mênh mang…"
“Sao em nỡ vội lấy chồng” là một trong những ca khúc nổi tiếng của nhạc sĩ Trần Tiến. Được phổ nhạc từ bài thơ “Lá diêu bông” của thi sĩ Hoàng Cầm, "Sao em nỡ vội lấy chồng" khắc hoạ nỗi đau của một chàng trai khi người yêu đi lấy chồng, quên đi ước hẹn năm xưa giữa hai người.
Có điều, gây ấn tượng hơn cả trong bài hát này không phải là những trách móc, giận hờn của một kẻ bị phụ tình mà là nỗi ngậm ngùi, chua xót, thương cảm của chàng trai dành cho người tình cũ, vì những bổn phận của người vợ, người mẹ khiến cô không còn được hồn nhiên, vô âu vô lo như trước. Tiếc nuối cho "thời thiếu nữ xa xôi" của cô gái, chàng trai đặt câu hỏi: "Lấy chồng sớm làm gì, để lời ru thêm buồn?". Lời chất vấn ấy cùng nhạc điệu réo rắt khiến "Sao em nỡ vội lấy chồng" trở thành một ca khúc đầy ám ảnh, vượt qua khuôn khổ của một sáng tác thông thường phục vụ mục đích tuyên truyền cho phong trào Dân số - Kế hoạch hoá gia đình ở những năm 1990 tại Việt Nam.
Những gì ý nghĩa của nội dung bài hát “em nỡ vội lấy chồng” đặt ra vẫn có tính thời sự cho đến tận bây giờ, bởi vấn nạn tảo hôn vẫn là một thực tế nhức nhối, đặc biệt ở các vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Cán bộ địa bàn tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện công tác dân số-KHHGĐ. Ảnh:BDT
Theo thống kê, từ năm 2015 - 2019, trên địa bàn tỉnh Hà Giang có 2.348 cặp tảo hôn thuộc 19 dân tộc. Trong giai đoạn 2015 - 2020, có hơn 1.000 trường hợp tảo hôn tại tỉnh Lâm Đồng. Từ năm 2016 - 2019, tỉnh Bắc Kạn có 594 cặp kết hôn sớm.
Trong năm 2020, tỉnh Lào Cai có 311 người tảo hôn, trong đó, nếu xét theo độ tuổi tảo hôn, có 24 người là nam từ 14 - 16 tuổi, 102 người là nam từ 17 - 19 tuổi: 102 người; 92 người là nữ từ 14 - 15 tuổi, 82 người là nữ từ 16 - 17 tuổi; nếu chia theo dân tộc, có 244 người tảo hôn thuộc dân tộc Mông, 14 người thuộc dân tộc Dao, còn lại thuộc các dân tộc khác; đặc biệt, có một cặp hôn nhân cận huyết thống ở xã Nậm Mả, huyện Văn Bàn.
Theo ghi nhận của cán bộ điều tra dân số ở các địa phương, những số liệu trên đây chưa thể phản ánh chính xác tình trạng kết hôn sớm ở các dân tộc thiểu số tại nước ta, không chỉ bởi những khó khăn về địa hình, phương tiện giao thông gây cản trở cho việc cập nhật số liệu, mà chính các gia đình có con em tảo hôn không dám khai báo trung thực vì sợ bị xử lý về mặt luật pháp.
Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng kết hôn sớm ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa là quan niệm dựng vợ, gả chồng cho con cái để có thêm nhân lực tham gia sản xuất như trồng trọt, chăn nuôi. Tuy nhiên, thực tế ghi nhận được tại nhiều địa phương lại là sự túng quẫn, nghèo khó của những cặp vợ chồng trẻ "ba không": không nghề nghiệp, không đất đai, không vốn liếng.
Rời trường học từ rất sớm nên bị thiếu hụt về học vấn lẫn kĩ năng, lại thiếu kiến thức về sức khoẻ sinh sản và kế hoạch hoá gia đình, họ không thể nuôi sống bản thân cũng như không thể chăm sóc tốt cho các con của mình khi không có một sinh kế bền vững.
Hoàn cảnh thiếu trước, hụt sau cùng những vất vả của việc chăm sóc đàn con nheo nhóc đã khiến những cô bé, cậu bé mới lớn phải bươn chải nhọc nhằn. Đặc biệt, với những bà mẹ "miệng còn hơi sữa", việc mang thai ở độ tuổi quá trẻ, sinh con liên tục, không có kế hoạch hợp lý và thiếu sự chăm sóc đã dẫn đến tình trạng suy kiệt về sức khoẻ của người mẹ và sự còi cọc, suy dinh dưỡng ở con cái. Không còn tiếng nói, tiếng cười hồn nhiên như đáng lẽ ra phải có vì đang ở lứa tuổi học sinh, ngay cả tiếng ru con của họ cũng mênh mang buồn vì chất chứa sầu muộn, lo âu.
Để lời ru không còn buồn nữa
Có thể thấy, tảo hôn không chỉ đem đến những hệ luỵ tiêu cực về mặt sức khoẻ, thậm chí là cả tính mạng mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giống nòi và không thể cải thiện, nâng cao đời sống cũng như sự phát triển chung về mặt kinh tế - xã hội của địa phương và đất nước. Chính vì vậy, hơn ai hết, chính những người trong cuộc cần có sự thay đổi và điều chỉnh.
Để tạo lập cuộc sống hạnh phúc và ổn định cho con cái, thay vì buộc con lấy vợ, lấy chồng khi còn quá trẻ, người làm cha mẹ nên để con được chuyên tâm học tập để sau này tìm được một công việc phù hợp với trình độ và năng lực của bản thân, có thể kiếm ra tiền nuôi sống bản thân và gia đình. Cha mẹ không nên hứa hôn cho con khi người bạn đời mà cha mẹ chọn cho con không thực sự phù hợp (con không có tình cảm với người đó, người đó quá ít tuổi/nhiều tuổi so với con…); khi con còn ít tuổi, chưa đủ khả năng để đảm nhận những bổn phận của người chồng/người cha, người vợ/người mẹ; khi cả hai không có sinh kế ổn định để duy trì cuộc sống gia đình… Cha mẹ cũng cần phân tích cho con cái những bất lợi của việc tảo hôn nhằm tránh các bi kịch sau này.
Đồng thời, chính quyền và các đoàn thể nên phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò của mình trong việc nâng cao nhận thức của đồng bào và ngăn ngừa tình trạng kết hôn sớm trên địa bàn. Không chỉ biên soạn, cung cấp tài liệu cho người dân, Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ, già làng, trưởng bản và những người có uy tín trong vùng dân tộc thiểu số nên đổi mới và vận dụng linh hoạt các hình thức tuyên truyền để thu hút sự quan tâm của người dân, từ đó, thuyết phục họ từ bỏ những suy nghĩ đã không còn phù hợp và chú trọng vào việc gây dựng tổ ấm hạnh phúc với những cá nhân hạnh phúc.
PV

Bé gái ở Phú Thọ chào đời với cân nặng 5kg
Dân số và phát triển - 4 giờ trướcGĐXH - Sau sinh, trẻ hồng hào, khóc to, phản xạ tốt. Được biết, trong suốt thai kỳ, sản phụ tăng 20kg và hoàn toàn khỏe mạnh.

5 bí quyết chăm sóc ngực mẹ sau sinh giúp tránh tắc tia sữa, nứt núm vú
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcTắc tia sữa, nứt núm vú là tình trạng phổ biến, gây đau đớn và ảnh hưởng đến quá trình nuôi con bằng sữa mẹ. Tuy nhiên, chỉ với vài thói quen chăm sóc ngực đơn giản mỗi ngày, mẹ hoàn toàn có thể phòng tránh hiệu quả.

Tiếng khóc của trẻ báo hiệu bệnh lý, cần cho trẻ kiểm tra sớm
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcGĐXH - Theo nghiên cứu, trẻ sơ sinh có thể phát ra từ 5 đến 7 loại tiếng khóc khác nhau, tương ứng với các nhu cầu và cảm xúc khác nhau...

Mẹ bị viêm tuyến vú có cho con bú được không?
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcViêm tuyến vú không những gây khó khăn, đau đớn khi cho con bú mà còn dễ có nguy cơ nhiễm trùng áp-xe vú nếu không được điều trị kịp thời. Vậy mẹ có nên cho con bú khi bị viêm tuyến vú không?

10 dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt có thể nhầm lẫn với bệnh lý khác
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcUng thư tuyến tiền liệt thường xuất hiện với những triệu chứng khó nhận biết, dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe ít nghiêm trọng hơn. Đừng bỏ qua những 10 dấu hiệu dưới đây, bởi việc phát hiện sớm có ý nghĩa quyết định trong điều trị.

Cholesterol cao có thể gây ra rối loạn cương dương?
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcNồng độ cholesterol cao không chỉ đe dọa tim mạch mà còn là thủ phạm thầm lặng gây rối loạn cương dương. Tìm hiểu mối liên hệ mật thiết này để bảo vệ sức khỏe nam giới toàn diện hơn.

Thai phụ sinh non, con nặng 1,6kg thừa nhận thường xuyên uống món 'khoái khẩu' này vào buổi sáng
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcGĐXH - Thai phụ này đã không duy trì chế độ uống nước đều đặn khi mang thai. Thay vào đó, gần như ngày nào cô cũng uống một đến hai cốc trà sữa vào mỗi bữa sáng.

Vòng tránh thai 'đi lạc', cắm sâu vào cơ tử cung người phụ nữ sau 5 năm sử dụng
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcGĐXH - Qua thăm khám, các bác sĩ phát hiện vòng tránh thai đã cắm sâu vào lớp cơ tử cung, vị trí phức tạp và tiềm ẩn nguy cơ tổn thương nếu cố gắng tháo theo phương pháp thông thường.

Mắc sởi khi mang thai, người phụ nữ 26 tuổi sinh non ở tuần 31
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcGĐXH - Em bé chào đời non tháng, chỉ nặng 1,7kg, phải nằm lồng ấp, thở máy và đang được theo dõi sát sao tại bệnh viện.

Phát hiện bệnh cực kỳ hiếm gặp ở bé sơ sinh sau chào đời 10 giờ tuổi
Dân số và phát triển - 6 ngày trướcGĐXH - Bệnh nhi là bé sơ sinh chỉ mới 10 giờ tuổi, có biểu hiện bất thường ở mắt và được chẩn đoán nghi mắc Glocom bẩm sinh, một căn bệnh có tỷ lệ mắc cực kỳ hiếm, chỉ khoảng 1/25.000 trẻ sơ sinh.

Giao lưu trực tuyến: Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên và tầm quan trọng của tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn
Dân số và phát triểnGĐXH - Theo các chuyên gia, sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên được coi là một trong những yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi.