Làm thế nào để giảm tỉ lệ tử vong ở trẻ em vùng đồng bào dân tộc thiểu số?

Thứ hai, 12:09 26/07/2021 | Dân số và phát triển

GiadinhNet - Bên cạnh vấn đề giáo dục, vấn đề y tế và chăm sóc sức khỏe người dân tộc thiểu số cũng rất được quan tâm. Trong đó, việc cải thiện tỉ lệ tử vong ở trẻ em là một trong những mục tiêu cốt lõi nhằm nâng cao chất lượng dân số.

Đẩy mạnh tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân góp phần bảo vệ, phát triển các dân tộc thiểu số ít người

Thực trạng tử vong của trẻ em vùng DTTS

Những năm qua, tỉ lệ tử vong ở trẻ em là một trong những thách thức rất lớn với người dân tộc thiểu số (DTTS). Theo thống kê 2018, về tỉ suất tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi, có đến 75% dân tộc có tỉ suất cao hơn 27 phần nghìn (mục tiêu 2020) và chỉ có một dân tộc có tỉ suất dưới 22 phần nghìn (mục tiêu 2025).

Tình trạng tử vong trẻ em đặc biệt đáng báo động đối với các dân tộc: La Hủ, Lự, Mảng, Si La, Rơ Măm và Cờ Lao với tỉ lệ tử vong trẻ dưới 1 tuổi lên tới trên 40 phần nghìn và trẻ dưới 5 tuổi trên 60 phần nghìn (cao gấp 2,5 lần bình quân của các DTTS và gấp 3 lần mức bình quân chung của cả nước).

Bên cạnh vấn đề giáo dục, vấn đề y tế và chăm sóc sức khỏe người dân tộc thiểu số cũng rất được quan tâm. Ảnh TL

Theo số liệu của Trung tâm Y tế huyện Điện Biên Đông (tỉnh Điện Biên) năm 2017, toàn huyện có tới 90 trẻ dưới 5 tuổi tử vong, nhiều nhất là các xã: Phì Nhừ (17 trường hợp), Pú Nhi (10 trường hợp). Đến năm 2018, toàn huyện chỉ giảm được 2 ca so với năm 2017. Các xã chiếm tỷ lệ cao vẫn là các xã có giao thông đi lại khó khăn, kinh tế kém phát triển, như: Phì Nhừ (14 ca), Háng Lìa (11 ca); Phình Giàng (10 ca)… Chỉ tính riêng trong 7 tháng đầu năm 2019, toàn huyện cũng đã ghi nhận có tới 48 trẻ dưới 5 tuổi tử vong.

Đâu là nguyên nhân?

Tỉ lệ trẻ tử vong dưới 1 tuổi thường liên quan nhiều đến các yếu tố dinh dưỡng, chăm sóc cho bà mẹ khi mang thai và sinh nở. Đồng thời, các tập quán chăm sóc lạc hậu của DTTS với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai, góp phần không nhỏ vào tỷ lệ tử vong cao của trẻ em.

Các tập quán phổ biến của người DTTS bao gồm: sinh con tại nhà, bên bìa rừng, bờ suối, không cần trợ giúp của chuyên viên y tế; cắt rốn trẻ sơ sinh bằng cật nứa, lưỡi liềm; tắm cho trẻ sơ sinh bằng nước lạnh...

Việc kết hôn sớm, sinh con khi người phụ nữ chưa phát triển hoàn thiện về mặt tâm, sinh lý có thể gây ra nhiều hệ lụy như đẻ non, thai nhi kém phát triển, suy dinh dưỡng, thể trạng yếu,... Mang thai, sinh con ở tuổi vị thành niên, người mẹ chưa được trang bị đầy đủ kiến thức về chăm sóc, nuôi dạy con cái, trẻ ít được quan tâm, nuôi nấng đúng cách, nguy cơ nhẹ cân, mắc các bệnh truyền nhiễm,... cũng cao hơn.

Làm thế nào để giảm tỉ lệ tử vong ở trẻ em vùng đồng bào dân tộc thiểu số? - Ảnh 3.

Cần tăng cường kiến thức chăm sóc cho bà mẹ và trẻ sơ sinh ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Ảnh minh hoạ

Hơn nữa, đa phần các DTTS không có thói quen khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế mà chủ yếu lựa chọn các phương pháp mê tín dị đoan, chữa bệnh theo kinh nghiệm. Mặc dù thẻ bảo hiểm y tế được cấp phát miễn phí cho người DTTS nhưng số liệu điều tra cho thấy, tỷ lệ sử dụng thẻ bảo hiểm y tế rất thấp.

Bên cạnh đó, hôn nhân cận huyết dẫn đến nhiều hệ lụy, làm suy yếu giống nòi, sinh con dị dạng, mang nhiều bệnh di truyền, nguy cơ tử vong cao. Hôn nhân cận huyết để lại nhiều hậu quả nặng nề, trẻ sinh ra từ các cặp hôn nhân cận huyết có nguy cơ rất cao mắc các dị tật bẩm sinh như dị dạng, tim mạch, Down, thiểu năng trí tuệ, bệnh tan máu bẩm sinh...

Mặt khác, đặc trưng phân bố dân cư với điều kiện sống khắc nghiệt, tập quán lạc hậu, hôn nhân cận huyết, bệnh viện ở xa nơi sinh sống, địa bàn khó khăn... cũng là nguyên nhân dẫn đến tỉ lệ tử vong cao ở trẻ.

Giải pháp "tiên quyết" giảm tỉ lệ tử vong ở trẻ vùng DTTS

Trước tiên, cải thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, ưu tiên hạ tầng giao thông đi lại đến các vùng đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc bị chia cắt, cô lập. Cụ thể, hạ tầng giao thông tại các tỉnh Lai Châu, Hà Giang, và Kon Tum đến các nhóm dân tộc bị chia cắt cần được ưu tiên trước.

Khi điều kiện đi lại thuận tiện, người dân mới dễ dàng giao thương với các dân tộc khác, sẵn sàng đến các cơ sở y tế khám chữa bệnh, sinh con,... Vì thế, tình trạng hôn nhân cận huyết, tảo hôn, sinh con tại nhà, ... cũng giảm bớt đi. Xây dựng trường mầm non, khuyến khích trẻ đến trường, giảm thiểu tình trạng trẻ em DTTS lang thang, không có người giám sát, phòng tránh tai nạn, thương tích.

Cải thiện các điều kiện vệ sinh, nước sạch, ngăn ngừa bệnh dịch. Tuyên truyền, vận động về các biện pháp vệ sinh sạch sẽ, ăn chín uống sôi, ngủ có màn,.. Tăng cường giáo dục giới tính trong nhà trường cho các em học sinh, tránh tình trạng kết hôn sớm, hôn nhân cận huyết của người DTTS.

Làm thế nào để giảm tỉ lệ tử vong ở trẻ em vùng đồng bào dân tộc thiểu số? - Ảnh 4.

Chị Chu Thị Vân (bên trái), cô đỡ thôn bản của phụ nữ và trẻ em xóm Cốc Phia, xã Quang Trung, huyện Hòa An (Cao Bằng). Ảnh: Tuấn Dũng

Tăng cường, bổ sung lực lượng "cô đỡ thôn bản". Mô hình "cô đỡ thôn bản" được triển khai và nhân rộng trong thời gian qua cho thấy tính hiệu quả của sáng kiến y tế cộng đồng này. Cô đỡ thôn bản là cầu nối giữa y tế địa phương với người DTTS. Họ hiểu ngôn ngữ, văn hóa, tập tục tín ngưỡng dân tộc, đồng thời có chuyên môn y tế, giúp giảm thiểu tai biến sản khoa và tử vong trẻ sơ sinh.

Bên cạnh việc tăng cường đào tạo cán bộ y tế thôn bản đảm nhận chức năng cô đỡ, cần duy trì chế độ phụ cấp hợp lý để tăng cường lực lượng cô đỡ thôn bản, tạo điều kiện để họ thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, đặc biệt tại những vùng đặc biệt khó khăn, nơi tập quán đi khám thai và không đến đẻ tại các cơ sở y tế còn phổ biến. Đồng thời, nâng cao chất lượng công tác chuyển tuyến sơ sinh và trẻ em, hỗ trợ các thôn bản vùng đặc biệt khó khăn thành lập các nhóm chuyển tuyến dựa vào cộng đồng

Qua đó có thể nhận thấy, để giảm tỉ lệ tử vong của trẻ em DTTS, cần các biện pháp đồng bộ, toàn diện bao gồm cả cải thiện sinh kế, thu nhập của hộ gia đình, cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao khả năng tiếp cận các cơ sở hạ tầng thiết yếu, đặc biệt là đường sá giao thông, trung tâm y tế và trường học.

Diệp Chi

Tăng cường nâng cao chất lượng dân số ở nơi được ví như 'viên ngọc xanh' giữa đại ngàn

Chia sẻ facebook

Bình luận

Xem thêm bình luận

Ý kiến của bạn

Tags:

Cùng chuyên mục

Ý nghĩa Hội thi 'Rung chuông vàng' tìm hiểu kiến thức Dân số - Sức khỏe sinh sản

Dân số và phát triển - 4 giờ trước

GĐXH - Thông qua cuộc thi, học sinh được trang bị kiến thức về dân số, phát triển và sức khỏe sinh sản vị thành niên, rèn kỹ năng sống, ứng xử, phòng chống xâm hại và bạo lực học đường.

Cách kiểm tra phát hiện ung thư vú giai đoạn sớm

Dân số và phát triển - 13 giờ trước

Việc phát hiện sớm ung thư vú đóng vai trò rất quan trọng trong điều trị và nâng cao chất lượng sống. Phụ nữ nên kết hợp giữa tự kiểm tra vú tại nhà hằng tháng và chủ động khám sàng lọc ung thư vú định kỳ.

Nghệ An tổ chức hội thi 'Là con gái để tỏa sáng'

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

GĐXH - Hội thi là hoạt động ý nghĩa nhằm tạo sân chơi và cơ hội giao lưu lành mạnh, bổ ích, thiết thực cho trẻ em gái. Thông qua hoạt động góp phần nâng cao nhận thức, thay đổi quan niệm và hành vi của mọi người về vấn đề giới tính, góp phần giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh...

Mục tiêu đến năm 2030: Hà Nội đặt chỉ tiêu tuổi thọ trung bình 77 tuổi, duy trì mức sinh thay thế và chiều cao nam giới đạt 169 cm

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

GĐXH - Tuổi thọ bình quân đạt trên 77 tuổi, 100% người cao tuổi được quản lý sức khỏe, được khám, chữa bệnh, được chăm sóc tại gia đình, cộng đồng, cơ sở chăm sóc tập trung. Chiều cao trung bình người Hà Nội 18 tuổi đối với nam ≥169 cm, nữ ≥ 158 cm.

Người đàn ông phải mổ khẩn ở vùng kín từ sự chủ quan tự uống 2 viên giảm đau

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Người đàn ông bị xoắn tinh hoàn ở giờ thứ 7–8, tình huống được xem là “chạy đua từng phút” để giữ lại chức năng sinh sản. Các bác sĩ đã mổ cho bệnh nhân trong tình huống khẩn cấp.

Dù nam hay nữ, thấy tê ở 3 vùng này thì nghĩ ngay đến dấu hiệu tắc nghẽn mạch máu, sau tuổi 50 càng không được bỏ qua

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Mong rằng ai cũng có thể nghe được những "lời thì thầm" của cơ thể, đừng đợi đến khi nó phải gào lên mới giật mình.

Người sống lâu nhất thế giới không đến phòng tập thể dục hay chạy marathon, muốn được như họ thì hãy làm 3 điều

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Môi trường sống của các cụ trăm tuổi ở "Vùng Xanh" (Blue Zones) khiến họ cứ mỗi 20 phút lại tự nhiên vận động một chút - thay vì dồn buổi tập vào một thời điểm cố định trong ngày.

Cuộc thi "Rung chuông vàng" nâng cao kiến thức dân số và sức khỏe sinh sản trong trường học

Dân số và phát triển - 5 ngày trước

GĐXH - Thông qua cuộc thi, học sinh được trang bị kiến thức về dân số, phát triển và sức khỏe sinh sản vị thành niên; rèn kỹ năng sống, ứng xử, phòng chống xâm hại và bạo lực học đường. Đây cũng là sân chơi lành mạnh để các em thể hiện trí tuệ, sáng tạo, giao lưu và chia sẻ quan điểm về những vấn đề văn hóa - xã hội.

8 bước chủ động phòng tránh và giảm thiểu trầm cảm sau sinh

Dân số và phát triển - 5 ngày trước

Trầm cảm sau sinh là một rối loạn tâm trạng nghiêm trọng, gây rủi ro cao cho sức khỏe tinh thần của người mẹ và sự an toàn của trẻ sơ sinh. Tìm hiểu 8 bước tiếp cận quan trọng giúp phụ nữ giảm thiểu nguy cơ trầm cảm sau sinh và vững vàng trong hành trình nuôi con.

Thoái vị đĩa đệm cột sống lưng: Cần làm gì để hết đau?

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

GĐXH - Chỉ một ngày khi đồng ý phẫu thuật thoát vị đĩa đệm cột sống lưng, cô L. đã có thể tự đi lại và được xuất viện sau 1 tuần.

Xem nhiều

Giao lưu trực tuyến: Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên và tầm quan trọng của tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn

Dân số và phát triển

GĐXH - Theo các chuyên gia, sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên được coi là một trong những yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi.