Người đàn bà trong đời "tướng cướp không mang họ”

Tôi trở lại căn nhà nhỏ của chị Dương Thị Bé - người đàn bà nắm giữ một phần bí mật đời tư của tướng cướp Toọng hay Trương Hiền (nhân vật Trương Sỏi trong tiểu thuyết "Người không mang họ"), một thời làm chao đảo thành Vinh thập niên 1970. Đã hơn 30 năm trôi qua, kể từ ngày pháp luật tuyên án tử hình tướng cướp Toọng, cũng là chừng ấy thời gian, người đàn bà này luôn phải sống như để trả nợ đời.

 

Chị Dương Thị Bé và con nuôi Dương Thị Kiều Oanh. Ảnh: H.H

 

Mối tình sét đánh với đại ca

 

Từ thành phố Vinh, vượt quốc lộ 46 chừng 20km theo hướng Vinh - Nam Đàn, chúng tôi tìm về xóm 4, xã Nam Giang, huyện Nam Đàn (Nghệ An) tìm gặp bà Dương Thị Bé - người đàn bà đã từng đi qua cuộc đời của tướng cướp Toọng. Sự nông nổi của tuổi trẻ đã khiến một người đàn bà đem lòng yêu say đắm và coi thủ lĩnh giang hồ khét tiếng thành Vinh vào cuối những năm 1970 như "thần tượng" của mình.

 

Giữa những ngôi nhà khang trang, ngôi nhà của chị Dương Thị Bé đối diện với cổng chùa Độc Lôi Sơn nằm lọt thỏm, càng thêm hiu quạnh, u buồn. Nhà vắng tanh. Trước cổng là hàng tạp hóa. Gọi là hàng nhưng cũng chỉ bán vài thứ lặt vặt như mấy chai nước ngọt, gói thuốc lá, áo mưa tiện lợi... phục vụ khách qua đường. Phải chờ đợi khá lâu chúng tôi mới thấy chị Bé về sau khi chở đứa con gái nuôi đến trường mầm non. Trong câu chuyện của chúng tôi, chị dần hé mở những nỗi niềm đã chôn giấu trong suốt 30 năm qua...

 

Quán của chị Bé bên đường quốc lộ 46.

 

Từ năm 1976 đến năm 1979, băng cướp do Toọng cầm đầu với 30 đệ tử ngang nhiên móc túi, trấn lột, cướp giật, gây ra nhiều vụ án chấn động thành phố Vinh. Đại ca Toọng đã từng làm mưa, làm gió một thời khiến công an hầu hết các trại giam lớn nhỏ trên khắp miền Trung phải quen tên, điểm mặt. Tên tuổi của Toọng trở thành nỗi khiếp sợ của người dân. Tối đến, nhà nhà cửa đóng then cài, không ai dám đi một mình trên những đoạn đường vắng.   Năm 1983, tiểu thuyết "Người không mang họ" của nhà văn Xuân Đức ra đời, số lượng xuất bản đạt kỷ lục lên tới 10 vạn bản. Năm 1990, tiểu thuyết được chuyển thể kịch bản, thành bộ phim cùng tên "Người không mang họ".

"Khi đó, tui nổi tiếng và "có uy" lắm đó. Nhắc đến Bé Long Nam Đàn (biệt danh của Dương Thị Bé lúc bấy giờ), các tay anh chị cộm cán ở thành Vinh những năm 70 ai cũng phải "nể" đấy". Chị đưa bàn tay gầy guộc, chai sần lau vội những giọt nước mắt ứa ra trên hai khóe mắt nhăn nheo, nơi ấy ký ức của quá khứ tối tăm bỗng ùa về. "Số phận sinh ra tui giống như sự đày ải giữa trần gian. Phận bạc lắm, toàn vướng vào tình duyên với dân bụi cả" - chị Bé mở đầu câu chuyện trong nỗi niềm chất chứa xót xa - "Cũng như những người con gái khác, tuổi hồng tràn đầy ao ước. Nhưng cuộc đời không đơn giản như mình mong muốn. Chỉ sai một li thôi là đi cả một dặm cuộc đời. Đây có lẽ là cái giá mà tui phải trả cho những lỗi lầm đã gây ra".

 

Sinh ra trong một gia đình khá giả có 5 anh em. Từ nhỏ, Dương Thị Bé bụ bẫm, xinh xắn, thông minh nên được cha mẹ thương yêu, nuông chiều, cũng vì thế mà sinh ra tính ương ngạnh. 18 tuổi vào bộ đội sau đó Bé đào ngũ bỏ về quê. Với ít tiền sẵn có làm vốn, Bé quyết định xuống Vinh ngược xuôi buôn bán làm ăn. Những lần có mặt ở khu vực ga tàu, tận mắt chứng kiến cảnh một thanh niên thấp đậm đánh bạt đám giang hồ dạt về đây tụ tập, tự nhiên trong lòng sinh ra cảm phục. Ngay lập tức người đàn ông mạnh mẽ, khét tiếng trong giới giang hồ đã khiến cô gái tiểu thư có máu phiêu lưu nảy sinh tình cảm. Người ta bảo, "trai giang hồ gặp gái thuyền quyên" quả không sai. Tiếng sét ái tình giữa "đại ca" Trương Hiền (Toọng) với Dương Thị Bé đã "nổ tung" ngay từ lần gặp đầu tiên.

 

"Toọng hỏi được địa chỉ. Từ đó, một tuần vài lần, anh ta đạp xe lên thăm tui. Sau khi biết chuyện, cả nhà tui đã hết sức can ngăn không cho giao du quan hệ với Toọng. Thậm chí, sau một trận đòn, cha tui đã tuyên bố: "Mày là con nhà gia giáo, tuyệt đối không được đi lại với tên đầu gấu đó. Nếu còn tơ vương tao sẽ cắt tình máu mủ". Nhưng tình yêu đã khiến tui như thiêu thân. Đêm đó, dưới cơn mưa giông tầm tã, sấm chớp liên hồi, tui đã bỏ nhà theo Toọng vì tiếng gọi của trái tim". Chị bảo, cuộc đời chìm nổi của những kẻ giang hồ trong những tháng ngày phiêu lưu đó, bây giờ chị không muốn nhắc tới nữa.

 

Làm vợ nhị ca

 

"Cho đến một ngày, Toọng nói với tui: "Anh sẽ không sống được lâu. Anh muốn giới thiệu em cho Lợi râu (một thuộc hạ của Toọng). Hắn có thế, sau này sẽ là chỗ dựa cho em". Thế là dây tơ hồng xe duyên, lễ kết hôn của tui với nhị ca Lợi đã được sự chấp thuận của hai họ nội ngoại", chị Bé nhớ lại.

 

Chị Bé (ngoài cùng bên phải) cùng hai con trai và hai đứa con nuôi (ảnh ghép kỹ thuật số do gia đình cấp). Hình chị Bé trong bức ảnh ghép này được chụp từ mấy chục năm trước.

 

Trần Đức Lợi (nguyên quán ở Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ), nguyên là giáo viên dạy học ở Sơn La. Tổng động viên, tham gia chiến trường, hết nghĩa vụ, thay vì về quê thì Lợi lại trôi dạt vào Vinh, nhập băng đảng của Toọng. Sau đó, Lợi được "phong" là nhị ca, nổi như cồn về tình trường vì anh ta vốn là người cao to, đẹp trai, hào hoa, đầy lịch lãm. Thế nhưng cuộc tình ngắn chẳng tày gang giữa Dương Thị Bé với nhị ca Trần Đức Lợi đã vụt tắt, bởi sau đó không lâu, Lợi đã bị CSĐT Công an TP Vinh bắt trong vụ cất vó băng đảng Đệ nhị mãi võ Trương Hiền (Toọng). Lúc bấy giờ, Dương Thị Bé có thai được 3 tháng.

 

"Những đồn thổi thêu dệt ngày đó, nào là Thị Bé có bầu với Toọng, thế nhưng sự thật thì chỉ có trời và tui biết đó là con anh Lợi. Cháu Trần Đức Lộc là giọt máu duy nhất của anh Lợi", chị Bé thú nhận. Ngày Trần Đức Lợi và Toọng bị tử hình, bé Lộc vừa tròn 8 tháng tuổi. Cạn nước mắt, cạn nguồn hy vọng, người mẹ trẻ góa bụa đem con trở về quê bấu víu người thân ruột thịt. "Vì sự nông nổi của tuổi trẻ mà cuộc đời tui mới trở nên như bây giờ. Không chồng mà có con, chịu cảnh xa lánh, kỳ thị của mọi người. Hơn 30 năm nay, tui luôn phải sống trong sự ân hận xót xa bởi sự đã lỡ của mình", chị Bé ngậm ngùi.

 

Nuôi con thiên hạ... để trả nợ đời

 

Căn nhà nhỏ ẩm mốc là nơi trú ngụ và chứng kiến những thăng trầm của mẹ con chị mấy mươi năm qua. Lặng lẽ mưu sinh và sống nốt những tháng ngày còn lại của cuộc đời, chị Bé vẫn chưa hết những kiếp nạn của một đời người. Giờ đây ở cái tuổi 53, nhưng gánh nặng cơm áo vẫn chưa hết đè trĩu lên cuộc đời chị. Những giọt nước mắt hối hận xót xa ứa ra từ đôi mắt đã khô cạn bởi thời gian. Suốt hơn 30 năm qua, chị vẫn tất tả, ngược xuôi gồng gánh những hệ lụy của đời mình. Có lẽ, những năm tháng lênh đênh "ba chìm bảy nổi" đã giúp Dương Thị Bé biết được cái giá của một thời lầm lỗi mà thương yêu tha thiết những số phận hẩm hiu như mình.

 

Vượt lên sự éo le, mặc cảm, một mình chị gồng gánh, nuôi con và cứu rỗi nhiều mảnh đời bất hạnh, những kiếp người đời bị cha mẹ bỏ rơi trở thành "người không mang họ". "Ban đầu, người ta cũng xì xào bàn tán, nhưng mặc kệ, miễn sao mình cảm thấy trả bớt nợ với đời" - Chị quay mặt ra đường rồi trầm ngâm - "Sau thằng Lộc, tui còn có đẻ thêm một thằng nữa với người đàn ông khác. Ngoài 2 đứa tui dứt ruột đẻ ra, hiện tui còn cưu mang thêm 2 cháu nữa. Nói là những đứa con không mang họ cũng không đúng hoàn toàn, bởi vì tui đã đặt tên cho 2 đứa là Dương Thị Kiều Oanh và Dương Thị Thắm".

 

Chị kể, trước đó (tháng 5/2003), một người phụ nữ mang bầu bị điên vì người tình phụ bạc thường hay quanh quẩn ở chợ Sáo. Ngày người đàn bà đó sinh, chị Bé đã cắt rốn và đưa đứa trẻ đó về nhà chăm sóc nuôi dưỡng, sau này đặt tên là Dương Thị Kiều Oanh. Năm 2006, trong một đêm mưa gió, một người phụ nữ trẻ tuổi, lạ mặt đã bồng một đứa trẻ vừa mới sinh đứng ở cửa nhà chị Bé rồi cầu xin khóc lóc: "Vì tình yêu mù quáng với gã Sở Khanh, em đã mang bầu và sinh ra cháu. Em định quăng nó đi, nếu thương tình thì chị nuôi cháu giùm em". Nhìn đứa trẻ toàn thân thâm tím, co quắp trong cái lạnh tháng chạp, chị Bé không thể cầm lòng và đã đưa tay đón nhận.

 

Và chị Bé tự kết thúc câu chuyện với chúng tôi bằng một câu tự sự về mình: "Tui nợ đời một món nợ lớn, nên giờ làm điều thiện, nuôi những đứa trẻ bị bỏ rơi, cho chúng nó một tình thương yêu để cuộc đời các cháu ấm áp, đỡ cô đơn". Đưa mắt nhìn ra xa xăm, chị chợt ao ước: "Giá như căn nhà này rộng hơn, cuộc sống đỡ vất vả hơn, tui sẽ nhận thêm "những đứa trẻ không mang họ" về nuôi". Có lẽ với chị, những đứa con đã trở thành nguồn an ủi, là ánh sáng sưởi ấm một cuộc đời, một số phận chìm nổi, lênh đênh.

 

Người “Không mang họ” là ai?   Từ năm 1976 đến năm 1979, băng cướp do Toọng (Trương Hiền) cầm đầu, với 30 đệ tử, từng là nỗi kinh hoàng của người dân thành phố Vinh (Nghệ An) và nhiều hành khách khi qua đây.   Tên tướng cướp khét tiếng này được nhà văn Xuân Đức lấy làm nguyên mẫu trong cuốn tiểu thuyết hình sự “Người không mang họ”, ấn hành năm 1983. Trong tiểu thuyết, Toọng được biết tới với cái tên Trương Sỏi. Khi vừa xuất bản, tiểu thuyết đã gây một cơn sốt với con số xuất bản kỷ lục là 3 vạn bản. Cuốn tiểu thuyết sau được chuyển thể thành bộ phim cùng tên của đạo diễn Long Vân. Người thủ vai Trương Sỏi trong phim này là nam diễn viên Lý Hùng.   Sở dĩ cuốn tiểu thuyết mang tiêu đề “Người không mang họ” là để chỉ xuất thân phức tạp của nhân vật chính Trương Sỏi: không rõ thực chất cha mẹ là ai, gốc gác họ hàng ở đâu.   Có ý kiến cho rằng Trương Sỏi được nhà văn Xuân Đức xây dựng dựa trên nguyên mẫu tên thật ngoài đời là Hồ Lạng. Thuở lọt lòng, Hồ Lạng có tên là Đạt. Đạt là kết quả của một mối tình vụng trộm giữa một người đàn ông tên Hồ Vân và bà Lê Thị Điệu. Khi Đạt mới 3 tuổi thì người bố hợp pháp (không phải là bố đẻ) và mẹ ruột đều lần lượt qua đời. Tuổi thơ Đạt sống trong đau buồn, học hành dang dở, đến lớp 6 thì nghỉ. Sau này, người chị cùng cha khác mẹ là bà Hồ Thị Con (con ông Hồ Vân ở Vĩnh Linh, Quảng Trị) đã chính thức công nhận Đạt là em, từ đó Đạt mới mang tên Hồ Lạng. Vào năm 1965, Lạng vượt giới tuyến vào Nam.   Cuộc đời của Hồ Lạng và của Trương Sỏi có những điểm khá trùng khớp nhau, do vậy người ta tin Trương Sỏi trong tiểu thuyết chính là Hồ Lạng (hay Toọng, Trương Hiền) ngoài đời.   Tuy nhiên, mới đây lại có thông tin về lai lịch của tướng cướp Toọng. Theo thông tin này thì Toọng không phải là em cùng cha khác mẹ với bà Hồ Thị Con và cũng không phải sinh ra ở Vĩnh Linh. Sự thật Toọng sinh ra tại Đông Hà (Quảng Trị). Lai lịch của Hoàng Lạng trong tiểu thuyết “Người không mang họ” có nhiều tình tiết trùng hợp với quãng đời niên thiếu của Hồ Xuân Lạng (ở Vĩnh Linh), điều đó đã gây nên sự nhầm tưởng.   Cụ Nguyễn Lĩnh Cự, cựu Phó Chánh án TAND tỉnh Nghệ Tĩnh (cũ), vị chủ tọa phiên tòa xét xử Trương Hiền và đồng bọn năm 1980 từng cho biết: "Nhân vật trong tiểu thuyết với tướng cướp Toọng ngoài đời khác xa nhau lắm. Toọng chỉ là một thanh niên thất học, mồ côi bố, sớm bị lưu manh hóa, rồi sa vào con đường lầm lạc. Toọng không có võ. Vụ án xử băng của Toọng, hắn và hai đệ tử bị tuyên tử hình". Ngày xử Toọng, hàng nghìn người hiếu kỳ đổ về chân núi Quyết (Nghệ An). Địa điểm thi hành án là một bãi đất trống, khá bằng phẳng, cách chân núi khoảng 30m.   TC (t/h)

 

Hồ Hà