Những người thích đùa

Tòa án cùng cấp đang chuẩn bị đưa vụ án ra xét xử. Có tờ báo đã phải thốt lên: Thật không thể tin đây lại là câu chuyện có thật.

Vụ việc này gợi nhớ lại mấy vụ mà báo chí từng đề cập: Trai làng suýt đi tù vì “cướp” mũ của một nữ sinh; người dân phải hầu tòa vì trói trộm; người dân bị khởi tố vì làm vỡ chiếc chum của hàng xóm; “đạo chích” đối mặt bản án nặng vì trộm chim của giám đốc sở… Nghe qua thì tưởng như đó là chuyện mua vui của người rảnh rỗi. Nhưng, tất tật các “điển hình” kể trên đều là những câu chuyện pháp lý “cười ra nước mắt” đấy!

Có ba khả năng. Một là, nếu tất tật các vụ nói trên, người thực thi pháp luật đều làm đúng, dù nghe như đùa nhưng vẫn đúng, thì chắc chắn là còn rất nhiều việc để cho những người ngồi trong hội trường Diên Hồng phải làm trong thời gian tới. Hai là, nếu người thực thi pháp luật cố tình uốn, ép các vụ trên cho đúng ý, đúng mục đích của mình, thì chúng ta thực sự phải lo ngại về chất lượng, đạo đức của một bộ phận cán bộ trong hệ thống tư pháp.

Khả năng thứ ba, cũng khả dĩ nhất, là luật không sai không hở, con người thực thi luật (hi vọng) tất cả đều vô tư vì thượng tôn pháp quyền, thì yếu tố nhân văn, giáo dục của luật pháp đang bị xem nhẹ hơn mục đích răn đe. Và chủ trương hạn chế hình sự hóa các xung đột dân sự, kinh tế có vẻ cũng chưa được coi trọng.

Người bán phở phạm tội hình sự vì… bán phở, đích thực là chuyện như đùa, dù có lý giải kiểu gì đi chăng nữa, trong khi có kẻ bị kết án lừa đảo cả trăm tỷ vẫn ung dung tại ngoại kháng cáo, tranh thủ đi làm sếp một công ty đa cấp. Chậm đăng ký kinh doanh phở 5 ngày bị khởi tố là chuyện không thể tin nổi, trong khi cả tá doanh nghiệp trốn bảo hiểm vẫn “sống ổn” là sự thật hiển nhiên. Mâu thuẫn như đùa ấy sẽ gây tổn hại niềm tin ghê gớm nếu không được tháo gỡ.

Giải quyết một anh bán phở mà phải dùng đến công an thì rốt cuộc chính quyền địa phương đã thành công, hay thất bại?

Việt Nguyễn/Báo Gia đình & Xã hội