Hà Nội
23°C / 22-25°C

Những vùng đất “yểu mệnh”

Thứ sáu, 10:00 21/02/2014 | Dân số và phát triển

GiadinhNet - Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc về tình trạng tử vong của thế giới năm 2013 (World Mortality Report 2013), tuổi thọ trung bình hiện nay của thế giới là 70 tuổi. Một số quốc gia có tuổi thọ rất cao (gần 84 tuổi) như Nhật Bản, Thụy Sĩ, Australia… ngược lại có những vùng đất mà đời người rất ngắn ngủi, bình quân chỉ ngoài 40 tuổi.

Những vùng đất “yểu mệnh” 1

Số liệu của Liên Hợp Quốc cho thấy, trong khi tuổi thọ thế giới ngày càng được tăng lên thì tại một số quốc gia châu Phi, tuổi thọ lại giảm đi. Ảnh: T.L

 
Tuổi thọ thế giới ngày càng tăng

Tuổi thọ của người Việt Nam đứng thứ 3 trong khu vực

Theo “Toàn cảnh dân số thế giới 2008” của Liên Hợp Quốc thì trong 50 năm nữa, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam sẽ là 80,4 trong đó nữ là 82,5 tuổi, nam là 78,2 tuổi.
So sánh với các nước trong khu vực Đông Nam Á, tuổi thọ của người Việt Nam chỉ đứng sau 2 nước là: Singapore (84 tuổi năm 2050) và Brunei (81,1 tuổi năm 2050). Tiếp đó là các nước: Malaysia, Philippines, Indonesia, Thái Lan. So với các nước Lào, Campuchia, Đông Timor thì tuổi thọ Việt Nam vượt khá xa. Tuổi thọ các nước này từ 74,2 đến 75,8. So với Trung Quốc thì tuổi thọ của người Việt Nam cao hơn.
Báo cáo của Liên Hợp Quốc cho thấy, tuổi thọ trung bình của thế giới đã tăng từ 46,9 (giai đoạn 1950-1955) lên 70 tuổi (giai đoạn 2010-2015). Tuổi thọ của nam giới tăng từ 45,9 lên 67,8 tuổi còn nữ giới tăng từ 47,9 lên 72,3 tuổi. Trung bình mỗi thập kỷ, nam giới tăng lên 3,65 tuổi còn nữ giới tăng lên 4,06 tuổi. Tuổi thọ trung bình của các nước phát triển hiện nay là 77,7 tuổi, các nước đang phát triển là 68,3 tuổi.

Nhân loại đã đạt được những tiến bộ to lớn trong xóa đói giảm nghèo, nâng cao chất lượng vệ sinh, nước sạch và dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Nếu như năm 1950, cứ 1.000 trẻ sinh ra sống có gần 135 trẻ dưới 1 tuổi tử vong thì đến nay con số đó chỉ còn gần 37. Tương tự, tỷ suất chết của trẻ dưới 5 tuổi cũng giảm từ gần 215 trẻ tử vong xuống còn 52 trẻ tử vong/1.000 trẻ sinh ra sống.

Trên thế giới, tuổi thọ trung bình hiện nay cao nhất thuộc về vùng Bắc Mỹ (79,1 tuổi), tiếp đến là châu Đại Dương: 77,6 tuổi, châu Âu: 76,1. Vùng có tuổi thọ thấp nhất là châu Phi với 58,2 tuổi, cách xa khu vực đứng liền kề theo thứ tự từ dưới lên là châu Á tới 13,2 tuổi và 20,9 tuổi so với khu vực đứng đầu bảng (Bắc Mỹ).

Từ 201 quốc gia và vùng lãnh thổ, Liên Hợp Quốc đã đưa ra bảng tổng sắp 10 quốc gia và vùng lãnh thổ có tuổi thọ bình quân cao nhất (từ 81,7 đến 83,5 tuổi) là Nhật Bản, Hồng Kông, Thụy Sĩ, Australia, Italia, Singapore, Iceland, Tây Ban Nha, Thụy Điển và Israel.

Nếu như năm 1950, Nhật Bản chưa xuất hiện trong danh sách 10 nước đứng đầu thế giới thì kể từ năm 1990 đến nay, Nhật Bản luôn dẫn đầu danh sách. Trong khi đó, Iceland từ vị trí đứng đầu năm 1950 (72 tuổi) xuống vị trí thứ 7 năm 2010 (82 tuổi). Các nước như: Norway, Netherlands, Đan Mạch, New Zealand, Anh, Channel Islands đã rời khỏi bảng xếp hạng để nhường chỗ cho các quốc gia khác.

Sierra Leone: Chưa kịp nghỉ hưu đã chết vì già

Ngược lại với danh sách 10 nước đứng đầu thế giới, Liên Hợp Quốc cũng điểm danh 10 nước đứng cuối bảng xếp hạng với tuổi thọ trung bình chỉ là 51,7 đến 45,3 tuổi, lần lượt là (từ thấp đến cao): Sierra Leone, Botswana, Swaziland, Lesotho, Cộng hòa Dân chủ Congo, Cộng hòa Trung Phi, Mozambique, Côte d’Ivoice, Chad và Angola.

Cộng hòa Sierra Leone có diện tích 72.300km2 với dân số chưa đầy 6 triệu người, bình quân 83 người/km2. Thu nhập bình quân đầu người tính theo sức mua tương đương là 580$/người năm 2011. Tỷ lệ dân đô thị chiếm tới gần 40%. Tỷ lệ gia tăng dân số hiện nay là 2,1%, trung bình mỗi phụ nữ  Sierra Leone trong độ tuổi sinh đẻ có 4,7 con.

Mặc dù có nhiều con như vậy, nhưng kết quả Điều tra Nhân khẩu, Sức khỏe năm 2013 (DHS 2013)- một cuộc điều tra rất uy tín dưới sự hỗ trợ kỹ thuật của các cơ quan Liên Hợp Quốc cho thấy: Chỉ có 49% phụ nữ Sierra Leone đã có 5 con hoặc đang mang thai con thứ 5 là không mong muốn có thêm con và cũng chỉ có 69% người trả lời như vậy khi đã có 6 con hoặc đang mang thai con thứ 6.
 
Tỷ lệ phụ nữ 15 - 49 tuổi có chồng sử dụng các biện pháp tránh thai rất thấp (17% ở thành thị, ở nông thôn là 13%)  theo điều tra DHS 2013. Phụ nữ có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, học vấn thấp thì tỷ lệ thuận với tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai thấp (chỉ có hơn 10%).
 
Tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai thấp, số con đông, số lần mang thai và sinh nở nhiều, tất yếu làm gia tăng nguy cơ bệnh tật, tử vong cho bà mẹ và trẻ em cũng như chi phí y tế cho việc này. Số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới và Liên Hợp Quốc cho thấy, cứ một ngàn trẻ Sierra Leone sinh ra sống thì có tới 104 trẻ dưới 1 tuổi tử vong- tức là cứ 10 em sinh ra thì ít nhất có 1bé tử vong.
 
Con số này tương đương với mức trung bình của thế giới từ nửa thế kỷ trước. Tỷ số tử vong bà mẹ cũng rất lớn, lên đến 890 bà mẹ/100 ngàn trẻ đẻ sống. Hầu hết  các trường hợp tử vong ở Sierra Leone có nguồn gốc từ các bệnh lây nhiễm cộng đồng. Điều đó cho thấy công tác chăm sóc vệ sinh, phòng chống dịch bệnh tại Sierra Leone còn rất kém. Số liệu của UNICEF cho thấy, chỉ có 55% dân số Sierra Leone được đảm bảo nguồn nước sạch và chỉ có 13% được đảm bảo các điều kiện vệ sinh tối thiểu.
 
Tuổi thọ trung bình được tính từ nhóm tuổi 0 đến nhóm dân số có số tuổi cao nhất. Do vậy, tỷ suất chết của trẻ em dưới 1 tuổi, dưới 5 tuổi có tác động rất lớn tới tuổi thọ trung bình. Kỳ vọng sống của nhóm tuổi 60 của Sierra Leone cũng ở mức thấp: 12,5 năm, trong khi trung bình của thế giới hiện nay là 20 năm.  Sự suy giảm tuổi thọ đã làm cho Lesotho phải quy định tuổi nghỉ hưu hiện nay là 70 tuổi, cao nhất thế giới. Điều đó cũng có nghĩa rất nhiều người trong số họ chưa kịp nghỉ hưu đã tử vong!
 
Châu Phi - nơi những cuộc đời ngắn ngủi

Một điều dễ dàng nhận thấy là toàn bộ 10 nước có tuổi thọ thấp nhất thế giới nói trên đều thuộc châu Phi, khu vực có tuổi thọ thấp nhất thế giới (58,2 tuổi). Số liệu của Liên Hợp Quốc cho thấy một sự thật đáng buồn hơn là trong khi tuổi thọ thế giới ngày càng được tăng lên thì tại một số quốc gia châu Phi, tuổi thọ lại giảm đi.

Tỷ suất chết của trẻ em dưới 1 tuổi ở châu Phi đã giảm từ 187,2%o năm 1950 xuống còn 63,6%o hiện nay nhưng vẫn rất cao và cao nhất thế giới (châu Âu: 5,8%o, Bắc Mỹ: 6%o). Tỷ suất chết trẻ em dưới 5 tuổi ở châu Phi cũng cao nhất thế giới với 100,6%o, trong khi các khu vực khác của thế giới chỉ còn trên 30%o đến 7%o.
 
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, trong vòng 28 ngày tuổi, cứ 1.000 trẻ châu Phi sinh ra sống thì có 34 trẻ tử vong.

Số liệu kế hoạch hóa gia đình trên toàn thế giới năm 2013 của Văn phòng Tham chiếu Dân số Hoa Kỳ cho thấy, châu Phi là châu lục có tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai thấp nhất thế giới với 33%.
 
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tại châu Phi, cứ 100 ngàn trẻ sinh ra sống thì có gần 500 bà mẹ tử vong. Cũng bởi vậy, nhu cầu chưa được đáp ứng về kế hoạch hóa gia đình ở châu Phi là rất cao tới 24%, đặc biệt là tại một số nước như Liberia, Togo, Uganda, Sao Tome and Principe… nhu cầu này lên tới gần 40%. Tổ chức Y tế Thế giới cũng cho biết, chỉ có hơn 60% dân số châu Phi được sử dụng nước sạch và chỉ có 34% dân số được sống trong môi trường đảm bảo vệ sinh.
 
ThS. Lương Quang Đảng
hoangthanhthuctap
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Nghệ An tổ chức Hội thi 'Người cao tuổi sống vui, sống khoẻ'

Nghệ An tổ chức Hội thi 'Người cao tuổi sống vui, sống khoẻ'

Dân số và phát triển - 10 giờ trước

GĐXH - Hội thi là hoạt động thiết thực nhằm nâng cao vai trò trách nhiệm cho cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân về chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về người cao tuổi. Đồng thời, khẳng định vai trò, sự cống hiến của người cao tuổi đối với mọi mặt của đời sống...

Ung thư buồng trứng có chữa được không?

Ung thư buồng trứng có chữa được không?

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

Ung thư buồng trứng là căn bệnh thường tiến triển âm thầm và triệu chứng không rõ ràng khiến nhiều người chủ quan, khi đi khám đã ở giai đoạn muộn. Vậy ung thư buồng trứng có chữa được không, làm thế nào để phát hiện sớm?

Có phải trẻ béo phì dễ dậy thì sớm?

Có phải trẻ béo phì dễ dậy thì sớm?

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

Trẻ béo phì có nguy cơ cao dậy thì sớm hơn so với trẻ có cân nặng bình thường. Vậy nguyên nhân tại sao trẻ béo phì lại dễ bị dậy thì sớm và có thể phòng ngừa được không?

Phụ nữ mang thai bị đa ối nên điều chỉnh chế độ ăn như thế nào?

Phụ nữ mang thai bị đa ối nên điều chỉnh chế độ ăn như thế nào?

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Đa ối là khi lượng nước ối vượt quá mức bình thường ảnh hưởng đến sức khỏe cả mẹ và bé. Mặc dù chế độ ăn không phải là yếu tố quyết định duy nhất nhưng việc điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng này.

Giảm nguy cơ sinh non khi bà mẹ được quản lý thai nghén đầy đủ

Giảm nguy cơ sinh non khi bà mẹ được quản lý thai nghén đầy đủ

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Nguy cơ sinh non sẽ được giảm thiểu tối đa nếu thai phụ được khám thai và thực hiện sinh tại cơ sở y tế có đầy đủ phương tiện kỹ thuật cùng đội ngũ y bác sỹ trợ giúp.

Hải Phòng triển khai đồng bộ nhiều hoạt động giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng

Hải Phòng triển khai đồng bộ nhiều hoạt động giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

GĐXH - Với phương châm "đưa chính sách đến gần dân," xã Hùng Tiến, huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng triển khai đồng bộ nhiều hoạt động giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng (chăm sức khỏe sinh sản, hỗ trợ người cao tuổi) và phát huy vai trò của đội ngũ cộng tác viên dân số.

Bổ ích hội thi rung chuông vàng tìm hiểu kiến thức về dân số và chăm sóc sức khoẻ sinh sản

Bổ ích hội thi rung chuông vàng tìm hiểu kiến thức về dân số và chăm sóc sức khoẻ sinh sản

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

GĐXH - Hội thi giúp cho học sinh nâng cao những kỹ năng hoạt động, kiến thức chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên. Đồng thời, tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích để học sinh thể hiện tài năng, trí tuệ, sự sáng tạo.

Gần 150.000 em bé chào đời nhờ kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm

Gần 150.000 em bé chào đời nhờ kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Sau 25 năm, Việt Nam có gần 300.000 chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm được thực hiện, 147.000 em bé ra đời khoẻ mạnh. Trong đó, có gần 3.000 trẻ được chào đời tại Bệnh viện Hùng Vương nhờ kỹ thuật IVF.

5 biểu hiện cho thấy bạn đã mắc hội chứng ống cổ tay

5 biểu hiện cho thấy bạn đã mắc hội chứng ống cổ tay

Dân số và phát triển - 5 ngày trước

Hội chứng ống cổ tay là tình trạng phổ biến trong cộng đồng. Hiện số người mắc hội chứng này ngày càng tăng do liên quan đến công việc có sử dụng nhiều tới độ linh hoạt, tỉ mỉ và lặp đi lặp lại của cổ tay.

Bác sĩ khuyến nghị 5 điều quan trọng nên biết về ung thư buồng trứng

Bác sĩ khuyến nghị 5 điều quan trọng nên biết về ung thư buồng trứng

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

Phụ nữ thường hiểu nhầm những dấu hiệu ung thư buồng trứng là triệu chứng của các căn bệnh về phụ khoa khác. Việc biết về dấu hiệu ung thư buồng trứng giúp chị em mắc bệnh được điều trị và sớm tăng tỷ lệ sống.

Top