Phấn đấu đến năm 2025, Việt Nam không còn tình trạng phóng uế bừa bãi

Phóng uế bừa bãi làm ô nhiễm môi trường và gây ra nhiều bệnh truyền nhiễm. Ảnh: PV

Tỷ lệ nhà tiêu hợp vệ sinh tại nông thôn tăng gần 13%

Tại Việt Nam hiện nay, một số dịch, bệnh đường tiêu hóa như tiêu chảy, lỵ, thương hàn, tay chân miệng, giun sán vẫn còn lưu hành và có nguy cơ bùng phát thành dịch tại nhiều vùng trong cả nước. Một trong những nguyên nhân chính là do thiếu nước sạch, sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh, phóng uế bừa bãi, thực hành vệ sinh cá nhân chưa tốt.

PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Cục trưởng Cục Quản lý môi trường y tế (Bộ Y tế) cho biết, tình trạng phóng uế bừa bãi làm môi trường và chất lượng nước bị ô nhiễm dẫn đến lây lan các bệnh truyền nhiễm. Bộ Y tế ghi nhận nếu tính trên tỷ lệ bệnh nhân trong 100.000 dân thì các bệnh truyền nhiễm như cúm, tiêu chảy, giun sán, tả, tay chân miệng, kiết lỵ... là cao nhất.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, người dân phóng uế bừa bãi là do điều kiện kinh tế khó khăn, ý thức về hành vi vệ sinh cá nhân còn thấp, các hộ gia đình không tự xây dựng được nhà vệ sinh tự hoại nên còn thói quen đi tiêu ra môi trường. Năm 2017, tỷ lệ nhà tiêu hợp vệ sinh tại nông thôn tăng gần 13% trong vòng 10 năm. Tuy nhiên, nhiều trường học, bệnh viện, cơ quan, điểm tham quan du lịch, bến tàu, bến xe, nơi công cộng còn thiếu nhà vệ sinh hoặc không đạt chuẩn.

Một nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới chứng minh rằng, trẻ em sống trong cộng đồng mà tất cả mọi người đều sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh có chiều cao trung bình cao hơn 3,7 cm so với trẻ ở cộng đồng có nhiều người phóng uế bừa bãi. Thống kê từ Tổ chức Cứu trợ quốc tế cũng cho thấy, mỗi năm có gần 300 nghìn trẻ em dưới 5 tuổi tử vong vì tiêu chảy do sử dụng nước bẩn và vệ sinh kém.

Cải thiện tình hình vệ sinh môi trường của các cộng đồng một cách bền vững

Sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh để phòng chống dịch bệnh.

Để cải thiện các điều kiện vệ sinh góp phần phòng chống dịch bệnh, Chính phủ Việt Nam đã cam kết với Liên Hợp Quốc đến năm 2025 sẽ chấm dứt tình trạng phóng uế bừa bãi và tiếp cận vệ sinh cho mọi người vào năm 2030.

Theo đó, Cục Quản lý môi trường y tế đã ban hành Hướng dẫn thẩm định và công nhận cộng đồng đạt danh hiệu "Cộng đồng không phóng uế bừa bãi". Mục đích của Hướng dẫn là nhằm triển khai, nhân rộng quy trình thẩm định và công nhận cộng đồng không phóng uế bừa bãi trên phạm vi cả nước một cách thống nhất, hướng tới việc thay đổi nhận thức, hành vi vệ sinh của người dân từ việc xóa bỏ hoàn toàn phóng uế bừa bãi đến việc quản lý được phân người trong cộng đồng.

Đồng thời, tăng tỷ lệ hộ gia đình xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh. Trên cơ sở đó cải thiện tình hình vệ sinh môi trường của các cộng đồng một cách bền vững, góp phần đạt được mục tiêu "Một Việt Nam không còn phóng uế bừa bãi" vào năm 2025.

Một cộng đồng được công nhận danh hiệu "Thôn, bản không phóng uế bừa bãi" khi đáp ứng các tiêu chí: Tất cả các thành viên trong gia đình đều sử dụng nhà tiêu, bao gồm cả việc xử lý phân trẻ em vào nhà tiêu; ít nhất 90% hộ gia đình có bất kỳ một loại nhà tiêu nào, 10% hộ gia đình còn lại sử dụng chung nhà tiêu với các hộ gia đình khác; không thấy dấu hiệu của phân người xung quanh nhà và nơi công cộng; ít nhất 70% hộ gia đình có nhà tiêu hợp vệ sinh.

Bên cạnh đó, cộng đồng phải có các quy định và quy chế thưởng, phạt để phát hiện và ngặn chặn hành vi đi tiêu bừa bãi hoặc sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh vượt quá thời hạn cam kết. Ngoài ra, có tổ nhóm giám sát về vệ sinh môi trường ngay tại cộng đồng để đánh giá việc duy trì và đảm bảo việc thực hiện, duy trì các quy định và tiêu chí đề ra.

Một xã đạt danh hiệu "Xã không phóng uế bừa bãi" khi tất cả các thôn, bản trong xã đều đạt danh hiệu "Thôn bản không phóng uế bừa bãi" và 100% trạm y tế, trường học (các điểm trường chính) trên địa bàn xã đều có nước, nhà tiêu hợp vệ sinh và điểm rửa tay với xà phòng.

Một huyện đạt danh hiệu "Huyện không phóng uế bừa bãi" khi tất cả các xã trong huyện đều đạt danh hiệu "Xã không phóng uế bừa bãi" và 100% trạm y tế, trung tâm y tế huyện và trường học (các điểm trường chính) trên địa bàn huyện đều có nước, nhà tiêu hợp vệ sinh và điểm rửa tay với xà phòng.

Mai Thùy