Hà Nội
23°C / 22-25°C

Tại sao gỗ cũng có thể trở thành hóa thạch?

Chủ nhật, 10:56 29/01/2023 | Bốn phương

Gỗ là một vật liệu khá cứng, nhưng nếu điều kiện thích hợp và đủ thời gian trôi qua, nó có thể biến thành 'hóa thạch' - một thứ thậm chí còn cứng hơn đá.

Gỗ hóa thạch (Petrified wood), theo đúng nghĩa đen, là gỗ được "hóa đá" - bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp. Trong gỗ hóa thạch, các sợi sinh học và cấu trúc thường xuất hiện trong thân cây sẽ được thay thế bằng các khoáng chất như opal hoặc thạch anh. Điều này làm cho gỗ hóa thạch trở thành một loại hóa thạch độc đáo (và vô cùng đẹp mắt), tuy nhiên điều kiện để gỗ có thể hóa thạch cũng vô cùng đặc biệt.

Tại sao gỗ cũng có thể trở thành hóa thạch? - Ảnh 1.

Hóa thạch thường xuất hiện trong đá trầm tích, bởi vì các quá trình tạo ra đá lửa và đá biến chất không thực sự phù hợp để hình thành và bảo quản hóa thạch. Hầu hết các hóa thạch được hình thành từ các bộ phận cứng (như bộ xương) của động vật. Nhưng bản thân các bộ phận của bộ xương đã là khoáng chất - trong khi gỗ thì không.

Thân cây là bộ phận có khả năng bị hóa thạch lớn nhất. Thân cây chứa một số bộ phận khác nhau, nhưng 95% thành phần khô của gỗ là holocellulose và lignin. Holocellulose thường phân hủy chậm, nhưng lignin phân hủy chậm hơn nhiều. Ngoài ra, vi khuẩn chỉ có thể phân hủy lignin nếu có mặt oxy.

Do đó để có thể trở thành hóa thạch, gỗ phải được bảo quản trong môi trường không có oxy. Trong thực tế, gỗ sẽ được bảo quản khỏi sự phân hủy khi nó nhanh chóng được chôn vùi trong bùn hoặc các trầm tích bão hòa nước, hoặc tro núi lửa. Những môi trường này bảo vệ lignin khỏi bị phân hủy và từ đó dần trở thành hóa thạch.

Tại sao gỗ cũng có thể trở thành hóa thạch? - Ảnh 2.

Nhiều quá trình quan trọng trong địa chất được kích hoạt bởi nước và quá trình khiến gỗ hóa thạch cũng không ngoại lệ. Gỗ hóa đá được hình thành thông qua một quá trình gọi là permineralization và nước cũng là tác nhân chính ở đây.

Permineralization xảy ra khi các vật liệu từ thực vật hoặc xương được ngâm tẩm trong nước và dần dần được thay thế bằng khoáng chất. Điều này thường xảy ra khi nước lấp đầy các lỗ của mô và mang theo khoáng chất. Khoáng chất phổ biến nhất cho điều này là thạch anh, nhưng các khoáng chất kỳ lạ hơn cũng có thể đóng một vai trò nào đó.

Dưới lòng đất, nơi quá trình này xảy ra, nước không chỉ có hai phần hydro và một phần oxy - nó có rất nhiều khoáng chất hòa tan trong đó. Những khoáng chất trong nước sẽ dần thay thế mô ban đầu; từng chút một, từng phân tử một, mô sinh học sẽ biến thành khoáng chất. Sự thay thế dần dần này cũng chính là lý do nhiều loại gỗ hóa thạch vẫn giữ được rất nhiều chi tiết nguyên bản của cấu trúc ban đầu.

Permineralization cũng có thể bảo tồn mô mềm, ngoài mô cứng, điều này làm cho nó trở nên thú vị hơn rất nhiều khi so sánh với hóa thạch xương.

Tại sao gỗ cũng có thể trở thành hóa thạch? - Ảnh 3.

Khi nghĩ đến gỗ hóa thạch, nhiều người có thể nghĩ ngay đến than đá - nhưng trái ngược với suy nghĩ của nhiều người, than đá không thực sự là gỗ hóa thạch.

Than hình thành từ thực vật, và phần lớn than đá trên thế giới được hình thành từ những loài thực vật không phải thân gỗ dưới sự tác động của nấm và vi khuẩn.

Loại gỗ hóa thạch lâu đời nhất có tuổi đời tương đương với thực vật thân gỗ, có niên đại từ kỷ Devon, khoảng 390 triệu năm trước, khi thực vật thân gỗ lần đầu tiên xuất hiện trên đất liền. Các nhà khoa học đã tìm thấy gỗ hóa đá có niên đại từ kỷ Devon cho đến cận đại. Tuy nhiên, một số thời kỳ (và địa điểm) cũng tạo ra những điều kiện thuận lợi hơn cho sự hình thành gỗ hóa đá.

Ví dụ, khí hậu siêu gió mùa ấm áp (như thời kỳ Carbon-Permi, từ khoảng 360 triệu năm trước đến 300 triệu năm trước) dường như mang lại số lượng lớn gỗ hóa thạch. Tuy nhiên, thứ thực sự thúc đẩy quá trình hình thành gỗ hóa đá là các vụ phun trào núi lửa.

Các vụ phun trào núi lửa, đặc biệt là các loại phun trào tạo ra nhiều tro bụi, sẽ là điều kiện hoàn hảo để hình thành quá trình permineralizations. Ở một số khu vực, chẳng hạn như rừng hóa đá Yellowstone cho thấy 27 hệ sinh thái rừng liên tiếp bị chôn vùi bởi các vụ phun trào tiếp theo.

Tại sao gỗ cũng có thể trở thành hóa thạch? - Ảnh 4.

Có thể coi gỗ hóa thạch là một kỳ quan của tự nhiên, nhưng trong khi nhiều người yêu thích nó vì vẻ ngoài quá lộng lẫy, thì nó lại đặc biệt hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu.

Môi trường khiến gỗ hóa thạch cũng là một trong những điều kiện rất tốt để bảo tồn các dạng hóa thạch khác- đó là lý do tại sao rừng gỗ hóa đá là môi trường chính để tìm kiếm các hóa thạch khác. Chẳng hạn, vào năm 2020, các nhà địa chất nghiên cứu một khu vực rừng hóa thạch ở phía đông Arizona đã phát hiện ra một loại bò sát mới. Loài bò sát Skybalonyx skapter đã 220 triệu năm tuổi.

Hóa thạch từ các khu rừng hóa thạch khác đã giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về đa dạng sinh học và khí hậu của những khu vực này. Các nhà nghiên cứu có thể tìm kiếm các dấu hiệu của lượng mưa dồi dào hoặc hạn hán được phản ánh trong gỗ hóa đá và thậm chí họ có thể tìm thấy manh mối liên quan đến các loài gây hại hoặc cháy rừng tiềm ẩn.

Trên thực tế, các nhà nghiên cứu thậm chí còn muốn sử dụng gỗ hóa đá để nghiên cứu Doggerland, vùng đất hiện đang bị ngập nước nối liền nước Anh với lục địa châu Âu.

Có thể mất hàng triệu năm để gỗ hóa thạch hình thành, nhưng các nhà khoa học cũng đang ngày càng hiểu biết sâu hơn trong việc tái tạo quá trình này trong phòng thí nghiệm, điều này có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về loại hóa thạch tuyệt vời này.

Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Đây là âm thanh đáng sợ nhất thế giới

Đây là âm thanh đáng sợ nhất thế giới

Chuyện đó đây - 4 giờ trước

Âm thanh này đã khiến bất kỳ ai nghe thấy nó đều phải ám ảnh.

Làm người không muốn, chỉ muốn thành "người chuột": Cuộc đời này bạc lắm, cố gắng để làm gì?

Làm người không muốn, chỉ muốn thành "người chuột": Cuộc đời này bạc lắm, cố gắng để làm gì?

Chuyện đó đây - 15 giờ trước

"Chúng ta đã chán ngán lối sống hào nhoáng, vội vã, ép buộc mà mình đang phải chịu đựng. Thứ chúng ta muốn là được tự do nằm xuống bất cứ khi nào và bất cứ nơi nào".

Phát hiện ngôi mộ hoàng gia 2.800 năm tuổi ở Thổ Nhĩ Kỳ

Phát hiện ngôi mộ hoàng gia 2.800 năm tuổi ở Thổ Nhĩ Kỳ

Tiêu điểm - 23 giờ trước

Bộ trưởng Văn hóa và Du lịch Thổ Nhĩ Kỳ thông báo phát hiện ra một ngôi mộ mới tại một thành phố có từ thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên, quê hương của Vua Midas, vị vua được cho rằng chạm tay vào thứ gì là biến nó thành vàng.

Có gì trong "bữa tiệc cuối cùng" của siêu quái thú dài 15 m?

Có gì trong "bữa tiệc cuối cùng" của siêu quái thú dài 15 m?

Chuyện đó đây - 1 ngày trước

Mảnh ghép quan trọng trong đời sống của quái thú Titanosauria - động vật trên cạn lớn nhất trong lịch sử địa cầu - vừa được tiết lộ nhờ "Judy".

"Thuyền ma" ngàn năm hiện ra từ lòng đất, chở người phụ nữ bí ẩn

"Thuyền ma" ngàn năm hiện ra từ lòng đất, chở người phụ nữ bí ẩn

Chuyện đó đây - 1 ngày trước

Trong quá trình mở rộng một ga ra ở Na Uy, người ta đã phát hiện một chiếc "thuyền ma" Viking nằm ngay dưới lớp đất bề mặt.

Bí ẩn “hồ Medusa” châu Phi: Nước đỏ khiến động vật hóa đá

Bí ẩn “hồ Medusa” châu Phi: Nước đỏ khiến động vật hóa đá

Chuyện đó đây - 1 ngày trước

Tại Tanzania có một hồ nước màu đỏ ma quái, có thể nhanh chóng biến động vật chết thành xác ướp vôi hóa y như bị Medusa thần thoại tấn công.

Cải tạo nhà bàng hoàng phát hiện cánh cửa bí ẩn dẫn đến nơi không ai ngờ tới

Cải tạo nhà bàng hoàng phát hiện cánh cửa bí ẩn dẫn đến nơi không ai ngờ tới

Tiêu điểm - 2 ngày trước

Một cặp vợ chồng người Anh đã vô cùng kinh ngạc khi phát hiện ra một cánh cửa bí ẩn 245 năm tuổi trong quá trình cải tạo ngôi nhà mới mua của mình.

Robot hình người tỉ thí võ đài: Các kỹ thuật phức tạp như đấm móc, đá xoay và tự bật dậy được thực hiện

Robot hình người tỉ thí võ đài: Các kỹ thuật phức tạp như đấm móc, đá xoay và tự bật dậy được thực hiện

Tiêu điểm - 2 ngày trước

Thông tin về trận đấu boxing đầu tiên của các robot đã thu hút sự chú ý lớn.

Con trâu bạch tạng được trả 3,9 tỷ đồng, người đàn ông quyết không bán

Con trâu bạch tạng được trả 3,9 tỷ đồng, người đàn ông quyết không bán

Tiêu điểm - 2 ngày trước

Con trâu bạch tạng nặng 1.500 kg được trả tới 3,9 tỷ đồng, người đàn ông vẫn quyết không bán.

Xác con tàu đắm vừa nổi lên mặt nước sau gần 140 năm, giải mã 1 trong những bí ẩn dai dẳng đau thương nhất nước Anh

Xác con tàu đắm vừa nổi lên mặt nước sau gần 140 năm, giải mã 1 trong những bí ẩn dai dẳng đau thương nhất nước Anh

Chuyện đó đây - 3 ngày trước

Phát hiện từ mảnh sứ vỡ đã khép lại một chương đen tối trong lịch sử hàng hải Anh Quốc.

Top