Tiêu chảy cấp nguy hiểm có thể bùng phát thành dịch lớn

Tại cuộc họp giao ban bất thường chiều 9/4 với các tỉnh có dịch tiêu chảy cấp nguy hiểm, Bộ Y tế cho biết hiện đã có gần 900 bệnh nhân nhập viện, trong đó 121 trường hợp được khẳng định dương tính với tả. Mấy ngày qua, hầu như ngày nào danh sách tỉnh có dịch cũng được cập nhật thêm những tên mới, gần đây nhất là Quảng Bình, Thái Nguyên, Quảng Ninh và TP HCM.

Theo phát biểu của đại diện Sở Y tế Thừa Thiên - Huế trong cuộc họp, nếu Hà Nội có vi khuẩn tả, TP HCM có vi khuẩn tả thì Huế cũng sẽ có. "Hành khách trên tàu hỏa vẫn phóng uế xuống đường tàu, và khi đi qua Huế thì sông Hương lãnh đủ". Theo vị đại diện này, từ sông Hương, vi khuẩn tả sẽ đi về phá Tam Giang, một vùng nước lợ rất có lợi cho sự phát triển của chúng, và lúc đó thì không thể xử lý nước được. Bởi với một hồ nhỏ như Linh Quang, đã phải đổ 1,4 tấn Chloramin B (trị giá khoảng 70 triệu đồng) thì với phá Tam Giang, dù có cả đoàn tàu chở hóa chất này cũng không đủ.

Tiến sĩ Trần Đáng, Cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, nêu ra 6 yếu tố làm dịch tiêu chảy cấp bùng phát, trong đó có 5 yếu tố hiện vẫn chưa thể kiểm soát được, đó là: Thói quen ăn bẩn, thực phẩm sống hoặc chế biến sẵn không sạch, việc xử lý phân và chất thải chưa tốt, vệ sinh bàn tay kém, việc bảo quản thực phẩm khỏi ruồi, bụi chưa đảm bảo. Với yếu tố thứ 6 là nguồn bệnh, hiện Bộ Y tế cũng chỉ kiểm soát tương đối tốt chất thải của bệnh nhân tả, còn với người lành mang bệnh và động thực vật thủy sinh nhiễm tả thì vẫn còn bó tay.

"Tình trạng không có nhà tiêu rất phổ biến ở Hà Tây và tôi nghĩ là ở cả nhiều tỉnh khác nữa. Có những xã có 30% số hộ phóng uế thẳng ra đồng, ra sông" - ông Nguyễn Khắc Hiền, Giám đốc Sơ Y tế Hà Tây, nói. Đã ăn ở mất vệ sinh, người dân lại không chịu nghe theo khuyến cáo của cơ quan y tế. Chẳng hạn, xem hướng dẫn xử lý nước bằng Chloramin B xong, nhiều gia đình đổ đi luôn không dùng vì chê có mùi khó chịu. Nhiều thanh niên biết rõ nhà bên cạnh có người mắc tả nhưng vẫn nhất định ăn thịt chó, mắm tôm,rau sống, lòng lợn tiết canh... và sau đó cũng mắc bệnh.

Vì vậy, vi khuẩn tả đang hiện diện ở mọi nơi. Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đã phát hiện mầm bệnh này trong 15 mẫu nước ở Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hóa, Hà Tây, đó là nước ở cống, hồ, ao, sông, mương và cả nước rửa tay. Khuẩn tả cũng được tìm thấy trong 3 mẫu rau lấy ở chợ đầu mối Hải Phòng (rau sống, rau thơm, rau dền) và 1 mẫu thịt chó chín cũng ở tỉnh này.

Một điểm đặc biệt của đợt dịch tiêu chảy cấp này là tỷ lệ bệnh nhân dương tính với tả rất cao. Nếu như trong đợt dịch cuối 2007, chỉ có 15% số bệnh nhân có kết quả xét nghiệm dương tính thì hiện nay, tỷ lệ này tăng vọt. Tại Viện Các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới quốc gia, tỷ lệ dương tính có giai đoạn hơn 50%. Hải Phòng có 68 ca tiêu chảy cấp nhập viện thì 54 trường hợp dương tính.

Theo tiến sĩ Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, đặc điểm bất thường của dịch tiêu chảy cấp hiện nay khiến cho việc ngăn chặn nó trở nên khó khăn. Các ca bệnh không tập trung, xuất phát từ một nguồn thực phẩm (chẳng hạn một bữa cỗ) mà có mặt ở rất nhiều xã, mỗi nơi một vài ca, xuất hiện gần như cùng lúc nhưng lại không liên quan với nhau. Do đó, rất khó để khoanh vùng dập dịch.

Ông Hiển cũng cho rằng rất khó loại trừ hoàn toàn nguy cơ dịch tiêu chảy có nguyên nhân từ tả bùng phát trở lại, bởi vi khuẩn này có thể sống tự nhiên trong nước không cần vật chủ: "Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Lancet số mới ra cũng khẳng định, khuẩn tả là một phần không loại trừ được của hệ sinh thái và loài người sẽ luôn phải sống chung với nó".

"Chúng ta coi việc chống lại sự lan tràn của dịch là việc rất quan trọng trong giai đoạn này", Phó Thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng phát biểu trong hội nghị toàn quốc về công tác đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm ngày 9/4. Phó Thủ tướng chỉ đạo các ngành liên quan phải tăng cường truyền thông cho người dân, triệt để khoanh vùng dịch, chuẩn bị sẵn sàng để điều trị người bệnh.

Hiện Bộ Y tế đã xây dựng xong kế hoạch phòng chống dịch tiêu chảy cấp nguy hiểm, đưa ra các giải pháp đồng bộ cả về dự phòng, điều trị, tuyên truyền... Trong tháng này, các sở y tế sẽ mở chiến dịch vệ sinh môi trường phòng chống tiêu chảy cấp nguy hiểm. Cục An toàn vệ sinh thực phẩm cũng triển khai tháng hành động phòng chống dịch này, với việc tăng cường các khuyến cáo và thanh kiểm tra.

(Vnexpress)