Bán, tặng xe phải… cẩn thận!

 

Chiếc xe máy Honda wave của anh Nguyễn Công Như (xã Kiến Thiết, Tiên Lãng, TP Hải Phòng) được người bố “thưởng” khi anh tốt nghiệp đại học năm 2012. Anh Như hiện đang làm việc cho một công ty bảo hiểm tại Hà Nội, xe vẫn mang biển 16 F5-35xx. Biển cũ như vậy bởi nó được mua lại từ một người dân ở quận Kiến An (TP Hải Phòng) từ chục năm trước và gia đình anh cũng không rõ chủ cũ của xe có đăng ký chính chủ không, hay cũng mua lại của người khác. Việc mua bán qua giấy viết tay. Tính đến lúc này, chiếc xe cũ kỹ của anh Như chỉ có giá khoảng 2 - 3 triệu đồng. “Với một cái xe thế này quả thực không bõ để tôi phải đi đăng ký lại. Trừ khi tôi chỉ cần đến một cơ quan nào đó mà họ giúp tôi truy được hết nguồn gốc, thông tin của xe, rồi xác nhận cho tôi là chủ mới, thì may ra tôi mới đi làm. Chứ ai cũng biết là thủ tục hành chính bây giờ rất lằng nhằng. Tôi kệ thôi”, anh Như nói.

Suy nghĩ này cũng là phổ biến đối với nhiều người dân sử dụng xe gắn máy làm phương tiện đi lại chính. Theo tìm hiểu, với xe máy mới hoặc xe máy có giá trị cao, người dân mới bận tâm đến chuyện “chính chủ”, mới thấy “bõ công” đi làm các thủ tục sang tên, đổi chủ… Đây là thực trạng đáng lo ngại cho cơ quan công an trong việc quản lý sở hữu phương tiện, trong việc truy xét nguồn gốc khi phương tiện đó liên quan đến vụ án hình sự hoặc là tải sản cướp giật, trộm cắp.

Trong Thông tư 15/2014, có hiệu lực từ 1/6 năm nay, thay thế cho Thông tư 36/2001 cũng về đăng ký xe, Bộ Công an đã quy định rất cụ thể, chặt chẽ đến trách nhiệm của chủ xe; vướng mắc khi đăng ký sang tên, di chuyển xe; đăng ký sang tên xe với trường hợp xe đã chuyển quyền sở hữu qua nhiều người….

Cụ thể, khi sang tên, di chuyển xe, trong hồ sơ xe đăng ký từ 31/12/2005 trở về trước, nếu thiếu hóa đơn chuyển nhượng hoặc chuyển nhượng không liên tục thì hồ sơ được coi là hợp lệ. Xe đã làm thủ tục sang tên, di chuyển sang địa phương khác nhưng chủ xe chưa đăng ký, lại bán tiếp cho chủ xe mới, nếu thủ tục mua bán và lệ phí trước bạ đúng quy định thì tiếp nhận giải quyết đăng ký và gửi thông báo cho địa phương di chuyển xe biết để điều chỉnh số đăng ký xe. Trường hợp người đang sử dụng xe không có chứng từ chuyển quyền sở hữu xe thì giấy hẹn có giá trị được sử dụng xe trong 30 ngày. Trong thời gian đó, cơ quan đăng ký xe gửi thông báo đến người đứng tên trong giấy đăng ký xe biết và niêm yết công khai tại trụ sở cơ quan đăng ký xe, đồng thời tiến hành tra cứu tàng thư xe mất cắp và dữ liệu đăng ký xe. Sau 30 ngày kể từ ngày gửi thông báo và niêm yết công khai, nếu không có khiếu kiện, tố cáo nào thì cơ quan đăng ký xe cấp giấy chứng nhận đăng ký xe cho người đang sử dụng xe…

 

Một trong những điểm được quan tâm nhiều nhất trong thông tư này là việc chủ cũ. Cụ thể, ngay khi có quyết định điều chuyển, bán, cho, tặng xe, chủ xe phải thông báo bằng văn bản đến cơ quan đã cấp giấy chứng nhận đăng ký xe đó để theo dõi. Trường hợp chủ xe không thông báo thì tiếp tục phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về chiếc xe đó đến khi tổ chức, cá nhân mua, được điều chuyển, cho, tặng xe làm thủ tục đăng ký sang tên, di chuyển xe.

Trong 30 ngày, kể từ ngày làm chứng từ chuyển quyền sở hữu xe, tổ chức, cá nhân mua, được điều chuyển, cho, tặng xe phải làm thủ tục đăng ký sang tên, di chuyển xe. Có nghĩa, nếu người cho/bán đã gửi thông báo tới cơ quan chức năng rồi mà người được cho/mua xe vẫn không làm các thủ tục khác, thì người cho/bán không phải chịu trách nhiệm liên đới trong trường hợp phương tiện gây tai nạn, hoặc liên quan đến các vấn đề pháp luật khác.

Tuy nhiên, một số ý kiến cũng cho rằng, việc bắt chủ cũ của xe phải thông báo bằng văn bản sẽ vô tình tạo thêm một giấy phép con trong quy trình hành chính vốn phiền hà hiện nay. “Quy định hay ở chỗ giúp cơ quan chức năng quản lý được phương tiện nhưng nó trở nên thừa thãi trong trường hợp hai bên mua bán đã làm thủ thục sang tên đổi chủ”, độc giả Báo điện tử Giadinh.net.vn (Báo GĐ&XH) nêu ý kiến. Nhưng đa số ủng hộ chủ trương này và cho rằng người dân nên thực hiện đúng yêu cầu của cơ quan quản lý về việc chuyển quyền sở hữu, thể hiện trách nhiệm xã hội. Bởi theo Điều 623 Bộ luật Dân sự, chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra (hoặc phải liên đới bồi thường thiệt hại nếu cũng có lỗi trong việc để nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật) và chủ xe phải là người đứng tên trong giấy đăng ký xe và có đầy đủ ba quyền năng là chiếm hữu, sử dụng, định đoạt, tức không thể là người mua chưa hợp pháp.

Như vậy, việc đề ra quy định trách nhiệm liên đới nếu thông báo bằng văn bản vừa cần thiết nhưng lại vừa… thừa, bởi người mua/nhận xe mà chưa thực hiện các thủ tục chuyển quyền sở hữu thì phương tiện đó đương nhiên vẫn thuộc sở hữu của chủ xe cũ. Nhưng, với thực tế hiện tại xe máy là phương tiện dễ dàng bị đánh cắp, mua bán trái phép, phục vụ cho các hành vi vi phạm pháp luật hình sự…, thì quy định này lại như một giải pháp, buộc người dân phải cẩn trọng như tặng, bán xe.