Căng thẳng tiền lẻ

Chị bán hàng cho biết, khách vào mua chai nước hay uống ly cà phê đá, giá chỉ có vài ngàn đồng nhưng đa phần khi thanh toán tiền, đều đưa ra chủ yếu tờ 50.000 đồng, tệ lắm là 20.000 đồng mà nhiều người như vậy nên quán không thể có đủ tiền lẻ để thối.

Chuyện thiếu tiền lẻ trong lưu thông hiện nay đã trở nên trầm trọng. Nếu ai từng đến các bưu cục thanh toán tiền điện thoại hay gọi điện thoại, khi trả tiền thường nhận được câu trả lời giống nhau cuả các giao dịch viên là không có tiền lẻ 500 hay 1.000 đồng, anh (chị) thông cảm nhận lại tiền thối bằng phong bì thư, tem hay chiếc kẹo.

Nhiều khách hàng phàn nàn và viết thư phản đối, có khi đăng lên báo nhưng không hề nghĩ rằng, nhân viên bưu điện thật tình cũng đang thiếu tiền lẻ để trả cho khách, khi gọi cuộc điện thoại công cộng chỉ vài ngàn nhưng thường khách rút tiền ra tệ lắm là 10.000 đồng, có người còn đưa ra cả tờ trăm ngàn chỉ để trả cho 1 cuộc điện thoại 3 hay 5 ngàn đồng.

Khổ nhất là những người làm ở các bãi giữ xe máy. Giữ xe máy bây giờ thông thường giá từ 2.000-3.000 đồng/chiếc và bãi xe có khi cả ngàn chiếc nhưng khi lấy xe và trả tiền, người gửi xe thường đưa tiền chẵn, có mệnh giá lớn làm người giữ xe luống cuống tìm tiền thối.

Cách giải quyết tình trạng khan hiếm tiền lẻ của các chủ bãi giữ xe, thường là đi “mua tiền lẻ” để thối trả cho khách. Họ mua từ những người bán vé số, chủ các đại lý bán vé số với giá khá cao, chẳng hạn tờ 100.000 đồng chẵn khi “mua tiền lẻ” chỉ còn 96.000-98.000 đồng. 

Nhưng tiền lẻ khan hiếm nhiều nhất không phải ở bãi giữ xe, các bưu điện hay căn tin nói trên, mà là ở các chợ. Các bà nội trợ đi chợ mỗi sáng mua mỗi thứ một ít, có khi chỉ 1.000 đồng dưa leo ở quầy này, sang quầy khác vài ngàn đồng mớ sau, có khi chỉ là 500 đồng tiền ớt nhưng khi đưa tiền thường tệ lắm là 10.000 đồng trở lên.

Nếu gia đình nào mà cả hai vợ chồng đều là viên chức hay nhân viên công ty thì tiền đi chợ có khi toàn là tờ có mệnh giá 50.000 đồng trở lên.

Nếu cầm tờ 500.000 đồng mà mua hàng có trị giá vài ngàn hay vài chục ngàn, người bán thường bĩu môi, thậm chí là sợ tiền giả không dám bán.

Từ ngày Ngân hàng Nhà nước phát hành tiền polymer loại 50.000 và 100.000 đồng, đa phần các cơ quan nhà nước, công ty, khi trả lương cho nhân viên chỉ trả bằng loại tiền mệnh giá lớn này, mà trước đó họ nhận từ ngân hàng về.

Từ năm 2008, các cơ quan hành chính nhà nước đều trả lương qua tài khoản thẻ theo quy định của Chính phủ. Thế nhưng các máy giao dịch ATM không thể đảm nhận được nghĩa vụ cung cấp tiền mệnh giá nhỏ bởi không đủ ngăn chứa. Và vì vậy, hầu hết các máy ATM trên hiện nay vẫn chỉ có thể chi trả đồng tiền mệnh giá nhỏ nhất là 50.000 đồng, nếu rút vài triệu thì có khi máy ATM đưa ra toàn tờ có mệnh giá 500.000 đồng.

Tiền kim loại (tiền cắc) có mệnh giá thấp lúc mới ra đời hiện diện khá nhiều trên thị trường, nay không hiểu sao cũng ít dần. Nếu có xuất hiện nhiều thì chỉ ở các siêu thị, dùng để thối tiền cho khách.

Căng thẳng tiền lẻ, tiền có mệnh giá thấp trong lưu thông trên thị trường hiện nay là điều dễ hiểu, ai cũng có thể cảm nhận được nhưng không hiểu sao, Ngân hàng Nhà nước lại không nhận thấy điều này?