Có nên dùng dầu dừa thay thế dầu ăn?

Hiện nay nhiều gia đình thay thế dầu ăn bằng dầu dừa vì cho rằng loại dầu này cực kỳ tốt cho sức khỏe và họ muốn tận dụng tối đa lợi ích của nó. Thực tế, dầu dừa là thực phẩm tốt hay xấu vẫn còn là vấn đề gây tranh cãi trong nhiều năm.

Mới đây, Karin Michels, giáo sư dịch tễ học của Đại học Harvard, mô tả dầu dừa là "chất độc nguyên chất", khiến nhiều người xem xét lại việc sử dụng dầu dừa, một loại thực phẩm từng được gắn mác " siêu thực phẩm ". Lý do chính mà giáo sư đưa ra là dầu dừa gần như được cấu thành từ axit béo bão hòa, dễ dẫn đến tắc nghẽn động mạch và gây nguy cơ cao hơn cho sức khỏe tim mạch so với mỡ lợn.

Quan điểm đúng đắn về dinh dưỡng là không lạm dụng bất cứ loại thực phẩm nào. Mỗi loại thực phẩm cung cấp một số dưỡng chất nhất định, vì vậy cần sử dụng đa dạng để bổ sung cho nhau. Thứ gì tốt mà dùng quá nhiều cũng dẫn đến dư thừa và nhân lên các mặt có hại. Dầu dừa cũng vậy, không nên sử dụng nó để thay thế hoàn toàn các loại dầu hay chất béo khác.

Vì sao không nên dùng dầu dừa thay thế dầu ăn?

Hàm lượng axit béo bão hòa trong dầu dừa lên tới hơn 90%, trong đó axit lauric là lớn nhất, chiếm 47,5% tổng số axit béo bão hòa.

Vì axit lauric là một axit béo chuỗi trung bình đặc biệt, nên so với các loại dầu ăn khác chủ yếu là axit béo chuỗi dài, axit béo chuỗi trung bình ít có khả năng chuyển hóa thành chất béo và tích tụ trong cơ thể. Chúng có thể kích thích quá trình trao đổi chất và thúc đẩy chức năng tuyến giáp, do đó được cho là giúp kiểm soát cân nặng.

Hơn nữa, con đường chuyển hóa của axit béo chuỗi trung bình khác với axit béo chuỗi dài. Chúng có thể đi trực tiếp vào gan để sản xuất thể ketone, được các tế bào não sử dụng. Chúng cũng được cho là có tác dụng làm chậm quá trình suy giảm nhận thức ở bệnh nhân sa sút trí tuệ.

Tuy nhiên, các nghiên cứu về dầu dừa trong việc giảm cân vẫn chưa đề cập sâu hơn đến vấn đề tăng cân trở lại sau một thời gian ngắn giảm cân. Shih Ming-chi, Trưởng khoa Thực phẩm và Dinh dưỡng tại Đại học Văn hóa Trung Quốc, cũng chỉ ra rằng theo định luật bảo toàn vật chất, 1 gram dầu dừa tạo ra 9 calo. Việc tiêu thụ thêm dầu dừa vì nó có thể giúp giảm cân thực chất lại dẫn đến tăng lượng calo nạp vào.

Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng một số trường hợp cải thiện chứng mất trí nhớ nhờ sử dụng dầu dừa chỉ là những trường hợp cá biệt.

Điều đáng lo ngại đặc biệt là tác động tiềm ẩn của chất béo bão hòa trong dầu dừa lên tim mạch. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến cáo lượng chất béo bão hòa tiêu thụ hàng ngày không quá 13 gram . Các chuyên gia dinh dưỡng cũng cảnh báo rằng dầu dừa, với hàm lượng chất béo bão hòa cao nhất trong tất cả các loại dầu, vẫn có thể gây ra nguy cơ đáng kể cho sức khỏe tim mạch.

Hơn nữa, chỉ số lipid máu có thể xấu đi. Một nghiên cứu quy mô lớn do Hoa Kỳ và Philippines phối hợp thực hiện cho thấy việc tăng lượng dầu dừa tiêu thụ không chỉ làm tăng cholesterol tốt mà còn làm tăng cholesterol toàn phần và triglyceride. Hơn nữa, tỷ lệ cholesterol toàn phần so với cholesterol tốt không thay đổi.

Mặc dù dầu dừa chứa axit béo chuỗi trung bình, nhưng nó không hoàn toàn được cấu thành từ chúng. Các chuyên gia dinh dưỡng cho biết khi tiêu thụ dầu dừa , bạn không chỉ tiêu thụ axit lauric mà còn tiêu thụ các chất khác (như chất béo bão hòa chuỗi dài và chuỗi ngắn). Điều này có thể dẫn đến nguy cơ tiêu thụ quá mức các chất khác.

Các chuyên gia khuyên bạn nên tiêu thụ một lượng chất béo vừa phải mỗi ngày. Quá nhiều sẽ không tốt, và bạn không nên sử dụng một loại dầu nào đó quá lâu, quá nhiều chỉ vì nó tốt cho sức khỏe và bổ dưỡng. Nó cũng có thể làm tăng lượng Omega3 bạn hấp thụ.

Vì thế, nếu bạn đang có ý định thay thế dầu dừa cho dầu ăn trong gia đình thì cần phải xem lại. Thực tế không có loại dầu nào tốt hoàn toàn, cũng không có loại dầu nào có hại, vấn đề là cách bạn sử dụng chúng như thế. Cái gì nhiều quá cũng không tốt, nhưng biết kết hợp đúng cách sẽ giúp bạn có món ăn thơm ngon và đảm bảo cho sức khỏe.

3 nguyên tắc sử dụng dầu ăn đúng cách

Dưới đây là cách dùng dầu ăn thông minh:

Kết hợp các loại dầu khác nhau

Hầu hết các chuyên gia dinh dưỡng đều tin rằng dầu dừa chỉ là một loại dầu và không có đặc tính kỳ diệu đặc biệt nào. Dầu dừa chứa cả axit béo tốt và xấu, vì vậy thỉnh thoảng ăn cũng không sao. Tuy nhiên, tốt nhất nên chọn dầu dừa chưa tinh chế.

Dầu dừa thô thích hợp hơn để xào, nhưng cần đặc biệt chú ý đến nhiệt độ nấu, vì điểm bốc khói của nó chỉ là 80,5 độ C. Dầu dừa tinh luyện có điểm bốc khói lên đến 111 độ C, nhưng giá trị dinh dưỡng không bằng dầu dừa thô.

Thay vì tập trung vào dầu dừa, bạn có thể sử dụng dầu hạt cải, loại dầu có hàm lượng axit erucic thấp, có điểm bốc khói trung bình (khoảng 204°C), thích hợp để chiên ở nhiệt độ cao; dầu đậu phộng, với điểm bốc khói cao khoảng 230°C, thích hợp tạo nên món ăn thơm ngon; hoặc mỡ lợn, món ăn rất gần gũi với các gia đình, thường được dùng để chiên ở nhiệt độ cao, giúp tăng hương thơm và độ giòn của món ăn.

Kiểm soát lượng tiêu thụ hàng ngày

Hướng dẫn Chế độ Ăn uống dành cho Người Trung Quốc (2022) khuyến nghị người lớn khỏe mạnh nên giới hạn lượng dầu ăn tiêu thụ hàng ngày ở mức 25 đến 30 gram. Sử dụng chai dầu có vạch chia để kiểm soát lượng dầu ăn tiêu thụ.

Đối với người bị tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, thừa cân, béo phì cần chú ý kiểm soát lượng dầu ăn nạp vào cơ thể.

Chọn dầu ăn chất lượng cao

Dầu ăn chất lượng cao chứa ít tạp chất và chất độc hại hơn, phù hợp hơn cho việc chiên rán ở nhiệt độ cao. Khi mua dầu ăn, hãy chọn các kênh phân phối và thương hiệu uy tín để tránh mua phải dầu kém chất lượng.

Dầu ăn nên được bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao. Nên sử dụng dầu ăn ngay sau khi mở nắp để tránh bị oxy hóa và hư hỏng do bảo quản lâu ngày.

Có thể nói, dầu dừa chỉ là một loại dầu thông thường. Vì thế, thay vì phóng đại vai trò của dầu dừa, bạn hãy chú ý đến sự cân bằng dinh dưỡng và thỉnh thoảng thay đổi giữa các loại dầu để tốt cho sức khỏe.