Gặp vị hiệu trưởng đầu tiên tiếp quản Sài Gòn
GiadinhNet - Sau Chiến thắng mùa xuân năm 1975, nhiều cán bộ sẵn sàng vào Nam tiếp quản các cơ sở giáo dục. Ở tuổi 78, GS.VS Đặng Hữu (nguyên Thứ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp, nguyên Trưởng ban Khoa giáo Trung ương vẫn nhớ như in ngày đầu tiên tiếp quản Sài Gòn và là Hiệu trưởng đầu tiên của Trường ĐH Bách khoa TP Hồ Chí Minh. Với ông, dù ngắn ngủi nhưng đó là khoảng thời gian đầy kỉ niệm.
Câu chuyện của vị Giáo sư gần tuổi bát thập về những ngày tiếp quản Sài Gòn sau giải phóng miền Nam thi thoảng ngắt quãng vì những xúc cảm bất chợt ập về. Đôi lúc, ông kín đáo giở kính lau đôi khoé mắt. Ông chậm rãi kể lại: “Đầu tháng 4/1975, khi đang là Chủ nhiệm khoa Cầu đường, ĐH Xây dựng Hà Nội thì nhận được tin của cấp trên: "Sẵn sàng Nam tiến không?". Lúc ấy tôi đang nằm viện nhưng nghe tin mà tỉnh cả người. Với thế hệ chúng tôi, đấy là niềm ao ước không dễ có. Tôi vui đến mức không thấy đau ốm gì nữa. Tôi đòi ra viện để chuẩn bị nhưng bác sĩ không cho vì mới hôm trước thôi, tôi còn rất yếu. Thấy tôi phấn khởi quá, Bác sĩ khám đi khám lại và quá ngạc nhiên vì tôi bình phục rất nhanh. Ra viện, tôi lao về nhà, lén vợ gấp 2 bộ quần áo bộ đội, bi đông nước, võng dù, tăng rồi cho vào ba lô để đấy. Chỉ cần có lệnh, tôi sẵn sàng lên đường.
 GS.VS Đặng Hữu |
Mấy đêm liền, tôi thấy vợ cứ lén ra vườn khóc thút thít. Rồi cô ấy ôm chầm lấy tôi, khóc oà lên "Sao anh đi mà còn giấu mẹ con em?". Tôi không nói được gì thêm vì nhiệm vụ, sống chết gì tôi cũng đi và kiên quyết không được lung lay ý chí. Ngày 21/4, chúng tôi được lệnh tập trung tại Học viện Nguyễn Ái Quốc (nay là Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh) để nghe phổ biến tình hình chính trị. Đoàn của chúng tôi có 17 nhà giáo từ các trường, đủ các lĩnh vực: ĐH Kinh tế, ĐH Tổng hợp, ĐH Xây dựng, ĐH Bách khoa...
Sáng 28/4, chiếc máy bay IL-14 (một loại máy bay chở hàng quân sự và hành khách, dạng hai động cơ của Liên Xô), chở đoàn cán bộ giáo dục cất cánh tại sân bay Gia Lâm. Vào Đà Nẵng, chúng tôi tìm một nhà dân ở trọ và liên lạc với Trung ương Cục ở miền Nam. Mặc dù Đà Nẵng đã giải phóng nhưng đường phố vẫn la liệt dân thường không nhà. Ngày 30/4, được tin Dương Văn Minh đầu hàng ở miền Nam, chúng tôi ôm nhau hò reo trong nước mắt. Chiếc máy bay IL-14 tiếp tục đưa chúng tôi vào sân bay Phan Rang. Đến đây, đoàn liên hệ với Tỉnh uỷ xin được một ô tô chở heo do địch để lại và tiến thẳng hướng Sài Gòn. Đi đến đâu, chúng tôi cũng thấy cờ giải phóng đỏ rực trời cùng tiếng hò reo của bà con. Có người còn túm áo chúng tôi hỏi: "Có thấy chồng tôi không?...". Có thấy con trai chúng tôi không..."? Đúng ngày 1/5, đoàn chúng tôi đến Sài Gòn và phóng thẳng vào Dinh Độc lập để gặp Ban Quân quản”.
Bắc Nam sum họp
“Mùng 3/5/1975, chúng tôi bắt đầu tiếp quản các cơ sở giáo dục. Cũng đúng hôm đó, trên đường phố Sài Gòn còn ngổn ngang, tôi nom thấy một thanh niên quen quen. Hỏi thăm, hoá ra đấy là con ông chú ở quê tôi- Bình Định. Chúng tôi ôm chầm lấy nhau. Qua cậu em, được biết mẹ tôi đã chạy loạn từ Bình Định vào Sài Gòn từ khi chiến dịch đang nổ ra ở Đà Nẵng. Trời ơi, 3 bố con tôi từ Bình Định tập kết ra Bắc từ năm 1952. Trong 23 năm chiến tranh, mình mẹ bơ vơ ở quê hương, còn chúng tôi chưa lúc nào được gặp lại mẹ. Gặp mẹ, hai mẹ con cứ thế ôm nhau khóc. Thế nhưng nhiệm vụ cấp bách, tôi tiếp tục từ giã mẹ ở nhà bà con để đi lo việc chung.
Lúc đó, đoàn cán bộ giáo dục từ Bắc vào đã liên lạc và gặp một số anh em cán bộ giáo dục ở căn cứ về tại Sài Gòn. Chúng tôi cùng tập hợp để tiếp quản Viện ĐH Sài Gòn, khu ĐH Thủ Đức (gồm nhiều trường thành viên) và quyết định tổ chức lại các trường thành một khối thống nhất, đồng thời bắt đầu tuyển sinh khoá mới. Tôi được phân công làm Hiệu trưởng Trường ĐH kỹ thuật Phú Thọ. Theo truyền thống của ĐH Bách khoa Hà Nội, chúng tôi quyết định đổi tên trường thành ĐHBK TP Hồ Chí Minh”.
 Sau 35 năm, Trường ĐH Bách Khoa TP. Hồ Chí Minh đã có một cơ ngơi bề thế. |
Giáo sư Hữu tâm sự: “Tiếp cận môi trường mới, để tất cả giáo viên, sinh viên cùng đồng lòng với chúng tôi lúc này thật khó khăn. Do tâm lý còn nghi ngờ "Việt Cộng Bắc kì” nên ngay buổi đầu vào trường, tôi đã phải họp giáo chức, tìm hiểu hoàn cảnh từng người. Hàng ngày, tôi trò chuyện cùng họ để chia sẻ tâm tư nguyện vọng. Dần dần, chúng tôi hiểu và thân thiết nhau hơn. Chúng tôi có một bếp ăn tập thể, cùng góp tiền đi chợ nấu nướng, vui và hoà hợp lắm. Và rồi, các đồng nghiệp không còn nhìn bộ quần áo bộ đội trên người chúng tôi một cách ngần ngại nữa. Tất cả thầy, trò trở thành một khối đoàn kết.
Tôi là hiệu trưởng, được ở trong khu nhà tạm của trường. Chủ yếu, chúng tôi vận động để xây dựng lại bộ máy tổ chức. Ngoài ra, chúng tôi vận động phong trào sinh viên giúp Ban Quân quản chống mất trật tự trị an tuyến phố, ổn định tình hình, chống lực lượng chống đối. Ban đêm, tôi đọc tài liệu cũ của trường đến 12h khuya. Có lúc đang đọc sách trong phòng, đạn xuyên thủng mái tôn, qua lớp trần xốp và găm xuống nền nhà, ngay trước mặt tôi một lỗ to tướng. Tháng 9/1975, trường khai giảng năm học mới và tôi cũng đưa gia đình vào Nam. Thật vui vì năm đó, tôi đã áp dụng một số kiến thức đã từng học ở Liên Xô trước đây để đưa ĐH Bách khoa TP Hồ Chí Minh thành trường đầu tiên ở Sài Gòn được quản lý dữ liệu thi cử qua máy tính.
Tuy nhiên, ở được một năm rưỡi, tức đến tháng 11/1976, nhận thấy trường đã ổn định, tôi được cấp trên rút ra Bắc làm Thứ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp. Chia tay miền Nam ruột thịt thân yêu với tôi lúc đó là cả một khó khăn. Dù thời gian ở thành phố này rất ngắn ngủi nhưng với tôi, nó đầy ắp kỉ niệm không bao giờ quên được”.
|
GS. Viện sĩ Đặng Hữu sinh ngày 2/1/1930 tại xã Mỹ Tài, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định. Năm 1952, ông cùng bố và em trai tập kết ra Bắc, sau đó bảo vệ xuất sắc Luận án Tiến sĩ giao thông vận tải tại Trường MADI (Liên Xô cũ). Ông được Viện Hàn lâm giao thông Liên bang Nga bầu là Viện sĩ chính thức năm 1994. Từ tháng 4/1975 - 11/1976 tiếp quản Sài Gòn, ông làm Hiệu trưởng ĐH Bách khoa TP HCM. Từ tháng 11/1976 - 1982, ông là Thứ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp; Năm 1982-1996, GS. Viện sĩ Đặng Hữu là Chủ nhiệm UBKH và KTNN, Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường. Năm 1996-2002, GS. Viện sĩ Đặng Hữu là Trưởng ban Khoa giáo Trung ương Đảng. Ông được bầu làm Ủy viên Trung ương Đảng các khóa V, VI, VII, VIII (từ 1981 đến 2001); Được bầu làm đại biểu Quốc hội các khóa VIII, IX, X (từ 1987 đến 2002). Từ năm 1997 - 2002, GS. Viện sĩ Đặng Hữu là Trưởng ban chỉ đạo chương trình quốc gia về CNTT. Bên cạnh rất nhiều phần thưởng quan trọng của Đảng và Nhà nước trao tặng cho những đóng góp của mình, GS. Viện sĩ Đặng Hữu còn được trao tặng Giải thưởng ASOCIO 2003 của Tổ chức công nghiệp Tin học Châu Á và Thái Bình Dương tặng cho người có đóng góp nhiều nhất cho phát triển CNTT. |
Mỹ Hà
Những con giáp 'nghiện' du lịch: Sống là để đi và trải nghiệm
Đời sống - 3 giờ trướcGĐXH - Có những con giáp luôn giữ trong mình tinh thần xê dịch mạnh mẽ. Với họ, mỗi chuyến đi là một hành trình chữa lành, một cách để tìm lại năng lượng và mở rộng tâm hồn.
Sau 36 năm trốn truy nã, đối tượng từng vác súng AK đi cướp tài sản bị tóm gọn
Pháp luật - 4 giờ trướcGĐXH - Sau 36 năm trốn truy nã về tội cướp tài sản của công dân và sử dụng trái phép vũ khí quân dụng, đối tượng Đinh Nhiên - kẻ dùng súng AK, lựu đạn, lưỡi lê để đe dọa, cướp tài sản của những người đi đãi vàng đã bị công an Quảng Trị tóm gọn.
Gỗ mán đỉa bỗng được thu mua với giá cao: Lo ngại nguy cơ xâm hại rừng
Xã hội - 4 giờ trướcGĐXH - Loại gỗ mán đỉa ít giá trị bỗng được thương lái thu mua với giá cao bất thường khiến nhiều người lo ngại nguy cơ xâm hại rừng nếu không có biện pháp ngăn chặn sớm.
Hà Nội đứng đầu danh sách các thành phố ô nhiễm, người dân 'nghẹt thở' trong lớp sương mù đặc quánh
Đời sống - 5 giờ trướcGĐXH - Ngày 12/12, bầu trời Hà Nội chìm trong một lớp sương mờ màu trắng đục, đây không phải sương mù của mùa đông, mà là sự "tấn công" của bụi mịn PM2.5. Nhiều khu vực cây cối ven đường đổi màu vì bụi, người dân cảm thấy ngột ngạt ngay cả khi đeo khẩu trang...
Video: Cận cảnh người phụ nữ lột bông tai vàng của bé 5 tuổi
Thời sự - 7 giờ trướcGĐXH - Công an xã Tân Vĩnh Lộc đang tạm giữ người phụ nữ có hành vi cướp đôi bông tai của bé gái 5 tuổi đang chơi trong hẻm đường Vĩnh Lộc (xã Tân Vĩnh Lộc, TP.HCM).
Bộ GD&ĐT lên tiếng vụ 'bằng tốt nghiệp đại học nước ngoài không được công nhận'
Giáo dục - 8 giờ trướcBộ GD&ĐT thông tin, trường Cao đẳng nghề Thiết kế và Thời trang London chưa được cấp phép hoạt động liên kết đào tạo nước ngoài, bằng không đủ điều kiện công nhận.
Danh tính kẻ dùng súng bắn người phụ nữ tử vong do mâu thuẫn ở Đồng Nai
Pháp luật - 11 giờ trướcGĐXH - Do mâu thuẫn cá nhân, Nguyễn Văn Dương lên mạng đặt mua súng rồi bắn vào người phụ nữ khiến nạn nhân tử vong.
Bắt giữ người đàn ông bị truy nã sau 36 năm lẩn trốn
Pháp luật - 11 giờ trướcGĐXH - Đối tượng Đinh Nhiên vừa bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Trị bắt giữ sau 36 năm lẩn trốn.
Hà Nội cấp bách kiểm soát ô nhiễm không khí bằng nhiều nhóm biện pháp 'đánh thẳng' vào các nguồn phát thải lớn
Thời sự - 11 giờ trướcGĐXH - Trước tình trạng chất lượng không khí liên tục ở mức xấu và có thời điểm chạm ngưỡng nguy hại, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Vũ Đại Thắng vừa ký ban hành Chỉ thị số 19/CT-UBND ngày 10/12/2025 về việc tăng cường các biện pháp cấp bách kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí trên địa bàn Thành phố.
Đến nhà con nợ đòi tiền, người đàn ông bị 5 đối tượng trói tay chân, đánh tử vong ở Bắc Ninh
Pháp luật - 11 giờ trướcGĐXH - Mâu thuẫn trong chuyện tiền bạc, ông Mong tìm đến nhà Hậu để đòi nợ thì xảy ra xô xát. Tại đây, nạn nhân đã bị 5 đối tượng khống chế, trói và hành hung dẫn đến tử vong. Sau 5 giờ truy xét, Công an tỉnh Bắc Ninh đã bắt giữ khẩn cấp toàn bộ nhóm nghi phạm.
Tháng sinh Âm lịch của người biết kiếm tiền, sớm đưa cuộc đời lên đỉnh cao
Đời sốngGĐXH - Những ai thuộc 3 tháng Âm lịch dưới đây không chỉ biết kiếm tiền mà còn biết giữ của, vượt qua khó khăn rất nhanh và sớm xây dựng cuộc sống giàu có, sung túc.
