Gặp vị hiệu trưởng đầu tiên tiếp quản Sài Gòn
GiadinhNet - Sau Chiến thắng mùa xuân năm 1975, nhiều cán bộ sẵn sàng vào Nam tiếp quản các cơ sở giáo dục. Ở tuổi 78, GS.VS Đặng Hữu (nguyên Thứ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp, nguyên Trưởng ban Khoa giáo Trung ương vẫn nhớ như in ngày đầu tiên tiếp quản Sài Gòn và là Hiệu trưởng đầu tiên của Trường ĐH Bách khoa TP Hồ Chí Minh. Với ông, dù ngắn ngủi nhưng đó là khoảng thời gian đầy kỉ niệm.
Câu chuyện của vị Giáo sư gần tuổi bát thập về những ngày tiếp quản Sài Gòn sau giải phóng miền Nam thi thoảng ngắt quãng vì những xúc cảm bất chợt ập về. Đôi lúc, ông kín đáo giở kính lau đôi khoé mắt. Ông chậm rãi kể lại: “Đầu tháng 4/1975, khi đang là Chủ nhiệm khoa Cầu đường, ĐH Xây dựng Hà Nội thì nhận được tin của cấp trên: "Sẵn sàng Nam tiến không?". Lúc ấy tôi đang nằm viện nhưng nghe tin mà tỉnh cả người. Với thế hệ chúng tôi, đấy là niềm ao ước không dễ có. Tôi vui đến mức không thấy đau ốm gì nữa. Tôi đòi ra viện để chuẩn bị nhưng bác sĩ không cho vì mới hôm trước thôi, tôi còn rất yếu. Thấy tôi phấn khởi quá, Bác sĩ khám đi khám lại và quá ngạc nhiên vì tôi bình phục rất nhanh. Ra viện, tôi lao về nhà, lén vợ gấp 2 bộ quần áo bộ đội, bi đông nước, võng dù, tăng rồi cho vào ba lô để đấy. Chỉ cần có lệnh, tôi sẵn sàng lên đường.
 GS.VS Đặng Hữu |
Mấy đêm liền, tôi thấy vợ cứ lén ra vườn khóc thút thít. Rồi cô ấy ôm chầm lấy tôi, khóc oà lên "Sao anh đi mà còn giấu mẹ con em?". Tôi không nói được gì thêm vì nhiệm vụ, sống chết gì tôi cũng đi và kiên quyết không được lung lay ý chí. Ngày 21/4, chúng tôi được lệnh tập trung tại Học viện Nguyễn Ái Quốc (nay là Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh) để nghe phổ biến tình hình chính trị. Đoàn của chúng tôi có 17 nhà giáo từ các trường, đủ các lĩnh vực: ĐH Kinh tế, ĐH Tổng hợp, ĐH Xây dựng, ĐH Bách khoa...
Sáng 28/4, chiếc máy bay IL-14 (một loại máy bay chở hàng quân sự và hành khách, dạng hai động cơ của Liên Xô), chở đoàn cán bộ giáo dục cất cánh tại sân bay Gia Lâm. Vào Đà Nẵng, chúng tôi tìm một nhà dân ở trọ và liên lạc với Trung ương Cục ở miền Nam. Mặc dù Đà Nẵng đã giải phóng nhưng đường phố vẫn la liệt dân thường không nhà. Ngày 30/4, được tin Dương Văn Minh đầu hàng ở miền Nam, chúng tôi ôm nhau hò reo trong nước mắt. Chiếc máy bay IL-14 tiếp tục đưa chúng tôi vào sân bay Phan Rang. Đến đây, đoàn liên hệ với Tỉnh uỷ xin được một ô tô chở heo do địch để lại và tiến thẳng hướng Sài Gòn. Đi đến đâu, chúng tôi cũng thấy cờ giải phóng đỏ rực trời cùng tiếng hò reo của bà con. Có người còn túm áo chúng tôi hỏi: "Có thấy chồng tôi không?...". Có thấy con trai chúng tôi không..."? Đúng ngày 1/5, đoàn chúng tôi đến Sài Gòn và phóng thẳng vào Dinh Độc lập để gặp Ban Quân quản”.
Bắc Nam sum họp
“Mùng 3/5/1975, chúng tôi bắt đầu tiếp quản các cơ sở giáo dục. Cũng đúng hôm đó, trên đường phố Sài Gòn còn ngổn ngang, tôi nom thấy một thanh niên quen quen. Hỏi thăm, hoá ra đấy là con ông chú ở quê tôi- Bình Định. Chúng tôi ôm chầm lấy nhau. Qua cậu em, được biết mẹ tôi đã chạy loạn từ Bình Định vào Sài Gòn từ khi chiến dịch đang nổ ra ở Đà Nẵng. Trời ơi, 3 bố con tôi từ Bình Định tập kết ra Bắc từ năm 1952. Trong 23 năm chiến tranh, mình mẹ bơ vơ ở quê hương, còn chúng tôi chưa lúc nào được gặp lại mẹ. Gặp mẹ, hai mẹ con cứ thế ôm nhau khóc. Thế nhưng nhiệm vụ cấp bách, tôi tiếp tục từ giã mẹ ở nhà bà con để đi lo việc chung.
Lúc đó, đoàn cán bộ giáo dục từ Bắc vào đã liên lạc và gặp một số anh em cán bộ giáo dục ở căn cứ về tại Sài Gòn. Chúng tôi cùng tập hợp để tiếp quản Viện ĐH Sài Gòn, khu ĐH Thủ Đức (gồm nhiều trường thành viên) và quyết định tổ chức lại các trường thành một khối thống nhất, đồng thời bắt đầu tuyển sinh khoá mới. Tôi được phân công làm Hiệu trưởng Trường ĐH kỹ thuật Phú Thọ. Theo truyền thống của ĐH Bách khoa Hà Nội, chúng tôi quyết định đổi tên trường thành ĐHBK TP Hồ Chí Minh”.
 Sau 35 năm, Trường ĐH Bách Khoa TP. Hồ Chí Minh đã có một cơ ngơi bề thế. |
Giáo sư Hữu tâm sự: “Tiếp cận môi trường mới, để tất cả giáo viên, sinh viên cùng đồng lòng với chúng tôi lúc này thật khó khăn. Do tâm lý còn nghi ngờ "Việt Cộng Bắc kì” nên ngay buổi đầu vào trường, tôi đã phải họp giáo chức, tìm hiểu hoàn cảnh từng người. Hàng ngày, tôi trò chuyện cùng họ để chia sẻ tâm tư nguyện vọng. Dần dần, chúng tôi hiểu và thân thiết nhau hơn. Chúng tôi có một bếp ăn tập thể, cùng góp tiền đi chợ nấu nướng, vui và hoà hợp lắm. Và rồi, các đồng nghiệp không còn nhìn bộ quần áo bộ đội trên người chúng tôi một cách ngần ngại nữa. Tất cả thầy, trò trở thành một khối đoàn kết.
Tôi là hiệu trưởng, được ở trong khu nhà tạm của trường. Chủ yếu, chúng tôi vận động để xây dựng lại bộ máy tổ chức. Ngoài ra, chúng tôi vận động phong trào sinh viên giúp Ban Quân quản chống mất trật tự trị an tuyến phố, ổn định tình hình, chống lực lượng chống đối. Ban đêm, tôi đọc tài liệu cũ của trường đến 12h khuya. Có lúc đang đọc sách trong phòng, đạn xuyên thủng mái tôn, qua lớp trần xốp và găm xuống nền nhà, ngay trước mặt tôi một lỗ to tướng. Tháng 9/1975, trường khai giảng năm học mới và tôi cũng đưa gia đình vào Nam. Thật vui vì năm đó, tôi đã áp dụng một số kiến thức đã từng học ở Liên Xô trước đây để đưa ĐH Bách khoa TP Hồ Chí Minh thành trường đầu tiên ở Sài Gòn được quản lý dữ liệu thi cử qua máy tính.
Tuy nhiên, ở được một năm rưỡi, tức đến tháng 11/1976, nhận thấy trường đã ổn định, tôi được cấp trên rút ra Bắc làm Thứ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp. Chia tay miền Nam ruột thịt thân yêu với tôi lúc đó là cả một khó khăn. Dù thời gian ở thành phố này rất ngắn ngủi nhưng với tôi, nó đầy ắp kỉ niệm không bao giờ quên được”.
|
GS. Viện sĩ Đặng Hữu sinh ngày 2/1/1930 tại xã Mỹ Tài, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định. Năm 1952, ông cùng bố và em trai tập kết ra Bắc, sau đó bảo vệ xuất sắc Luận án Tiến sĩ giao thông vận tải tại Trường MADI (Liên Xô cũ). Ông được Viện Hàn lâm giao thông Liên bang Nga bầu là Viện sĩ chính thức năm 1994. Từ tháng 4/1975 - 11/1976 tiếp quản Sài Gòn, ông làm Hiệu trưởng ĐH Bách khoa TP HCM. Từ tháng 11/1976 - 1982, ông là Thứ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp; Năm 1982-1996, GS. Viện sĩ Đặng Hữu là Chủ nhiệm UBKH và KTNN, Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường. Năm 1996-2002, GS. Viện sĩ Đặng Hữu là Trưởng ban Khoa giáo Trung ương Đảng. Ông được bầu làm Ủy viên Trung ương Đảng các khóa V, VI, VII, VIII (từ 1981 đến 2001); Được bầu làm đại biểu Quốc hội các khóa VIII, IX, X (từ 1987 đến 2002). Từ năm 1997 - 2002, GS. Viện sĩ Đặng Hữu là Trưởng ban chỉ đạo chương trình quốc gia về CNTT. Bên cạnh rất nhiều phần thưởng quan trọng của Đảng và Nhà nước trao tặng cho những đóng góp của mình, GS. Viện sĩ Đặng Hữu còn được trao tặng Giải thưởng ASOCIO 2003 của Tổ chức công nghiệp Tin học Châu Á và Thái Bình Dương tặng cho người có đóng góp nhiều nhất cho phát triển CNTT. |
Mỹ Hà
Video: Cận cảnh lũ tràn qua cao tốc La Sơn-Túy Loan khiến giao thông tê liệt
Thời sự - 31 phút trướcGĐXH - Do mưa lớn dòng nước lũ cuồn cuộn chảy tràn qua cao tốc La Sơn - Túy Loan gây tắc nghẽn giao thông.
Số cuối ngày sinh Âm lịch của người cần mẫn, sẽ hưởng phúc về sau
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Những người có ngày sinh Âm lịch kết thúc bằng các số dưới đây thường là mẫu người chăm chỉ, sống có nguyên tắc và biết hưởng thụ cuộc sống một cách thông minh.
Trường hợp nào đưa ra khỏi danh sách đăng ký nghĩa vụ quân sự 2026?
Đời sống - 4 giờ trướcGĐXH - Dưới đây là các trường hợp đưa ra khỏi danh sách đăng ký nghĩa vụ quân sự theo quy định của Luật Nghĩa vụ quân sự.
Vụ sập móng nhà khiến hai cha con tử vong tại Đắk Lắk: Hỗ trợ xây dựng lại nhà
Đời sống - 4 giờ trướcPhó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk yêu cầu địa phương và người dân hỗ trợ mai táng cho các nạn nhân và xây dựng lại nhà ở bảo đảm trong vụ sập móng nhà tại xã Yang Mao.
Tạm giữ giám đốc công ty nghi làm cà phê giả, thu giữ 5 tấn nguyên liệu
Pháp luật - 4 giờ trướcKiểm tra, khám xét 2 cơ sở sản xuất cà phê, Công an tỉnh Gia Lai tạm giữ hình sự chủ doanh nghiệp và thu giữ gần 5 tấn nguyên liệu nghi để làm cà phê giả.
Sinh viên chật vật 'gồng gánh' khi giá nhà trọ tăng
Giáo dục - 4 giờ trướcMỗi sáng, Phương Anh, sinh viên năm 3 tại Hà Nội, dậy sớm hơn một giờ để kịp đến trường từ căn phòng trọ 15m² ở Thanh Xuân. Cơn bão giá nhà trọ khiến nhiều sinh viên như em phải chấp nhận ở xa trường, sống chật chội để bớt gánh nặng cho gia đình.
Tin mới nhất về khối không khí lạnh tăng cường gây mưa cho một số khu vực và xu hướng thời tiết những ngày tới
Thời sự - 4 giờ trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết, do nằm sâu trong khối khí lạnh, đêm và sáng khu vực Bắc Bộ chỉ có mưa vài nơi với lượng không đáng kể. Trong khi Trung Bộ nhiều nơi có mưa.
Tin sáng 27/10: Mùa Đông năm nay khả năng có đợt rét đậm, rét hại kèm sương muối, băng giá; Hà Nội dự kiến mức hỗ trợ học phí cho học sinh trường tư thục
Thời sự - 4 giờ trướcGĐXH - Miền Bắc mùa Đông năm nay có nhiệt độ xấp xỉ trung bình nhiều năm, với khả năng xuất hiện rét đậm, rét hại kèm sương muối, băng giá tại vùng núi; Theo Dự thảo Nghị quyết mới của HĐND Thành phố Hà Nội về mức học phí và cấp bù miễn học phí từ năm học 2025–2026, học sinh dân lập, tư thục tại Hà Nội sẽ được hỗ trợ tối đa gần 2 triệu đồng/mỗi năm học/mỗi em.
Bắt nữ quái cướp điện thoại của cụ ông tàn tật bán vé số
Pháp luật - 13 giờ trướcChỉ sau gần 24 giờ sau khi xảy ra vụ việc, lực lượng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Tây Ninh đã truy xét, bắt giữ Nguyễn Thị Bích (44 tuổi, ngụ phường Bình Minh, tỉnh Tây Ninh) - nghi phạm cướp giật điện thoại của một cụ ông bán vé số ngồi xe lăn.
Phó Thủ tướng: Thành tích nổi bật trong phong trào thi đua ngành Y tế đóng góp quan trọng cho sự phát triển đất nước
Thời sự - 15 giờ trướcBước vào kỷ nguyên phát triển mới, chúng ta mong muốn, tin tưởng toàn ngành y tế cũng như từng cán bộ, công chức, viên chức, y bác sĩ, nhân viên y tế sẽ đoàn kết hơn, quyết tâm hơn, nỗ lực hơn, hoàn thành tốt hơn nữa nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, góp phần đưa đất nước phát triển...
Bật mí bất ngờ ít biết về Trần Bùi Bảo Khánh - nam sinh Amster Hà Nội vừa vô địch Đường lên đỉnh Olympia lần thứ 25
Giáo dụcGĐXH - Trần Bùi Bảo Khánh - học sinh Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam đã giành vòng nguyệt quế cùng học bổng trị giá 35 nghìn USD tại cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia lần thứ 25.
