Hệ thống sinh sản nam hoạt động như thế nào?
Hệ thống sinh sản nam bao gồm một nhóm các cơ quan tạo nên hệ thống sinh sản và hệ tiết niệu ở nam giới. Tìm hiểu xem các cơ quan này hoạt động như thế nào.
1. Hệ thống sinh sản nam giới là gì?
TTND.GS.TS Nguyễn Duy Ánh, chuyên gia sản phụ khoa cho biết, hệ thống sinh sản nam (hay cơ quan sinh dục của nam giới) có chức năng tạo ra tế bào sinh sản hay còn gọi là tế bào sinh dục (tinh trùng) và hormone sinh sản. Hai chức phận này có quan hệ mật thiết với nhau để thực hiện chức năng sinh sản và duy trì nòi giống.
Hệ thống sinh sản nam giới bao gồm các bộ phận cả bên trong và bên ngoài cơ thể nhưng chủ yếu tồn tại bên ngoài.
1.1. Các cơ quan bên trong hệ thống sinh sản nam
Ống dẫn tinh là một ống cơ dài chạy từ mào tinh hoàn vào khoang chậu, ngay sau bàng quang. Ống dẫn tinh là ống dẫn tinh trùng từ tinh hoàn lên túi tinh rồi đổ vào đoạn gốc của niệu đạo, đưa tinh trùng vào vị trí để tống xuất ra ngoài thông qua niệu đạo.
Niệu đạo: Niệu đạo là ống dẫn nước tiểu từ bàng quang (bọng đái) ra ngoài. Khi xuất tinh, van ở cổ bàng quang đóng lại, do đó không có hiện tượng trộn lẫn nước tiểu với tinh dịch.
Túi tinh: Là những túi giống như túi dính vào ống dẫn tinh gần gốc bàng quang. Túi tinh có chức năng bài tiết tinh tương để nuôi dưỡng tinh trùng, tinh tương hòa lẫn với tinh trùng được gọi là tinh dịch có màu trắng đục như sữa.
Tuyến tiền liệt: Tuyến tiền liệt là một tuyến có kích thước bằng quả óc chó nằm bên dưới bàng quang, trước trực tràng. Tuyến tiền liệt bổ sung thêm chất lỏng để xuất tinh, giúp nuôi dưỡng tinh trùng. Niệu đạo chạy qua trung tâm của tuyến tiền liệt.
Tuyến hành niệu đạo (Cowper): Tuyến hành niệu đạo là những cấu trúc có kích thước bằng hạt đậu ở hai bên niệu đạo, ngay bên dưới tuyến tiền liệt. Chúng tạo ra một chất lỏng trong suốt, trơn trượt đổ trực tiếp vào niệu đạo. Chất lỏng này bôi trơn niệu đạo và trung hòa bất kỳ acid nào có thể còn sót lại từ nước tiểu.
Mô phỏng cấu trúc của hệ thống sinh sản nam.
1.2. Các cơ quan bên ngoài hệ thống sinh sản nam
Hầu hết hệ thống sinh sản nam nằm ở bên ngoài khoang bụng hoặc xương chậu. Các bộ phận bên ngoài cơ thể của hệ thống sinh sản nam bao gồm dương vật, bìu và tinh hoàn. Một tên gọi khác của các bộ phận này là bộ phận sinh dục hoặc cơ quan sinh dục.
Dương vật : Dương vật là cơ quan sinh dục của nam giới, chứa nhiều đầu dây thần kinh nhạy cảm và có ba phần là gốc, thân (trục), quy đầu. Cơ quan dùng để đi tiểu và giao hợp. Nó có mô xốp có thể chứa đầy máu để gây cương cứng. Cơ quan này chứa niệu đạo, dẫn cả nước tiểu và tinh dịch.
Bìu: Là một túi da lỏng lẻo treo bên ngoài cơ thể, phía sau dương vật để bảo vệ và giữ tinh hoàn ở đúng vị trí. Nó chứa tinh hoàn cũng như các dây thần kinh và mạch máu. Bìu giữ nhiệt độ cần thiết cho quá trình sản sinh và tồn tại của tinh trùng.
Tinh hoàn: Đây là một cặp tuyến hình bầu dục nằm trong bìu, ở bên ngoài cơ thể. Tinh hoàn sản xuất tinh trùng và testosterone, là hormone sinh dục nam chính. Dây tinh hoàn giữ tinh hoàn tại chỗ và cung cấp máu cho chúng. Bên trong tinh hoàn là các khối ống cuộn tròn, đây là các ống sinh tinh. Các ống sinh tinh sản xuất các tế bào tinh trùng thông qua quá trình sinh tinh.
Mào tinh hoàn: Một ống dài xoắn cao nằm ở phía sau của mỗi tinh hoàn. Nó mang và lưu trữ các tế bào tinh trùng mà tinh hoàn của nam giới tạo ra. Mào tinh hoàn cũng đưa tinh trùng đến trạng thái trưởng thành - tinh trùng xuất hiện từ tinh hoàn chưa trưởng thành và không có khả năng thụ tinh. Trong quá trình kích thích tình dục, các cơn co thắt cơ đẩy tinh trùng vào ống dẫn tinh.
Hình ảnh giải phẫu học tinh hoàn. Nguồn: Nguyễn Quang Quyền (dịch), Frank H.Nett.
2. Hệ thống sinh sản của nam giới hoạt động như thế nào?
Hệ thống sinh sản nam phụ thuộc vào hormone. Hormone là các chất hóa học kích thích hoặc điều chỉnh hoạt động trong các tế bào hoặc cơ quan. Các hormone chính giúp hệ thống sinh sản nam hoạt động bao gồm:
- Hormone kích thích nang trứng (FSH) có tác dụng kích thích tế bào Sertoli sản sinh tinh trùng.
- Hormone hoàng thể (LH). Tuyến yên cũng sản xuất LH - cần thiết để tiếp tục quá trình sinh tinh trùng.
- Testosterone - hormone sinh dục chính ở nam giới. Hormone này giúp phát triển một số đặc điểm nhất định, bao gồm khối lượng và sức mạnh cơ bắp, phân bố mỡ, khối lượng xương và ham muốn tình dục.
3. Những vấn đề thường gặp ở hệ thống sinh sản nam giới
Giống như bất kỳ bộ phận nào khác trên cơ thể con người, đôi khi hệ thống sinh sản của nam giới cũng có thể gặp trục trặc. Các tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến hệ thống sinh sản của nam giới bao gồm:
- Ung thư tinh hoàn.
- Ung thư dương vật.
- Ung thư tuyến tiền liệt.
- Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STIs).
- Xuất tinh sớm.
- Vô sinh ở nam giới.
- Rối loạn cương dương.
- Chứng cương cứng kéo dài.
Chăm sóc sức khỏe nam khoa định kỳ là việc nam giới nên làm để phát hiện sớm và ngăn ngừa bệnh tật.
Các dấu hiệu phổ biến của tình trạng ảnh hưởng đến hệ thống sinh sản nam giới:
- Các khối u hoặc vết loét ở bộ phận sinh dục bên ngoài.
- Đau hoặc sưng.
- Đau nhức hoặc khó chịu xung quanh háng hoặc bụng dưới.
- Có máu trong tinh dịch (xuất tinh ra máu).
- Có máu trong nước tiểu (tiểu ra máu).
- Đau hoặc nóng rát khi đi tiểu (tiểu khó).
- Mất khả năng kiểm soát bàng quang (tiểu không tự chủ).
- Không có khả năng đạt được và duy trì sự cương cứng đủ mạnh để giao hợp.
BSCK2 Nguyễn Văn Phúc, Khoa Nam học, Bệnh viện TWQĐ 108 lưu ý, chăm sóc sức khỏe nam khoa không chỉ giúp nam giới duy trì sức khỏe tốt mà còn phòng ngừa được các bệnh lý ảnh hưởng đến cuộc sống và chất lượng phòng the. Việc thăm khám nam khoa định kỳ giúp ngăn ngừa các bệnh lý. Điều trị sớm có thể tránh được các vấn đề nghiêm trọng lâu dài.
Mất ngủ khi mang thai: Bí quyết giúp mẹ bầu ngủ ngon và an toàn cho thai nhi
Dân số và phát triển - 1 giờ trướcMất ngủ khi mang thai không chỉ là nỗi lo về sức khỏe mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống của mẹ bầu. Hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng đúng các giải pháp hỗ trợ sẽ giúp mẹ cải thiện giấc ngủ nhanh chóng.
Đông Triều vận động người dân thực hiện tốt các chính sách dân số
Dân số và phát triển - 17 giờ trướcGĐXH - Trạm Y tế phường Đông Triều tổ chức hội nghị truyền thông hưởng ứng Tháng hành động Quốc gia về Dân số (tháng 12) và kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam 26/12 nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và cộng đồng đối với công tác dân số trong tình hình mới.
Nghệ An: Đầu tư cho dân số là đầu tư cho phát triển bền vững
Dân số và phát triển - 17 giờ trướcGĐXH - Trong bối cảnh Nghệ An đang chuyển trọng tâm từ kiểm soát quy mô sang nâng cao chất lượng dân số, lễ kỷ niệm 64 năm Ngày Dân số Việt Nam và hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về Dân số năm 2025 là dịp khẳng định rõ quan điểm: đầu tư cho công tác dân số chính là đầu tư cho sự phát triển bền vững, lâu dài của tỉnh và của đất nước.
Quảng Ninh: Hội nghị truyền thông hưởng ứng Tháng hành động Quốc gia về Dân số
Dân số và phát triển - 22 giờ trướcTrạm Y tế phường Quang Hanh tổ chức hội nghị truyền thông hưởng ứng Tháng hành động Quốc gia về Dân số (tháng 12) và kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam 26/12/2025 nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và cộng đồng đối với công tác dân số trong tình hình mới.
Lạc nội mạc tử cung: Chị em nên biết để phòng bệnh
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcGĐXH - Nhập viện cấp cứu, các bác sĩ đánh giá chị Trang đã mất gần 45% thể tích tuần hoàn do chảy máu kéo dài do bị lạc nội mạc tử cung.
Tháng Hành động quốc gia về Dân số 2025: Quảng Ninh tăng cường các hoạt động về công tác dân số và trẻ em năm 2025
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcĐể hoàn thành các mục tiêu dân số trong năm 2025, Chi cục Dân số tỉnh Quảng Ninh đã triển khai nhiều giải pháp, tăng cường truyền thông chuyển đổi hành vi; mở rộng tư vấn và khám sức khỏe sinh sản; chú trọng chăm sóc người cao tuổi, bảo vệ trẻ em…, góp phần nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn toàn tỉnh.
Người đàn ông 36 tuổi bị áp lực sinh con đến căng thẳng, mất cả ham muốn
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcGĐXH - Anh Cường, 36 tuổi, nhiều lần bị gia đình thúc giục sinh con dẫn đến căng thẳng, mất ham muốn tình dục.
"Cứu' cơ hội làm cha cho người đàn ông tuổi 30: Nam giới vô sinh, thấy dấu hiệu này cần khám sớm
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcGĐXH - Ở tuổi 30, anh Hoàng được chẩn đoán vô sinh, khả năng có con tự nhiên rất thấp do trong mẫu tinh dịch chỉ ghi nhận 1–2 tinh trùng. Nhờ được bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, cơ hội làm cha của anh đã được giữ lại.
Việt Nam đối mặt với thách thức mức sinh thấp và già hóa dân số nhanh
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcGĐXH - Theo Bộ Y tế, hiện nay tình trạng kết hôn muộn, sinh con muộn, sinh ít con hoặc không muốn sinh con ngày càng phổ biến, đặc biệt tại các đô thị và vùng có mức sinh thấp.
Quảng Ninh đẩy mạnh truyền thông dân số, hướng tới phát triển bền vững
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcGĐXH - Phường Bãi Cháy, Quảng Ninh tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của mỗi cá nhân, gia đình và toàn xã hội trong thực hiện chính sách dân số
Giao lưu trực tuyến: Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên và tầm quan trọng của tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn
Dân số và phát triểnGĐXH - Theo các chuyên gia, sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên được coi là một trong những yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi.