Kỷ niệm Ngày Dân số Thế giới 11/7: Nâng cao vị thế con người và phát triển đất nước phồn vinh

“Kế hoạch hóa gia đình: Nâng cao vị thế con người và phát triển đất nước phồn vinh” là chủ đề được sự chú ý của toàn cầu. Ảnh: Chí Cường

Sự đầu tư mang lại nhiều lợi ích kép

Thực hiện đầu tư vào công tác KHHGĐ chính là thực hiện đầu tư nhằm cải thiện sức khỏe và góp phần thực hiện các quyền cho phụ nữ và các cặp vợ chồng trên toàn thế giới. Sự đầu tư này sẽ mang lại rất nhiều lợi ích về kinh tế và các lợi ích khác có vai trò làm động lực thúc đẩy quá trình phát triển. Đầu tư vào công tác KHHGĐ đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự thành công của “Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững” và 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững được ban hành kèm theo chương trình nghị sự này.

Hội nghị thượng đỉnh London về KHHGĐ năm nay sẽ được tổ chức vào ngày 11/ 7, trùng với Ngày Dân số Thế giới. Đây là lần thứ hai Hội nghị này được tổ chức với sự tham gia của các nhà tài trợ và các bên liên quan sau khi chung tay xây dựng Sáng kiến về KHHGĐ đến năm 2020, trong đó tập trung vào việc mở rộng cung cấp dịch vụ KHHGĐ tự nguyện cho thêm 120 triệu phụ nữ và trẻ em gái tính tới thời điểm năm 2020.

Mặc dù đã có nhiều tiến bộ đáng kể, nhưng vẫn còn rất nhiều thách thức ở Việt Nam cũng như trên phạm vi toàn cầu: Khoảng 214 triệu phụ nữ ở các nước đang phát triển còn thiếu các phương tiện tránh thai an toàn và hiệu quả. Hầu hết những phụ nữ này sống ở 69 nước nghèo nhất trên thế giới. Nếu nhu cầu của phụ nữ về các phương tiện tránh thai được đáp ứng thì sẽ giúp cứu sống được 67 triệu trường hợp mang thai ngoài ý muốn và giảm 1/3 số trường hợp tử vong mẹ - tức giảm khoảng 100.000 ca trong tổng số 303.000 ca chết toàn cầu/năm.

Chăm sóc sức khoẻ sinh sản tốt hơn, bao gồm KHHGĐ tự nguyện, có thể thúc đẩy nền kinh tế và đóng góp vào sự phát triển bền vững, bằng cách trao quyền cho phụ nữ để họ có thể hoàn thành việc học tập, tham gia vào lực lượng lao động được trả lương, làm việc hiệu quả hơn, có thu nhập cao hơn và tăng tiết kiệm và đầu tư. Ngoài ra, nếu tăng thêm 1USD cho các dịch vụ tránh thai so với mức chi hiện tại thì chi phí chăm sóc liên quan đến thai nghén sẽ giảm xuống 2,30 USD.

Đầu tư vào phụ nữ - đầu tư đúng đắn cho tương lai

Tính tới thời điểm năm 2015, có khoảng 12,7 triệu trẻ em gái vị thành niên trong độ tuổi từ 15 đến 19 sinh sống tại các nước đang phát triển có nhu cầu về KHHGĐ chưa được đáp ứng. Ở các quốc gia đang phát triển, ước tính hàng năm có khoảng 14,5 triệu trẻ em gái trong cùng lứa tuổi này đã sinh con.

Thực hiện tốt các quyền về chăm sóc sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục cho phụ nữ và thanh niên/vị thành niên có vai trò rất quan trọng trong việc đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững trên toàn thế giới tới vào năm 2030. Giải quyết các nhu cầu chưa được đáp ứng về KHHGĐ chính là một trong những cách thức đầu tư mang lại hiệu quả cao nhất với chi phí thấp nhất. Trong đó, tập trung nâng cao vị thế, trao quyền cho phụ nữ thông qua việc thực hiện đầy đủ các quyền về Chăm sóc SKSS/KHHGĐ. Khi phụ nữ lựa chọn thực hiện KHHGĐ sẽ có sức khỏe tốt hơn và có thể giảm các rủi ro liên quan tới tử vong mẹ. Khi người mẹ giãn khoảng cách giữa các lần sinh thì trẻ sinh ra sẽ mạnh khỏe hơn và có thể giảm các nguy cơ tử vong trong 5 năm đầu đời.

Trong những năm qua, kết quả của công tác DS-KHHGĐ do Đảng, Nhà nước ta lãnh đạo đã thu được thắng lợi rất quan trọng trong việc phấn đấu giảm sinh, hạ thấp tỷ lệ tăng dân số. Dân số trung bình năm 2016 của cả nước ước tính 92,70 triệu người, tăng 1,08% so với năm 2015. Tại Việt Nam, tổng tỉ suất sinh đã giảm, từ mức mỗi cặp vợ chồng có tới 5 con vào những năm 1970, đến nay tỉ lệ này đã ở mức sinh thay thế là 2,09 con tại thời điểm 2016. Tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại đã tăng từ 37% trong năm 1988 lên 67% trong năm 2016. Các chỉ số sức khỏe như tử vong mẹ đã giảm từ 233/100.000 vào những năm 1990 xuống đến 69/100.000 năm 2009 và hiện đã giảm xuống 58.3/100.000 vào năm 2016.

Mặc dù vậy, công tác DS-KHHGĐ nước ta còn có nhiều khó khăn và thử thách. Nước ta vẫn là một quốc gia có quy mô dân số lớn đứng thứ 14 thế giới, thứ 8 châu Á và thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á. Mật độ dân số cao và phân bố mất cân đối lớn, chủ yếu tập trung ở đô thị và đồng bằng chật hẹp. Đặc biệt, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn đang ở mức báo động. Chất lượng dân số có được cải thiện nhưng còn thấp, các nội dung chăm sóc sức khỏe sinh sản còn hạn chế.

Ðể đưa đất nước đi lên, phát triển bền vững, công tác DS-KHHGĐ đã và đang tập trung toàn diện các vấn đề dân số cả về quy mô, cơ cấu, phân bố và nâng cao chất lượng dân số với các nhiệm vụ chủ yếu như: Duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; tận dụng cơ cấu dân số vàng; thích ứng với quá trình già hóa dân số; điều chỉnh phân bố dân số hợp lý và nâng cao chất lượng dân số... vì sự phát triển bền vững của đất nước.

Hà Anh