Lại cho xe "lên thớt"

Đánh giá đó thuộc về một lãnh đạo trong lĩnh vực đường bộ. Rất chuẩn, vì nếu toàn dân ta cứ ra đường là đạp xe thì không những giảm hẳn tai nạn chết người mà còn khiến phố phường thoáng đãng, nên thơ. Tâm trạng con người sẽ luôn dịu dàng, không bị “bốc hỏa” vì tắc đường, không có những vụ cãi cọ, ẩu đả vì va chạm giao thông…

Nhưng không có cách nào ngăn sự phát triển tự nhiên của nền kinh tế - xã hội. Ở đâu thì con người cũng phải chuẩn bị sẵn hạ tầng cho sự thay đổi. Nghĩa là, năm nay đã phải mở rộng đường để phục vụ cho hình hài giao thông của hàng chục năm tới. Đó là tầm nhìn chiến lược, chứ không lẽ mỗi năm lại đào rộng đường ra một ít khi thấy đường phố nhiều xe hơn.

Kinh tế khá lên, việc tăng số lượng phương tiện cá nhân như ôtô, xe máy là một tiến trình tất yếu mà hoạch định chiến lược phải nhìn thấy trước mà chuẩn bị, chứ không thể kêu rằng đường sá vẫn thế mà có thêm nhiều xe quá. Việc đổ lỗi cho xe cộ thật giống như háo hức nói ra những điều hiển nhiên ai cũng biết. Mà thế thì có sai bao giờ.

Hãy hình dung, trong tương lai, mỗi chiếc xe máy ở đường phố Hà Nội, TPHCM được thế chỗ bởi một chiếc ô tô mà với hạ tầng kiểu “phố vẫn nhỏ, con đường cũng nhỏ” thì không hiểu lúc đó người ta sẽ đổ lỗi cho ai và cho cái gì? Giống như khoảng gần 20 năm trước, khi một chiếc xe máy là tài sản mơ ước với hầu hết các gia đình Việt Nam thì chúng ta đã không biết chuẩn bị cho ngày trở thành phương tiện rẻ tiền trên đường, hoặc không có biện pháp ngăn chặn nó thành một thứ phương tiện phổ biến.

Bài toán giao thông sẽ tiếp tục bế tắc nếu cứ đổ lỗi cho số lượng phương tiện mà không có chiến lược táo bạo để chuẩn bị cho những thay đổi ghê gớm ấy. Đất vẫn còn nguyên đó, người có thể dịch chuyển, không thể nói là làm mới hay mở rộng thêm đường ở các thành phố lớn là bất khả thi. Trên đường có bao nhiêu xe buýt, bao nhiêu taxi, đường rộng bao nhiêu thì vừa đủ cho hiện tại vừa sẵn sàng cho tương lai, cần mấy tuyến tàu điện nội đô, mấy cây cầu vượt… thực ra đều có thể nằm trong tính toán của con người.

Có lẽ đến lúc phải mạnh dạn mà nói: Kẹt xe không chỉ vì nhiều xe!

Việt Nguyễn