Làng biển mùa…vọng phu

Bà Mùi (78 tuổi) chứng kiến nhiều chuyện vui buồn ở cửa biển.

Nhà đẹp vắng người ở

Cửa biển Lạch Quèn buổi sáng tấp nập thuyền về. Từng tốp phụ nữ hớn hở cùng nhau khiêng những thùng cá xuống khỏi tàu. Nhưng, đó là những chuyến đi cuối cùng rồi, bởi mùa biển động đã đến.

Cụ Nguyễn Thị Mùi (ở xóm Đức Xuân xã Quỳnh Tiến, huyện Quỳnh Lưu), năm nay 78 tuổi nhưng vẫn nhanh nhẹn minh mẫn. Vừa tranh thủ hong những mẻ cá giúp cô con gái trong cái nắng yếu ớt sau chuỗi ngày mưa giông, gió lốc giật tứ bề, cụ Mùi bảo: “Nhìn nhà cao cửa rộng rứa (thế) chứ đôi khi phải đánh đổi cả tính mạng đó”.

Xóm biển này nhiều chuyện buồn lắm. Cụ Mùi kể, mới nhất là sự việc của anh An ở xã Quỳnh Tiến. Anh An đi biển trong lúc sóng to, gió lớn, rồi không may bị va đầu vào cột buồm. “Người ta đưa An vô bờ, đem ra cấp cứu ở Hà Nội nhưng không được”, cụ Mùi buồn rười rượi nói.

Năm nào, ở cái cửa biển này cũng đón nhận những tin buồn. Nào là lật thuyền, nào mất tích, tang tóc bao trùm xóm nhỏ. Quả thật, đúng như những gì cụ Mùi nói, cửa biển Lạch Quèn nhà cửa hai bên lạch khang trang lắm. Nhưng đó là những gì ki cóp của cả một đời đi biển của ngư dân nơi đây. Đêm ngày, nghiệp biển nuôi sống họ nhưng cũng đưa họ đối mặt với những hiểm nguy...

Thế cho nên xóm Minh Thành, xã Quỳnh Long, huyện Quỳnh Lưu (Nghệ An) không biết từ bao giờ đã được người ta gọi với cái tên “làng vọng phu”...

Bố đi một trăm năm mới về

Những mẻ cá cuối khi mùa biển động đến. Ảnh: Hà Phương

Cách đây không lâu, tàu cá NA 93240 TS của thuyền trưởng Bùi Hoàng Hiệp vươn khơi với 8 thuyền viên. 4h sáng hôm định mệnh đó, khi đang trên đường trở về đến vùng biển Hà Tĩnh, thuyền trưởng Bùi Hoàng Hiệp đã gọi điện báo về cho gia đình mình cùng các bạn thuyền, hẹn sáng sớm cùng ngày ra cảng biển Lạch Quèn lấy cá đi chợ. Nhưng sau cuộc điện thoại cuối cùng đó, người nhà các thuyền viên không nhận được thêm bất kỳ thông tin nào về con tàu NA 93240 TS cũng như 8 thuyền viên trên tàu. Ai ngờ đâu, họ đã mãi ra đi không trở về.

Bùi Thị Lý là vợ của một trong những ngư dân đó mãi mãi mất chồng. Đang có một gia đình hạnh phúc, vui vẻ… bỗng chốc người phụ nữ trẻ này trở thành góa phụ. Anh Bùi Thanh Hoài, chồng chị trong chuyến đi biển định mệnh ấy đã không trở về, để lại 3 đứa con thơ. Xót lòng hơn, đứa con gái thứ hai đang học mầm non khi thấy chúng tôi hỏi chuyện anh Hoài, đã trả lời hộ mẹ bằng một câu buồn da diết: “Bố đi biển một trăm năm mới về”. Trên tay chị Lý, đứa con út mới 11 tháng tuổi thỉnh thoảng lại khóc ré lên đòi sữa. Người đàn bà nách mấy con thơ ngoảnh mặt vào vách lau vội những giọt nước mắt chảy tràn trên má.

Anh Hoài (SN 1977) mồ côi cha từ lúc mới 6 tuổi, lớn lên bằng nghề đi biển. Trước đây, anh đi biển chủ yếu làm thuê, vì không có tiền để đóng cổ phần nên mỗi chuyến thuyền về thu nhập chẳng được là bao. Vợ chồng anh tính toán vay nợ chung cổ phần để tăng thêm thu nhập, món nợ đang còn 200 triệu đồng thì tàu đã gặp nạn. “Có hai thi thể trôi dạt vào vùng biển Hà Tĩnh, gia đình nhận ra Hoài vì răng đen do hút thuốc nhiều và có hai vết mổ ở bụng. Lúc đó, tôi mới tin anh ấy đã bỏ mẹ con tôi thật…”, chị Lý nhớ lại trong nước mắt.

Cùng chung ngõ với nhà chị Lý là gia đình thuyền viên Vũ Văn Biên, giờ chỉ còn người vợ trẻ ngồi vò võ trong căn nhà trống vắng bóng người đàn ông. Cũng như chị Lý, chị Bùi Thị Vân (vợ anh Biên) cũng nghẹn lời khi nhắc tới cái chết của chồng.

Vẫn phải kiếm sống

“Sinh nghề, tử nghiệp”, có lẽ câu nói đó đúng nhất đối với nghề đi biển. Có thể người ta thấu hiểu đời ngư phủ trọn kiếp lênh đênh trên sóng nước với bao hiểm nguy rình rập, nhưng phận đời của những người vợ góa, những đứa con côi ở lại thì mấy ai hay?

Những ngày biển động, mọi sinh hoạt ở cửa biển này vẫn bình thường. Ngày thường, lạch biển thoáng lắm, nay chật chội bởi những hàng tàu cá xếp san sát nhau trú chân. Tàu cá không ra khơi, làng chìm trong giấc ngủ dài như ngày đông giá. Khói lam chiều với mây đen giông lốc vẫn vần vũ trên những mái nhà thiếu vắng hơi ấm người đàn ông.

Người dân đi biển ở đây không ai không thuộc lòng câu ca não ruột khắc sâu trong tâm khảm truyền từ đời nay qua đời khác: “Đi thì chết một mình cha/Không đi thì chết cả bà lẫn con”, hoặc “Lấy chồng đi biển hồn treo cột buồm...”. Cứ tưởng biển chỉ lấy đi trai tráng, ai ngờ đâu cả trẻ nhỏ cũng không tha. Mới tháng trước, ba em Bùi Quang Thành, Vũ Văn Huynh và Vũ Văn Đệ đều là học sinh lớp 5B, trường Quỳnh Thuận rủ nhau ra bãi biển tắm, không may bị sóng nhấn chìm cuốn ra xa. Mặc dù người dân nhanh chóng bơi ra để cứu nhưng không kịp. Cả ba đều bị sóng nhấn chìm, tử vong. Những cái chết làm điếng người ở lại, không ai muốn nhắc.

Ngoài kia, sóng vẫn rì rầm, biển vẫn mù mờ sương khói và gầm gào mỗi khi lốc tố nổi lên... Hàng nghìn hộ dân ở các xã lân cận sống quanh lạch biển này vẫn cần mẫn mưu sinh và sống chết bằng nghề biển. Chị Lài người phu cá ở lạch biển này tranh thủ lúc nghỉ ngơi nói chuyện: “May đợt này bão chỉ vào vùng Quãng Ninh, thế mà mấy hôm ở đây sóng biển cũng ùng ục. Đáng sợ lắm. Mùa biển động, ngư dân chỉ đánh bắt gần bờ thôi. Mấy ai dám đi dài ngày”.

Nhưng trong sự âm u của mùa biển động, vẫn có những ngư dân lục tục cho chuyến đi mới. Chị Lài bảo: “Đánh cược với biển thôi, những ngày này trăng cao ít cá nhưng đi để kiếm tiền còn sống nữa chứ”.

Hà Phương/Báo Gia đình & Xã hội