Lời giải cho bài toán hóc búa “nhờn thuốc kháng sinh”
GiadinhNet - Đầu năm 2016, các chuyên gia của Bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM) đã được vinh danh tại Lễ trao Giải thưởng KOVA (lần thứ 13) hạng mục Kiến tạo tôn vinh các công trình khoa học công nghệ ứng dụng. Công trình đoạt giải Tập thể duy nhất này đã giúp ngành Y tế có một trong những đáp án quan trọng cho bài toán đề kháng kháng sinh, vốn đang rất “nóng”.
Nỗi đe dọa “nhờn thuốc”
Gần đây, giới chuyên gia y tế đặc biệt quan ngại tình trạng đề kháng kháng sinh mà dân gian hay gọi là “nhờn thuốc”. Hệ lụy của tình trạng này là Việt Nam đang phải sử dụng nhiều loại kháng sinh thuộc thế hệ 3, trong khi các quốc gia phát triển vẫn còn dùng kháng sinh thế hệ 1. Điều này sẽ rất nguy hiểm nếu trong thời gian tới, người dân Việt Nam sẽ phải dùng kháng sinh nào để điều trị nếu kháng sinh thế hệ 3 tiếp tục bị “nhờn”, bởi kháng sinh thế hệ 4 vẫn còn đang được nghiên cứu. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng “nhờn thuốc” xuất phát chủ yếu từ tâm lý của người bệnh. Không ít người dân vẫn còn thói quen “tự điều trị” bằng cách mua thuốc mà không cần khám, không cần toa.
Đằng sau chuyện lạm dụng kháng sinh còn rất nhiều vấn đề đáng bàn, song câu hỏi cấp thiết trước mắt vẫn là làm thế nào để giảm thiểu tình trạng nguy hiểm này? “Xây dựng, áp dụng và đánh giá hiệu quả của Chương trình Quản lý sử dụng kháng sinh tại Bệnh viện Chợ Rẫy”, là công trình do PGS.TS.BS Nguyễn Văn Khôi và PGS.TS.BS Lê Thị Anh Thư chủ nhiệm, với sự tham gia của gần 50 thành viên gồm cả Giám đốc, Phó Giám đốc, các trưởng - phó khoa tại bệnh viện Chợ Rẫy, đã đưa ra câu trả lời khá thỏa đáng về cách thức giảm thiểu tình trạng lạm dụng kháng sinh tại các cơ sở điều trị.
Áp dụng phần mềm quản lý việc dùng kháng sinh
Công trình “Xây dựng, áp dụng và đánh giá hiệu quả của Chương trình Quản lý sử dụng kháng sinh” của BS Nguyễn Văn Khôi và BS Lê Thị Anh Thư đã giúp các bệnh nhân tại Bệnh viện Chợ Rẫy được điều trị hiệu quả mà không cần phải dùng nhiều loại kháng sinh nữa. Chia sẻ với PV Báo GĐ&XH ngày 25/2, BS Lê Thị Anh Thư cho hay: “Để can thiệp vào quá trình sử dụng kháng sinh trong công tác điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy, chúng tôi đã tiến hành thực hiện 3 biện pháp song song. Trước hết là tổ chức thành lập Ban giám sát sử dụng kháng sinh với sự tham dự của nhiều chuyên gia giỏi. Đây là những người sẽ có ý kiến trực tiếp đến y, bác sĩ điều trị nếu lối sử dụng kháng sinh có vấn đề. Thứ đến là, chúng tôi soạn chương trình, lập kế hoạch tổ chức tập huấn đào tạo đội ngũ y, bác sĩ điều trị tại các khoa: Hồi sức cấp cứu, Chấn thương chỉnh hình, Ngoại thần kinh, Nội thận và Nội phổi (trong khuôn khổ công trình nghiên cứu) về việc sử dụng kháng sinh hợp lý, hiệu quả. Tiếp theo là, chúng tôi xây dựng phần mềm quản lý sử dụng kháng sinh. Phần mềm này tích hợp hoạt động cùng với phần mềm quản lý bệnh viện. Do đó, khi đội ngũ y, bác sĩ điều trị kê toa có dùng đến kháng sinh thì ngay lập tức phần mềm sẽ kết nối giúp Ban giám sát sử dụng kháng sinh nhận biết và có phản hồi ý kiến. Phần mềm này còn đưa ra những cảnh báo, khuyến cáo đối với đội ngũ y, bác sĩ điều trị khi kê toa có dùng kháng sinh, nhằm giúp người kê toa cân nhắc tính hiệu quả”.
Công trình khoa học đầy tính nhân bản
Công trình này được nhóm nghiên cứu thực hiện trên 800 bệnh nhân ở mọi lứa tuổi, giới tính đang điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy, từ tháng 9/2013 đến tháng 11/2013 và từ tháng 12/2014 đến tháng 2/2015. Kết quả đạt được không chỉ gây bất ngờ với nhóm nghiên cứu mà còn gây tiếng vang trong giới y tế cả nước. “Sau khi áp dụng các biện pháp mà công trình nghiên cứu đề xuất thực hiện, tỷ lệ sử dụng kháng sinh không hợp lý giảm đến 57,8%. Bên cạnh đó, số lượt người sử dụng, số ngày điều trị kháng sinh, số liều thuốc sử dụng... đều giảm, đem lại lợi ích kinh tế đối với bệnh nhân khi chi phí điều trị đã giảm rõ rệt. Một điều đặc biệt khác khiến những người thực hiện công trình nghiên cứu này vui mừng hơn là tỷ lệ vi khuẩn mang gen kháng thuốc ở bệnh nhân cũng giảm. Riêng tình hình nhiễm khuẩn bệnh viện cũng giảm đáng kể. Đây chính là ý nghĩa lớn lao mà công trình nghiên cứu mang lại”, BS Lê Thị Anh Thư phân tích thêm.
Ngay sau khi công trình “Xây dựng, áp dụng và đánh giá hiệu quả của Chương trình Quản lý sử dụng kháng sinh tại Bệnh viện Chợ Rẫy” được Hội đồng Cơ sở và Sở Khoa học - Công nghệ TPHCM nghiệm thu đạt loại xuất sắc (vào tháng 6/2015), đến nay đơn vị này đã đưa vào ứng dụng trên toàn bệnh viện. Theo Sở Khoa học - Công nghệ TPHCM, công trình dự kiến sẽ chuyển giao cho 24 tỉnh, thành khu vực phía Nam (bao gồm cả khu vực Tây Nguyên và miền Trung Nam Bộ) với khoảng 60 bệnh viện. Nếu điều này trở thành hiện thực (thời điểm này đã có nhiều bệnh viện ở các tỉnh/thành áp dụng) trên diện rộng, chắc chắn rằng “sức nóng” của vấn đề “nhờn thuốc kháng sinh” sẽ nhanh chóng hạ nhiệt, góp phần giải tỏa nguy cơ “đói kháng sinh thế hệ 4” ở Việt Nam trong thời gian tới.
Nỗ lực vì sức khỏe người dân
PGS.TS.BS Lê Thị Anh Thư cho hay, cơ sở y tế tại các quốc gia phát triển đã tiến xa hơn trong vấn đề quản lý sử dụng kháng sinh. Theo đó, y - bác sĩ điều trị khi kê toa có sử dụng kháng sinh thì “thường trực” Ban giám sát sử dụng kháng sinh (thường là dược sĩ trưởng) có quyền “ách” lại toa thuốc này nếu phát hiện điều bất hợp lý. Trong trường hợp dược sĩ trưởng và bác sĩ điều trị chưa tìm được tiếng nói chung về kháng sinh sử dụng trong toa thuốc đó, sẽ có bên thứ ba gồm các nhà chuyên môn có thẩm quyền hơn lập tức xử lý. Trong bối cảnh của Việt Nam hiện nay, theo BS Lê Thị Anh Thư, thực hiện biện pháp mang tính triệt để này còn nhiều khó khăn, song vị bác sĩ đồng chủ nhiệm công trình cũng bày tỏ hy vọng điều này sẽ được thực hiện trong tương lai không xa.
Đỗ Bá/Báo Gia đình & Xã hội

Bé trai 6 tuổi ở Ninh Bình bị dập nhãn cầu, xuất huyết trong mắt sau khi chơi dây thun và bóng nảy
Y tế - 13 giờ trướcGĐXH - Bé V.M.Q (6 tuổi) đang chơi kéo bóng bằng dây thun cùng với em trai thì bóng bật ngược trở lại, va mạnh vào mắt trái từ khoảng cách 3 mét.

Ngực to như phụ nữ, nam thanh niên phải nịt chặt, ngại không dám yêu
Y tế - 1 ngày trướcMắc chứng phì đại tuyến vú khiến ngực to như nữ giới, nam thanh niên phải nịt chặt, giấu kín hơn 10 năm, không dám yêu.

Cứu đôi tay Tiktoker ở Thái Nguyên qua lời kể của bác sĩ
Y tế - 1 ngày trướcMột ca vi phẫu kéo dài từ 19h đến 1h sáng đã giúp giữ lại hai bàn tay của Tiktoker Hà List. Bác sĩ Ngọc Sơn Tùng chia sẻ đây là trường hợp đa chấn thương cực kỳ phức tạp, đòi hỏi tính toán khẩn cấp và chính xác.

Sốt xuất huyết gia tăng báo động tại TPHCM
Y tế - 3 ngày trướcSốt xuất huyết tại TPHCM đang diễn biến phức tạp với số ca mắc và tử vong tăng so với cùng kỳ.

Khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí và tặng quà tri ân người có công với cách mạng
Y tế - 3 ngày trướcGĐXH - Chương trình là hoạt động ý nghĩa, thể hiện sâu sắc truyền thống "Uống nước nhớ nguồn", "Đền ơn đáp nghĩa" của dân tộc Việt Nam.

Sau loạt vụ việc liên quan đến án 'chạy' kết luận tâm thần: Bộ Y tế chỉ đạo siết chặt quản lý đối tượng bắt buộc chữa bệnh tâm thần
Y tế - 3 ngày trướcGĐXH - Ngày 11/7, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã ban hành công điện gửi Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2; Viện Pháp y tâm thần Trung ương, Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa, Trung tâm pháp y tâm thần các khu vực; Viện Pháp y quốc gia; bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế; - Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương… về tăng cường quản lý trong lĩnh vực giám định pháp y, pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh tâm thần.

Chủ động kiểm soát sốt xuất huyết từ sớm, từ xa – Bộ Y tế khuyến cáo người dân không chủ quan
Y tế - 3 ngày trướcGĐXH - Từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước ghi nhận hơn 32.000 ca mắc sốt xuất huyết. Trong khi thời tiết mưa nhiều, nóng ẩm đang tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi phát triển và truyền bệnh, Bộ Y tế nhấn mạnh dịch vẫn đang trong tầm kiểm soát nếu các địa phương và người dân cùng chủ động phòng dịch từ sớm, từ xa.

Chống sốt xuất huyết không chờ dịch bùng: Bộ Y tế hành động từ sớm, từ xa
Y tế - 3 ngày trướcGĐXH - Dịch sốt xuất huyết đang bước vào mùa cao điểm tại Việt Nam. Bộ Y tế khẳng định dịch bệnh vẫn trong tầm kiểm soát nhờ các biện pháp phòng, chống đã được triển khai đồng bộ ngay từ đầu năm.

Mong thay đổi phong thủy, khách hàng đòi bác sĩ mổ lúc 1h sáng
Y tế - 3 ngày trướcMong thoát nghèo, hóa giải vận hạn, nhiều người đã chi tiền phẫu thuật thẩm mỹ, thay đổi ngoại hình hợp phong thủy. Một số trường hợp thậm chí còn yêu cầu mổ vào khung giờ đặc biệt, như 1h sáng, để “kích hoạt tiền tài”.

Sau mũi tiêm tại phòng khám tư, người đàn ông liệt tứ chi hoàn toàn
Y tế - 4 ngày trướcGĐXH - Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng liệt tứ chi, cơ lực bằng 0, mất phản xạ, kèm suy hô hấp nặng do liệt cơ hô hấp.

Bé trai 6 tuổi ở Ninh Bình bị dập nhãn cầu, xuất huyết trong mắt sau khi chơi dây thun và bóng nảy
Y tếGĐXH - Bé V.M.Q (6 tuổi) đang chơi kéo bóng bằng dây thun cùng với em trai thì bóng bật ngược trở lại, va mạnh vào mắt trái từ khoảng cách 3 mét.