Lý do không thể ngờ của nhân viên dù đi sớm về khuya, chăm chỉ nhất công ty vẫn bị cho thôi việc

Thị trường việc làm sẽ ra sao sau các đợt sa thải hàng loạt

Năm 2022 là một năm liên tiếp diễn ra những sự kiện lớn như nghỉ việc thầm lặng hay sa thải hàng loạt, vậy những xu hướng nào sẽ tiếp tục trong năm 2023?

Những nhân viên chăm chỉ, trung thành nhất lại bị cho thôi việc

Cách đây ít ngày, 'nhân viên chăm nhất Twitter' bị Elon Musk sa thải khiến nhiều người cảm thấy ngạc nhiên. 

Theo Platformer, Esther Crawford nằm trong số 10% nhân viên, tương đương 200 người, bị sa thải cuối tuần qua trong đợt cắt giảm lần thứ tám tại Twitter. Đợt điều chỉnh này chủ yếu ảnh hưởng đến các nhân viên cấp cao, trong đó có cả những người được Elon Musk tin tưởng sau ngày ông tiếp quản mạng xã hội cuối tháng 10 năm ngoái.

"Điều tồi tệ là, tôi dốc toàn bộ sức lực cho Twitter 2.0 với sự lạc quan, chăm chỉ nhưng hóa ra lại là một sai lầm", Crawford nói trên Twitter ngày 27/2.

Trên kênh Slack nội bộ, bà cho hay: "Tôi cảm thấy đau lòng vì quá trình sa thải khiến nhiều người giỏi phải rời Twitter. Nhưng khi kinh doanh không có lãi, cắt giảm là điều cần, bất kể ai sở hữu công ty".

Esther Crawford từng là giám đốc cấp cao, chuyên phát triển sản phẩm cho phép người sáng tạo nội dung kiếm tiền từ tài khoản Twitter. Sau khi Elon Musk tiếp quản mạng xã hội, bà được trọng dụng và nằm trong nhóm điều hành dịch vụ thu phí Twitter Blue.

Bức ảnh Crawford ngủ dưới sàn trụ sở Twitter ở San Francisco tháng 11/2022 đã thu hút sự chú ý lớn và được coi như một hành động điển hình cho việc tuân thủ quy định "làm việc hết mình" mà Musk đưa ra, sau khi ông cắt giảm 50% nhân sự. Bà cũng được gọi là "nhân viên chăm nhất Twitter".

Crawford không phải là trường hợp duy nhất bị sa thải vì chăm chỉ và trung thành. 

Là nhân viên marketing cho một cơ sở giáo dục đào tạo lớn, Xiaoxia (36 tuổi, Bắc Kinh, Trung Quốc) liên tục tăng ca. Không phải 8 tiếng, thời gian làm việc của cô lên đến 10 tiếng/ngày. Buổi sáng cô thường là người đầu tiên đến văn phòng. Lẽ ra tan làm lúc 6h tối nhưng để cạnh tranh với đồng nghiệp, cô phải đợi đến khi lãnh đạo ra về thì mới đứng lên. Thậm chí dù không còn nhiệm vụ gì cô vẫn ngồi tại chỗ "chờ được nghỉ làm". Trước khi ra về, cô không quên để lại lời nhắn vào nhóm làm việc để mọi người biết cô đã làm thêm giờ.

Với những gì thể hiện, mọi người đều đánh giá Xiaoxia là người chăm chỉ, siêng năng. Tuy nhiên không ngờ rằng nửa năm sau cô lại là người đầu tiên có tên trong danh sách sa thải của công ty.

Vì sao chăm chỉ nhất công ty vẫn bị sa thải?

"Mục đích của việc sa thải nhân viên là gì?". Câu trả lời không có gì khác ngoài giảm chi phí, tối ưu hóa nhân sự, cố gắng đưa khoản chi dành cho nguồn lao động về thấp nhất và đạt được hiệu quả công việc cao nhất.

Theo lập luận này, nhân viên siêng năng, chăm chỉ là những đối tượng mà công ty mong muốn nhất.

Vấn đề nằm ở chỗ "có vẻ chăm chỉ" bởi sự siêng năng là thứ có thể giả vờ được. Nếu chỉ làm hời hợt, không giải quyết được vấn đề thì sẽ lãng phí cơ hội việc làm, gây tốn kém cho doanh nghiệp, không đem lại hiệu quả và bị cho thôi việc. Những người này thường có 2 trạng thái cơ bản, có mặt sếp thì liều mạng làm việc, không có sếp thì lười biếng ỷ lại. Người như vậy không nên ở lại công ty mà nên theo đuổi sự nghiệp làm diễn viên.

Những nhân viên như vậy thường không tạo ra nhiều giá trị cho công ty, hơn nữa còn có thể tạo ra ảnh hưởng không tích cực lên các đồng nghiệp khác. Nếu không loại bỏ họ, về lâu về dài sẽ tạo ra "hiệu ứng Biển Chết" trong công ty.

Hiệu ứng Biển Chết là khi công ty phát triển đến một giai đoạn nhất định, những nhân viên có năng lực thường có xu hướng rời đi vì không chịu nổi các vấn đề trong công ty. Bản thân các nhân viên này cũng dễ tìm được công việc mới tốt hơn. Nhân viên có năng lực kém hơn có xu hướng ở lại, lâu dần trở thành quản lý cấp trung hoặc cấp cao. Những nhân viên giỏi "bốc hơi" như nước Biển Chết, sau đó độ mặn của biển Chết trở nên rất cao, sinh vật bình thường khó mà sống sót được.

Làm sao để tránh "bão sa thải"

Trong một môi trường rộng lớn, chúng ta phải đối mặt với nhiều điều bất ổn hơn, làn sóng sa thải đang diễn ra là ví dụ. Vì vậy để sống sót giữa giai đoạn hỗn loạn này, nhiều người cũng đang tìm cách để thoát khỏi guồng quay cũ, ngăn bản thân trở thành một người bận rộn mù quáng, cũng là tránh trở thành người bị sa thải.

Giá trị của bạn mang lại cho công ty mới là thứ sếp cần

Khi đến một cửa hàng quần áo thời trang, thực tế bạn chỉ quan tâm đến quần áo trong cửa hàng đó đẹp hay không và bạn mặc đẹp không. Song bạn đâu có quan tâm đến việc may những bộ quần áo này khó đến mức nào. Bạn cũng chẳng quan tâm đến việc chủ cửa hàng khó khăn như thế nào để nhập được sản phẩm này.

Vì vậy trong mắt sếp không phải bạn chăm chỉ ra sao, điều quan trọng là giá trị của bạn mang lại cho công ty là bao nhiêu. Nếu giá trị đóng góp càng cao bạn càng khó có thể bị thay thế. Bởi vậy đừng cố gây ấn tượng với sếp bạn chăm chỉ như thế nào.

Chăm chỉ không phải lợi thế. Đó thực tế chỉ là quá trình để bạn nâng cao giá trị sử dụng của bản thân và gia tăng thêm lợi ích cho công ty.

Tập trung vào kết quả, ít làm những việc vô ích

Xét cho cùng, nơi làm việc là nơi để kiếm sống bằng cách tạo ra giá trị, chỉ siêng năng thôi thì chưa đủ. Đối với một ông chủ nói chuyện bằng kết quả, không khó để lựa chọn giữa nhiều nhân viên làm việc chăm chỉ và ít nhân viên nhưng tạo ra nhiều giá trị.

Những nhân viên có thể tạo ra giá trị phải là người hướng đến kết quả. Khi gặp vấn đề họ sẽ cố gắng hết sức để giải quyết thay vì tỏ ra chăm chỉ để che đậy sự kém hiệu quả và năng lực của mình. Họ sẽ nghĩ cách để tìm ra giải pháp, để nâng cao hiệu quả công việc chứ không chỉ là hình thức.

Đảm nhiệm nhiều vị trí để giảm khả năng bị thay thế

Có một số người dù chịu khó nhưng vị trí của họ lại rất dễ bị thay thế, không có tầm quan trọng với công ty hoặc bộ phận. Khi gặp làn sóng sa thải, họ sẽ là người đầu tiên bị cho nghỉ việc.

Ví dụ, có một kiểu nhân viên làm việc ở vị trí không có tính chuyên môn, thường có thời gian rảnh nên được người ở các bộ phận khác nhờ hỗ trợ. Mỗi ngày họ đều cần mẫn như những chú ong thợ, không thể nói là không siêng năng. Nhưng về cơ bản, công việc được nhờ vả là chuyên môn của các bộ phận, họ cũng chỉ có thể làm những việc đơn giản, dần dần những chú ong thợ trở thành nhân viên tạp vụ.

Muốn tránh tình trạng này, mỗi người đều cần cố gắng làm phong phú đầu việc, chủ động xin được thử sức ở nhiều vị trí hoặc các cấp cao hơn, để bản thân tiến sâu hơn vào bộ máy cốt lõi của công ty. Ngoài công việc ra, bạn cũng cần phải tập trung nâng cao năng lực chuyên môn sau giờ làm việc, khẳng định vai trò không thể thay thế của mình.

Những nhân viên có vẻ siêng năng sẽ bị sa thải vì sự siêng năng của họ là một mệnh đề giả. Hãy nhớ rằng chăm chỉ tăng ca khác với chăm chỉ hiệu quả. Siêng năng chỉ là trạng thái của công việc, không phải là giá trị. Là người làm thuê, cần phải biến sự siêng năng thành giá trị, tức là một mũi tên trúng hai đích, nếu không sẽ không thể có được chỗ đứng vững chắc nơi công sở.

Tìm cách gia tăng giá trị của bản thân

Thực tế sếp chỉ đánh giá mỗi cá nhân dựa trên kết quả bạn đóng góp cho công ty nên chăm chỉ thôi là chưa đủ. Nếu giá trị bản thân và sự đóng góp của bạn cho công ty chưa cao, bạn cần biến nỗ lực của bản thân thành kết quả để cấp trên có thể nhìn nhận và công nhận thực lực của bạn.

Đối với sếp, họ chỉ ghi nhận công lao của bạn chứ không thực sự coi trọng sự chăm chỉ. Làm công việc giá trị thấp và lợi nhuận thấp, bạn sẽ thấy mình bận rộn. Song thực tế bạn chẳng ghi được điểm cộng với sếp. Chỉ khi bạn làm việc chăm chỉ để tạo ra những giá trị và lợi nhuận cao, ông chủ mới thực sự chú ý đến bạn.

Vì vậy thay vì làm sếp cảm động vì sự chăm chỉ của bản thân. Bạn cần nâng cao năng lực cạnh tranh cốt lõi của mình. So với các phương pháp nâng cao giá trị bản thân, học tập là con đường nhanh nhất. Ngoài các công việc hàng ngày phải làm, bạn cần học hỏi hoặc chấp nhận thử thách mới. Phương pháp học của bạn càng đa dạng, tốc độ phát triển của bạn càng nhanh.

Nếu muốn tiếp tục thăng tiến trong công việc, bạn phải không ngừng tăng trưởng về trí tuệ. Chỉ có tăng trưởng giá trị đóng góp bạn mới củng cố được năng lực cạnh tranh của mình.

Thực tế nếu không dành thời gian để phát triển bản thân mỗi ngày, công việc hàng ngày của bạn là đang tiêu tốn hàng tồn kho. Giá trị cổ phiếu của bạn có hạn và khả năng tiêu thụ ngày càng ít đi.

Nâng cao năng lực cạnh tranh cốt lõi để bản thân có những đóng góp to lớn cho công ty mới thực sự là những giá trị khiến sếp bạn cảm động. Chỉ bằng cách này bạn sẽ không bao giờ trở thành mục tiêu sa thải của công ty.