PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu (Bệnh viện Bạch Mai - Hà Nội), đưa ra cảnh báo tại tọa đàm “Chiến lược sàng lọc, chẩn đoán và điều trị ung thư đại trực tràng tại Việt Nam” diễn ra ngày 11/5 do Báo Nhân Dân tổ chức.
“Điều này hoàn toàn sai lầm”, bác sĩ Phương nhấn mạnh. Đa số các chất chỉ điểm ung thư (dấu ấn ung thư) chỉ có xu hướng tăng cao khi bệnh ở giai đoạn muộn, còn ở giai đoạn sớm, gần như không thay đổi. Việc dựa vào một vài chỉ số trong xét nghiệm máu để kết luận có mắc ung thư hay không là thiếu chính xác và tiềm ẩn nguy cơ bỏ sót bệnh hoặc gây hoang mang không cần thiết.
Theo PGS Phương, các bác sĩ cần hỏi triệu chứng, tiền sử, đánh giá bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh gì để đưa ra chiến lược tầm soát, chỉ định xét nghiệm phù hợp.
Đến nay, sàng lọc phát hiện sớm bệnh ung thư bằng xét nghiệm máu thường tập trung vào nhóm đối tượng nguy cơ cao.
Ví dụ, với ung thư tuyến tiền liệt, nhóm nguy cơ cao là nam giới trên 50 tuổi. Bác sĩ sẽ đánh giá để sàng lọc phát hiện sớm bằng cách siêu âm ổ bụng, phối hợp xét nghiệm nồng độ PSA trong máu.
Với ung thư biểu mô tế bào gan, bác sĩ sàng lọc trên nhóm xơ gan do rượu, do viêm gan B, C và yếu tố tuổi, để phối hợp siêu âm ổ bụng, xét nghiệm nồng độ AFP trong máu.
Với ung thư đại trực tràng , không thể sử dụng xét nghiệm máu, xét nghiệm chất chỉ điểm khối u trong máu để chẩn đoán, sàng lọc bệnh sớm. Bác sĩ cần lựa chọn trên nhóm nguy cơ cao, hỏi triệu chứng, tiền sử bệnh, gia đình, tuổi… để chỉ định xét nghiệm nhằm đánh giá tình trạng bệnh, từ đó có lời khuyên cho những lần nội soi tiếp theo phù hợp.
Hiện nay, hướng dẫn chẩn đoán, điều trị các bệnh ung thư đã có nhưng hướng dẫn sàng lọc sớm gần như vắng bóng. PGS Phương bày tỏ mong muốn tới đây Bộ Y tế sẽ có hướng dẫn sàng lọc cho từng bệnh, trong đó có ung thư, tránh tình trạng lạm dụng chỉ định nhiều xét nghiệm.
"Nếu BHYT chi trả cho sàng lọc này thì rất đáng quý vì việc phòng bệnh, chẩn đoán ở giai đoạn sớm sẽ tốn ít chi phí điều trị, hiệu quả cao, một số bệnh hoàn toàn có thể khỏi", bác sĩ Phương cho biết.
Nên chủ động tầm soát, đừng chờ đợi triệu chứng xuất hiện mới hành động
PGS.TS Vũ Văn Khiên, Tổng thư ký Hội Khoa học tiêu hóa Việt Nam, cho biết ung thư đại trực tràng đang là một trong những mối đe dọa nghiêm trọng hàng đầu đối với sức khỏe cộng đồng. Thống kê từ Globocan năm 2022 cho thấy, Việt Nam có hơn 16.000 ca mắc mới và hơn 8.400 ca tử vong do căn bệnh này, xếp thứ 4 về tỷ lệ mắc và thứ 5 về tử vong trong các loại ung thư phổ biến.
Đáng báo động hơn, xu hướng trẻ hóa của bệnh đang ngày càng rõ rệt, thậm chí ở nhóm 20-30 tuổi. Điểm tích cực là bệnh có thể điều trị thành công nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm.
Các tổ chức y tế khuyến cáo người từ 45 tuổi trở lên nên chủ động sàng lọc ung thư đại trực tràng, đặc biệt nếu có triệu chứng nghi ngờ (thay đổi thói quen đại tiện, phân có máu, đau bụng kéo dài không rõ nguyên nhân trên 2-3 tuần) hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh. Với nhóm có nguy cơ cao như người bị viêm ruột mạn tính hoặc béo phì nên cân nhắc sàng lọc sớm hơn.
Hiện nay, các phương pháp sàng lọc phổ biến bao gồm: nội soi đại tràng, xét nghiệm phân tìm máu ẩn (FIT/FOBT), nội soi ảo, sinh thiết tổn thương nghi ngờ, xét nghiệm ADN đa mục tiêu trong phân...
PGS Phương cũng cho biết, nhờ những tiến bộ trong điều trị, bệnh nhân ung thư đại trực tràng giai đoạn muộn hiện nay đã có hy vọng sống kéo dài rõ rệt. Nếu trước đây, người bệnh chỉ có thể sống thêm 6 tháng đến 1 năm sau chẩn đoán di căn, thì nay, nhờ các liệu pháp cá thể hóa và điều trị đích dựa trên đột biến gene, thời gian sống thêm có thể lên đến 5 năm với tỷ lệ 30-40%.
GĐXH - Ở tuần thai thứ 26, sản phụ được chẩn đoán mắc ung thư cổ tử cung và điều trị theo phác đồ. May mắn, thai nhi phát triển ổn định suốt 10 tuần sau hoá trị.
GĐXH - Sau một thời gian thường xuyên sử dụng thiết bị điện tử (laptop, điện thoại, Ipad), bệnh nhi đã nhập viện vì bệnh tiền đình với dấu hiệu chóng mặt, choáng váng, mất thăng bằng, nôn ói, đau đầu...
Theo các bác sĩ, hóc dị vật là tai nạn nguy hiểm, thường gặp ở trẻ, đặc biệt nhóm dưới 5 tuổi do đặc điểm sinh lý và hành vi của trẻ. Nếu không được xử trí kịp thời, hóc dị vật có thể dẫn đến ngừng thở, tổn thương não hoặc tử vong.
GĐXH - Mướp đắng có liên quan đến việc hạ thấp lượng đường trong máu. Tuy nhiên, mướp đắng không phải là một phương pháp điều trị hoặc thuốc được phê duyệt cho bệnh tiểu đường.
Có những khi bạn quên phơi chỗ quần áo đã giặt, để chúng bị "nhốt" trong máy giặt suốt nhiều giờ, trong trường hợp này có cần giặt lại?
Cỏ mần trầu là loại cỏ dại quen thuộc ở nhiều vùng tại nước ta, thường mọc hoang ở các bãi cỏ, ven đường, đồng ruộng. Nếu biết sử dụng một cách hợp lý, bất kỳ bộ phận nào của loại cỏ này cũng có những tác dụng rất tốt đối với sức khỏe.
Nếu thường xuyên ngủ muộn, bạn có nguy cơ tăng cân, tăng mức độ căng thẳng và giảm khả năng tập trung vào sáng hôm sau.
GĐXH - Bệnh nhân phát hiện 2 thể ung thư tuyến giáp từ chối phẫu thuật để tim các phương pháp dân gian, sử dụng sử dụng thảo dược, ăn kiêng... Sau đó, bác sĩ đã phải quyết định cắt toàn bộ tuyến giáp.
Vì những lý do khác nhau khiến nhiều người hảo ngọt muốn cắt giảm đường khỏi chế độ ăn uống. Điều này có thể mang lại một vài thay đổi trong cơ thể như gặp vấn đề về giấc ngủ và mức năng lượng bị ảnh hưởng… Tìm hiểu những phản ứng này và cách xử trí.
Đúng 7h ngày 11/5, tại Dinh Độc Lập, TPHCM, Báo Sức khỏe và Đời sống tổ chức Ngày Dinh dưỡng cộng đồng Việt Nam lần 4. TTƯT.GS.TS Trần Văn Thuấn – Thứ trưởng Bộ Y tế tham dự chương trình.
GĐXH - Sản phụ có tiền sử 2 lần phẫu thuật do mang thai ngoài tử cung và 1 lần thai lưu, 2 vòi trứng đã cắt. Lần này, mang thai bằng phương pháp IVF. Tuy nhiên sau khi chuyển phôi, sản phụ không tới bệnh viện chuyên sâu để khám.
