Người nổi tiếng vô tư vi phạm chính sách DS: Vận động “sao Việt” làm tuyên truyền viên dân số

Ông Nguyễn Văn Tân - Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục DS-KHHGĐ.

Ông Nguyễn Văn Tân – Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục DS-KHHGĐ, Bộ Y tế cho rằng: Đây chính là một “khoảng trống” cần có sự vào cuộc và ủng hộ của chính giới văn nghệ sỹ và những người nổi tiếng.

Hồn nhiên quá!

Thời gian qua, hiện tượng các nghệ sỹ, người nổi tiếng hồn nhiên công bố đang “mang thai con trai” tràn ngập trên nhiều tờ báo, trang thông tin điện tử. Theo ông, những thông tin này sẽ có tác động như thế nào đối với tâm lý chung của người dân?

- Đúng là thời gian gần đây có hiện tượng các phương tiện thông tin đại chúng đưa tin các nhân vật nổi tiếng trong giới showbiz tiết lộ giới tính thai nhi. Theo tôi, trước hết cá nhân các nghệ sỹ này sở dĩ tiết lộ việc đó có hai khía cạnh.

Khía cạnh thứ nhất xuất phát từ chính nguyên nhân sâu xa, đó là tư tưởng coi trọng và mong muốn có con trai hơn con gái. Vì vậy, một số nghệ sỹ, khi biết được giới tính thai nhi là con trai đã muốn chia sẻ thông tin đó như một sự hãnh diện. Khía cạnh thứ hai là họ chưa hiểu hết quy định của pháp luật: Nghiêm cấm chẩn đoán giới tính thai nhi (được quy định trong Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế) nên đã để cho các kỹ thuật viên chẩn đoán giới tính cho con mình.

Đứng về phương diện truyền thông, điều này cho thấy, họ đang “tiếp tay” cho việc đó một cách hồn nhiên, ảnh hưởng đến dư luận xã hội khiến cho công tác truyền thông thay đổi hành vi để người dân coi con trai cũng như con gái, nhằm ngăn ngừa tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta gặp nhiều khó khăn, dù thời gian qua chúng ta đã nỗ lực rất lớn để thực hiện.

Ông đánh giá như thế nào trước hành động ca sỹ Thu Minh từ chối tiết lộ giới tính thai nhi của con mình với báo chí?

- Tôi nghĩ rằng hành vi của ca sĩ Thu Minh rất đáng được xã hội hưởng ứng. Thu Minh là người coi con trai cũng như con gái, cô ấy nhận thức được giá trị hết sức quan trọng của bình đẳng giới. Hành vi ấy thể hiện giá trị sống của ca sĩ. Ai cũng giống được ca sĩ Thu Minh thì công việc can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh của nước ta sẽ đạt được kết quả rất khả quan.

Lôi cuốn người nổi tiếng tham gia truyền thông

Theo kết quả Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ thời điểm 1/4/2014, tỉ số giới tính khi sinh của Việt Nam đã giảm xuống so với năm 2013. Liệu đây có phải là một chỉ số bền vững không, thưa ông?

- Tỉ số giới tính khi sinh liên tục cao trong những năm gần đây, năm 2013, con số này đã là 113,8 trẻ trai/100 trẻ gái. Nếu không có sự can thiệp tích cực nhằm giảm tốc độ gia tăng mất cân bằng giới tính khi sinh, tình trạng này sẽ dẫn đến những hệ lụy khó lường, ảnh hưởng tới an ninh, trật tự xã hội và sự phát triển bền vững của đất nước. Các chuyên gia trong lĩnh vực dân số dự báo, trong vòng 15 - 20 năm nữa, khoảng 4 triệu đàn ông Việt Nam có nguy cơ không thể lấy được vợ là người Việt Nam.

Với những nỗ lực của ngành Dân số và sự tham gia của các bộ ngành, đoàn thể, sự hưởng ứng tích cực của người dân, việc can thiệp, giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đã có được một số kết quả nhất định. Lần đầu tiên sau nhiều năm tăng, tỉ số này đã giảm xuống còn 112,2 vào năm 2014. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu cuối cùng để người dân coi việc sinh con trai cũng như con gái đều có giá trị ngang nhau, không lựa chọn giới tính khi sinh, để việc sinh đẻ diễn ra theo quy luật tự nhiên là việc hết sức gian nan, lâu dài, khó có thể đạt được kết quả trong thời gian ngắn. Nhất là trong bối cảnh văn hóa của chúng ta chịu ảnh hưởng nặng nề của việc ưa thích con trai.

Mặc dù tỉ số giới tính khi sinh của chúng ta đã chững lại, nhưng đây chỉ là kết quả tạm thời. Theo xu hướng nhận thấy, tỉ số này sẽ có khả năng tiếp tục tăng lên nếu chúng ta không làm quyết liệt. Chúng tôi đã đi kiểm tra công tác dân số ở các tỉnh có tỉ số giới tính khi sinh cao, đến các lớp mẫu giáo, tiểu học, đã thấy số trẻ em trai nhiều hơn hẳn trẻ em gái. Ngay như ở Hà Nội, một giáo viên tại Trường THCS Lê Ngọc Hân (Hà Nội) cho biết, lớp của cô có 53 học sinh thì có tới 40 em là học sinh nam. Những thế hệ này sẽ bị ảnh hưởng hết sức nặng nề từ sự mất cân bằng giới tính. Chúng ta hình dung ra những khó khăn trong tương lai, khi thế hệ này trưởng thành, kết hôn và tìm kiếm việc làm. Mất cân bằng giới tính khi sinh đang diễn ra rõ rệt ở khu vực thành thị, lan dần tới nông thôn với phạm vi lớn. Điều này đòi hỏi chúng ta phải có giải pháp hết sức quyết liệt, hiệu quả mới hi vọng thay đổi được hiện trạng này.

Để giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, theo ông, chúng ta cần có giải pháp gì? Ông mong muốn gì ở các nghệ sỹ, những người nổi tiếng trong việc tuyên truyền cho vấn đề này?

- Chúng ta đã tiến hành công tác truyền thông hết sức mạnh mẽ với nhiều biện pháp, nhưng hoạt động truyền thông này chưa mang lại hiệu quả như mong muốn. Chúng ta làm truyền thông rất miệt mài, tác động đến nhiều đối tượng, nhưng vẫn có “vùng trống” chưa chạm tới như những người nổi tiếng, các văn nghệ sỹ hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật.

Làm thế nào để hạn chế tình trạng này? Trước hết, chúng ta phải đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền. Ngoài việc truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng, ngoài việc làm cho mọi người hiểu những quy định của pháp luật Việt Nam trong việc cấm lựa chọn, chẩn đoán giới tính thai nhi, chúng tôi sẽ vận động, huy động, lôi cuốn người nổi tiếng ủng hộ, tuyên truyền cho công cuộc truyền thông của ngành Dân số. Chúng tôi sẽ chú ý đúng mức việc vận động người nổi tiếng tham gia công tác truyền thông, nhằm hạn chế bất bình đẳng giới, hạn chế việc lựa chọn giới tính khi sinh, chẩn đoán giới tính thai nhi. Tôi tin rằng, đây là biện pháp rất tốt, giúp cho việc tuyên truyền hiệu quả hơn rất nhiều.

Trong việc truyền thông, đưa tin các nghệ sỹ, người nổi tiếng tiết lộ việc mang thai con trai có sự “hỗ trợ” đắc lực của các phương tiện thông tin đại chúng. Ông có ý kiến gì về vấn đề này?

- Một số tờ báo điện tử, các website đã viết về việc tiết lộ giới tính thai nhi một cách hết sức hồn nhiên. Dù gián tiếp thì họ cũng đã vi phạm trong việc tuyên truyền cấm lựa chọn giới tính thai nhi và những yếu tố bất bình đẳng giới. Các đơn vị truyền thông cần phải hiểu biết và không được làm việc này. Các đơn vị thực thi pháp luật cũng cần phải làm việc với họ. Tôi đã yêu cầu Vụ Pháp chế - Thanh tra của Tổng cục DS-KHHGĐ làm việc với các cơ quan truyền thông đã tuyên truyền về giới tính thai nhi để họ chấm dứt hành vi này trong thời gian tới.

Trân trọng cảm ơn ông!

Hà Anh (thực hiện)/Báo Gia đình & Xã hội