eMagazine

Chỉ một vai diễn đại tá Nguyễn Thành Luân trong Ván bài lật ngửa cũng đủ để lưu danh sáng chói cái tên Nguyễn Chánh Tín với sự nghiệp điện ảnh.

Bí mật giấu kín của Nguyễn Chánh Tín

Nghệ sĩ Nguyễn Chánh Tín làm nhiều nghề khác nhau, từ ca hát, diễn kịch, đóng phim, đạo diễn, nhà sản xuất cho đến đi buôn… nhưng rồi chỉ có sự nghiệp điện ảnh là nổi bật nhất với ông. Và với điện ảnh, chỉ có vai diễn đại tá Nguyễn Thành Luân là nổi tiếng nhất. Chỉ bấy nhiêu thôi cũng đủ làm cái tên Nguyễn Chánh Tín trở lên lẫy lừng và sống mãi trong ký ức của khán giả.

Người ta nói, vai diễn đại tá Nguyễn Thành Luân như sinh ra là để dành cho Nguyễn Chánh Tín và ngược lại. Chính vì thế, kể cả phim được làm lại chắc cũng khó có ai mà vượt qua được hình tượng mà ông đã thổi hồn cho vai diễn.

Chả thế mà vai diễn đến với ông như là định mệnh.

Năm 1982, bộ phim được bấm máy, chuyển thể từ tác phẩm "Giữa biển giáo rừng gươm" của nhà văn Trần Bạch Đằng, do đạo diễn Lê Hoàng Hoa viết kịch bản và đạo diễn. Phim quay xong tập 1 nhưng nam chính không được đánh giá cao nên có một số ứng viên nổi tiếng khác được đề cử như Thế Anh, Lâm Tới… Do đây là phim khắc họa chân dung nhà tình báo vĩ đại Phạm Ngọc Thảo trong công cuộc đấu tranh chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta thời Diệm - Nhu lúc miền Nam còn tạm chiếm nên được kiểm duyệt rất kỹ của Trung ương từ kịch bản cho đến diễn viên. Vì thế, khi phương án thay thế diễn viên được đưa lên đã không được cấp trên duyệt trước khi nhà văn Trần Bạch Đằng đã giới thiệu Nguyễn Chánh Tín.

Khi đưa "hồ sơ diễn viên" của Chánh Tín, có một chi tiết về đời tư của ông đã được giấu đi. Số là hồi còn là diễn viên của đoàn kịch Bông Hồng, vì thu nhập bèo bọt, cuộc sống quá vất vả nên Chánh Tín đã tìm cách vượt biên. Chuyến đi không trót lọt, ông bị bắt và phải ngồi tù.

Lúc đó, ông Sáu Thảo, tức Dương Đình Thảo, Giám đốc Sở Văn hóa thông tin TP.HCM rất thương Chánh Tín nên tìm cách để cho ông "lấy công chuộc tội". Nếu đưa chi tiết ông vượt biên và ngồi tù mà vào vai một đại tá tình báo thì không ổn, nên thông tin nhạy cảm này đã được giấu đi. Khi gửi đoạn quay thử lên thì nhận được cái gật đầu của Trung ương.Nhờ thế mà vai diễn của Chánh Tín được trót lọt và cũng đồng thời được bước sang một trang mới, thoát khỏi "vết đen" vượt biên và ngồi tù.

Nguyễn Chánh Tín ngày đó sở hữu chiều cao vượt trội cùng với vẻ ngoài lãng tử, hào hoa với hàng ria nam tính, lịch lãm của một tài tử. Thời gian này, ông đang là ca sĩ nổi danh với các ca khúc của nhạc sĩ Phạm Duy như "Tìm nhau" và "Nghìn trùng xa cách". Từ sự nổi tiếng này mà ông được các đạo diễn chú ý, mời tham gia các phim như: "Vĩnh biệt tình hè" do Lê Mộng Hoàng làm đạo diễn, "Đời chưa trang điểm" của đạo diễn Hoàng Vĩnh Lộc. Riêng "Đời chưa trang điểm" đoạt 7 giải Vàng, cá nhân Nguyễn Chánh Tín giành Huy chương Vàng điện ảnh.

Đa năng là vậy nhưng hàng ngày, "tài tử" vẫn phải ra chợ phụ vợ bán rau, ráp xe đạp để sinh sống và nuôi vợ con. Vợ ông vốn là tiểu thư con nhà vai vế, là bạn diễn ăn ý với ông trên sân khấu ca nhạc. Nhưng đi hát, cả hai vợ chồng chỉ kiếm được 13 đồng. Chỉ đến khi đóng "Ván bài lật ngửa", cuộc sống và cuộc đời của diễn viên Nguyễn Chánh Tín như được thay áo mới.

Phim dài 8 tập, quay trong 5 năm (từ năm 982 đến năm 1987), gồm: Đứa con nuôi vị giám mục, Quân cờ di động, Phát súng trên cao nguyên, Cơn hồng thủy và bản tango số 3, Trời xanh qua kẽ lá, Lời cảnh cáo cuối cùng, Cao áp và nước lũ, Vòng hoa trước mộ.

Sinh ra để làm Nguyễn Thành Luân

Với kịch bản hoàn hảo, được tạo dựng từ những tên tuổi tài năng, dàn diễn viên đẹp, nổi tiếng (ngoài Chánh Tín còn có ca sĩ Thanh Lan, Thúy An, Thương Tín…), lời thoại xúc tích, sắc sảo và có chiều sâu… "Ván bài lật ngửa" đã gây tiếng vang khắp cả nước. Trong đó, lối diễn như "xuất thần" của Nguyễn Chánh Tín đã làm nên nhân vật để đời trong ký ức của khán giả, trở thành người hùng màn bạc thời đó.

Chánh Tín (Phải) và Thương Tín

Người ta nói, nhân vật đại tá Nguyễn Thành Luân được yêu thích hơn nhờ ngoại hình lý tưởng, gương mặt điển trai khá "Tây" của Nguyễn Chánh Tín. Tạo hình cho nhân vật cũng là yếu tố góp phần tạo nên ấn tượng đặc biệt với khán giả. Cho đến bây giờ, nhắc đến đại tá Nguyễn Thành Luân, những ai đã xem phim hẳn thấy ký ức mình hiện lên những khung hình về màn đấu trí căng thẳng, kịch tính của đại tá Nguyễn Thành Luân với phía bên kia; hay cảnh rượt đuổi gay cấn bằng xe gắn máy xen lẫn đấu súng đầy chất hành động Hollywood của ông ở Đà Lạt. Và mãn nhãn nhất là cảnh "người hùng" bước xuống từ chiếc xe hơi màu đen, trong trang phục áo măng tô, mũ phớt đen, chậm rãi bước đi trên con đường đầy lá rơi trong rừng cao su dài hun hút. Phân cảnh kéo dài tới 3 phút nhưng đủ làm nên sức ám ảnh một đời với người xem về một khung cảnh đầy chất điện ảnh, thơ mộng nhưng cũng vô cùng hùng tráng.

Bộ phim được nhiều nhà bình phim đánh giá là một trong những thành công lớn nhất của điện ảnh Việt Nam về đề tài tình báo mà nói không ngoa, cho đến bây giờ vẫn chưa có phim nào vượt qua được. Phim giành về giải đặc biệt Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 6 năm 1983, giải Bông sen bạc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 7 năm 1985, và giải nam diễn viên chính xuất sắc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 8 năm 1985 cho nghệ sĩ Nguyễn Chánh Tín.

Phim thành công mọi mặt là vậy nhưng về cát-sê, nam chính như nghệ sĩ Chánh Tín lúc đầu chỉ được nhận ba trăm đồng cho 6 tháng làm việc, không lãnh bất kỳ nhu yếu phẩm nào khác. Tính ra, một ngày, cát-sê của ông được gần 2 đồng, mà lúc đó 6 đồng là ăn được khoảng 2 tô phở, còn nếu ăn phở hẻm thì 1 đồng 1 tô.

Thu nhập diễn viên "bèo bọt" là vì lương được trả theo "ba-rem", không thể trả hơn được. Nhưng bù lại, ông kiếm tiền bằng sự sức hút của vai diễn. Đi hát giờ đây với ông không còn là ca sĩ đơn thuần mà còn với danh nghĩa ngôi sao điện ảnh. Hát một đêm thu nhập được khoảng hai, ba chục đồng. Có sự kiện, ông được trả hai, ba trăm đồng một đêm. Nếu đi tỉnh, cát-sê của ông lên tới năm trăm, thậm chí bảy, tám trăm đồng. Cuộc sống của nghệ sĩ Nguyễn Chánh Tín cũng trở nên giàu có từ đó.

Cú "ngã ngựa" và hào quang vụt tắt

Có tiền, có kinh nghiệm và tên tuổi, ông bắt đầu làm đạo diễn và sản xuất phim. Nhờ thế, tiền cũng kiếm được nhiều hơn so với việc đi hát, đi diễn. Năm 1992, từ chỗ là "người làm thuê" cho đạo diễn, ông bắt tay với Lê Hoàng Hoa sản xuất bộ phim Ngôi nhà oan khốc. Trong tác phẩm này, Chánh Tín kiêm cả hai vai trò biên kịch và diễn viên. Với sức nóng của hai cái tên lừng lẫy, dù chỉ phát hành dưới dạng video, bộ phim vẫn thu về số tiền được coi là siêu "khủng" thời điểm bấy giờ. Bộ phim còn vực dậy dòng phim kinh dị sau hơn 2 thập kỷ bị bỏ quên.

Sau cú đột phá trên, Nguyễn Chánh Tín mạnh tay chi tiền để cho ra đời nhiều phim cùng thể loại như: Xác chết trên cao nguyên, Chiếc mặt nạ da người… Năm 2000, Chánh Tín trở lại với thể loại phim tâm lý xã hội trong tác phẩm Bến sông trăng dài 13 tập.

Cú "ngã ngựa" đến với ông là khi làm Dòng máu anh hùng, tiêu tốn hết 1,5 triệu USD, ông phải vay 8,3 tỉ đồng để đủ tiền "chơi lớn", vì phim dự tính phát hành ở Mỹ. Thế nhưng sau khi đưa phim ra nước ngoài công chiếu thì vấp phải vấn đề đánh cắp bản quyền khiến phim không thể phát hành ở nước ngoài.

Doanh thu trong nước không đủ chi phí làm phim khiến ông rơi vào cảnh nợ nần, dẫn đến bị ngân hàng siết nợ căn biệt thự. Thời điểm đó, ông kêu gọi công chúng chia sẻ, giúp đỡ để giữ lại căn nhà nhưng đã vấp phải ý kiến trái chiều của dư luận. Có ý kiến cho rằng ông đã để mất sự tự trọng, "dựa hơi" vào quá khứ để đòi hỏi hiện tại trả ơn cho mình. Bởi dù vỡ nợ nhưng cuộc sống của ông không quá khó khăn, trong khi cuộc sống còn nhiều mảnh đời cần giúp đỡ hơn nhiều.

Việc ông bị vỡ nợ không chỉ là chuyện buồn của chính ông mà còn với cả công chúng. Giá như ông biết dừng lại đúng lúc để sự nghiệp đỉnh cao nguyên vẹn; hay như sự kêu gọi của ông thực hiện một cách tế nhị hơn thì có lẽ, ông đã không làm đổ vỡ hình tượng nhân vật Nguyễn Thành Luân trong lòng khán giả.

Hiện tại, vợ chồng ông phải sống trong căn hộ chung cư ở quận 7, TP. HCM, của một người em kết nghĩa cho ở nhờ. Sau những quăng quật với cuộc đời, số phận, dù cái tên Nguyễn Chánh Tín có lúc này lúc khác nhưng với người nghệ sĩ, tài sản để lại chính là vai diễn. Và dù cuộc đời có thăng trầm, biến cố thì với sự nghiệp, Nguyễn Chánh Tín vẫn là cái tên được ngưỡng mộ, được "tạc tượng" trong ký ức của những ai yêu vai diễn đại tá Nguyễn Thành Luân.