Nhạc sĩ Tố Hải: Gọi xuân về qua khúc hát

Nhạc sỹ Tố Hải.

Một buổi sáng cuối năm 2008, tôi bất ngờ nhận được lá thư, mà người gửi là nhạc sĩ Tố Hải. Lá thư gửi qua đường bưu điện, kèm theo đó là một tập sách nhạc “Ngọn sóng phía mặt trời” gồm 69 ca khúc của Tố Hải. Tôi bất ngờ, bởi cũng quá lâu rồi không có tin tức gì về ông, dù đôi khi vẫn nghe những giai điệu rộn ràng: “Đắk-krông ơi, Tây Nguyên ơi/ Tôi hát cho dòng sông Đắk-krông luôn chảy xiết/ Tôi hát cho nhà rông đêm ngày luôn đỏ lửa, cho tiếng đàn T’rưng vang vang nhiều dòng suối” của ông. Tôi bất ngờ, bởi thú thật, đã có lúc tôi nghĩ tới những làn gió độc bỗng dưng thổi qua căn phòng của người già đang sống...

Trốn nhà đi bộ đội

Đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, Tố Hải vượt Trường Sơn trở vào Nam chiến đấu. Chính thời điểm đó, Đoàn văn công Quân giải phóng khu 5 được thành lập và Tố Hải trở thành một trong những người lính xung kích trên mặt trận văn nghệ. Lúc ấy, Tố Hải nghĩ rằng, “có âm nhạc, có tiếng hát lời ca động viên chính mình và mọi người vượt qua đói khổ, gian nguy; đồng thời là cách để thêm niềm vui – giữ ý chí – niềm tin cùng đánh thắng giặc Mỹ, cùng dựng xây đất nước. Âm nhạc là tiếng nói vô hình nhưng rất đỗi thiêng liêng”.

Bất ngờ với “Lời ca không tắt”

Tập sách nhạc Ngọn sóng phía mặt trời gồm 69 cac khúc của Tố Hải.

Như đầu nguồn của mỗi dòng sông, mở đầu bài hát, những âm điệu thiết tha, nhẹ nhàng “Chim Kơtia bay tới, nghiêng cánh chào Đắk-krông/ Pơlang khoe sắc thắm, gió đưa hương đôi bờ” gợi lên những dòng suối nhỏ gom góp sức mình đổ về thành một dòng sông, đồng thời gợi lên những cảnh sắc rất đặc trưng cho Tây Nguyên, một miền đất cách mạng. Những giai điệu trầm hùng đó cũng khiến ta nghĩ đến những tiếng cồng, tiếng chiêng thiêng liêng vang trong đại ngàn thâm u, ẩn chứa trong mình một sức mạnh vô biên. Rồi dòng nước ấy mỗi lúc một mạnh lên như sự chung sức, chung lòng của nhân dân thành dòng thác lũ, cuốn phăng đi những rác rưởi, cản trở trên đường đi của nó để mang mùa xuân đến cho bản làng, cho nhân dân. Lúc này, tiếng hát như tiếng nước reo rộn rã, tươi vui như tiếng đàn T’rưng: “Ta gọi mùa xuân đến cho tiếng ca dồn vang/ Ta gọi mùa xuân đến cho tiếng chiêng rộn ràng...”. Vẫn tiếp tục cảm hứng đó, dòng sông qua mọi thác ghềnh, vẫn hừng hực một khí thế cho thấy sự rộng dài và bền vững đến muôn đời như niềm tin của nhân dân vào cách mạng, vào sức mạnh của dân tộc.

Âm nhạc thiêng liêng như tình yêu và lẽ sống

Năm 1976, Tố Hải chính thức trở thành hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam. Từ đó đến nay, ông đã sáng tác vài trăm ca khúc, khi là tình ca, khi lại là ca khúc truyền thống cho các đơn vị quân đội. Có thể kể tới những sáng tác tiêu biểu như Ngọn đèn Ba Tơ, Mùa xuân thành phố biển, Hành khúc cựu chiến binh, Bài ca sợi khói, Hành khúc sư đoàn 378, Tình ca Sông Lô, Đường Trường Sơn ca... Đặc biệt, nhạc sĩ Tố Hải còn sáng tác một số bài về Hà Nội như Ta còn mắc nợ Hồ Tây, Gửi Hà Nội nhớ, Gửi em Hà Nội tình yêu. Với những đóng góp của một chiến sĩ - nhạc sĩ, Tố Hải đã được tặng thưởng nhiều Huân chương hạng Nhất, hạng Nhì, hạng Ba và nhiều giải thưởng âm nhạc của Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Hội Văn học nghệ thuật Khánh Hòa.

Nhạc sĩ Tố Hải. Ký họa của Thanh Hồ.  Lâu nay, nhiều phương tiện truyền thông, trên những website âm nhạc uy tín, như nhacso.net thậm chí trên trang web của Hội Nhạc sĩ Việt Nam vẫn viết tên ca khúc này là “Sông Đakrông mùa xuân về”. Nhưng đối với các dân tộc dọc Trường Sơn gọi “Đak” là nước và “Krông” là sông. Còn trong tập sách “Ngọn sóng phía mặt trời” (NXB Âm nhạc, 2007), trang 92, chính nhạc sĩ Tố Hải cũng viết rõ ràng tên bài hát: “Đắk-krông mùa xuân về”.   Và tên ông – nhạc sĩ Tố Hải – bây giờ nhiều phương tiện truyền thông vẫn ghi nhầm ông với nhạc sĩ Tô Hải – sinh năm 1927, nổi tiếng với ca khúc “Nụ cười sơn cước”. Nhạc sĩ Tố Hải muốn qua trang báo này, để từ đây, sự nhầm lẫn đáng tiếc ấy không bao giờ xảy ra nữa.

Hoàng Thu Phố