Hà Nội
23°C / 22-25°C

Những “lỗ hổng lớn” trong chăm sóc người cao tuổi

GiadinhNet - Việt Nam thuộc top 10 nước có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất trên thế giới. Tuy nhiên, hiện nay khả năng cung cấp dịch vụ y tế cho người cao tuổi còn rất hạn chế. Hệ thống bệnh, khoa Lão của các bệnh viện, hệ thống Nhà dưỡng lão có chăm sóc y tế và không có chăm sóc y tế… còn rất mỏng. Báo động hơn là tình trạng thiếu nhân lực được đào tạo, thiếu người chăm sóc người cao tuổi.


Nhu cầu có một đội ngũ những người chăm sóc NCT là vô cùng lớn. Ảnh: Nguyễn Đăng

Nhu cầu có một đội ngũ những người chăm sóc NCT là vô cùng lớn. Ảnh: Nguyễn Đăng

Trung bình mỗi người cao tuổi mắc 7 bệnh cùng lúc

Theo TS.BS Nguyễn Trung Anh, Phó Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương: Thách thức của già hóa dân số đối với hệ thống y tế là rất lớn. Già hóa dân số khiến gia tăng các bệnh mạn tính thường gặp ở người cao tuổi (NCT) như bệnh mạch vành, tăng huyết áp, đột quỵ, đái tháo đường, ung thư, hen suyễn, thoái hóa khớp… phải điều trị suốt đời.

Các hội chứng đặc trưng ở người già như dễ bị tổn thương, suy giảm nhận thức (bệnh Alzheimer), rối loạn đi và ngã, suy dinh dưỡng, giảm hoạt động chức năng, lú lẫn, trầm cảm, loét, mất nước. Người cao tuổi còn giảm hoạt động chức năng hằng ngày, chủ yếu do bệnh mạn tính, đặc biệt khi thay đổi môi trường sống. Việc mất tính độc lập trong hoạt động chức năng hằng ngày là nguyên nhân gây tàn phế ở NCT và đòi hỏi các biện pháp trợ giúp thích hợp...

Không chỉ bệnh tật, nhiều NCT còn gặp khó khăn, thách thức trong vấn đề về kinh tế và điều kiện sống. Theo nghiên cứu của Bệnh viện Lão khoa Trung ương năm 2016 trên 610 cụ trên 80 tuổi tại Sóc Sơn, trung bình 1 NCT mắc 6,9 bệnh. 33,6% lâm vào cảnh góa bụa, 8,2% cụ phải sống một mình, chỉ 17,7% sống với vợ hoặc chồng. Thu nhập trung bình của các cụ là 537,9.000 đồng/tháng, chủ yếu từ nguồn bảo trợ xã hội hoặc lương hưu. Trong số này, chỉ 62,79% số cụ có bảo hiểm y tế. 27,97% cần sự trợ giúp trong các hoạt động cơ bản như vệ sinh cá nhân, mặc quần áo, đi vệ sinh, di chuyển, đại tiểu tiện không tự chủ, ăn uống.

Cũng theo nghiên cứu này, có đến 90% số NCT cần sự trợ giúp trong các hoạt động có sử dụng công cụ, dụng cụ như sử dụng điện thoại, mua bán, nấu ăn, dọn dẹp nhà cửa, giặt giũ quần áo, sử dụng phương tiện giao thông.

Trong khi đó, chi phí y tế cho người già cao gấp 7-10 lần người trẻ. NCT sử dụng đến 50% tổng lượng thuốc. Xu hướng NCT tử vong trong các cơ sở y tế tăng lên cũng làm gia tăng chi phí y tế.

Dịch vụ y tế cho người cao tuổi còn hạn chế

Tốc độ già hóa dân số gia tăng đang là thách thức đối với hệ thống y tế, đặc biệt là khi khả năng cung cấp dịch vụ y tế cho người cao tuổi ở nước ta còn hạn chế, thiếu bác sĩ lão khoa, điều dưỡng lão khoa, thiếu nhân lực chăm sóc NCT...

Kết quả khảo sát thực trạng Nhà dưỡng lão và Trung tâm Bảo trợ xã hội trên địa bàn Hà Nội (năm 2016-2017) cho thấy mô hình Trung tâm Bảo trợ xã hội còn hạn chế cả về số lượng và chất lượng. Cụ thể, trên địa bàn Hà Nội hiện có 3 Trung tâm Bảo trợ xã hội. Không chỉ thiếu về nhân lực (10 người bệnh mới có 1 nhân viên chăm sóc), cơ sở vật chất tại các trung tâm cũng nghèo nàn, thiếu dụng cụ tập phục hồi chức năng. Còn đối với mô hình Nhà dưỡng lão có thu phí do các tổ chức ngoài công lập xây dựng và vận hành, điều kiện cơ sở vật chất được bảo đảm, đủ nhân viên, hộ lý, điều dưỡng, bác sĩ. Tuy nhiên, do mức phí ấn định từ 4 - 9 triệu đồng/tháng tùy vào từng gói dịch vụ và mức độ cần được chăm sóc của NCT nên không phải ai cũng có điều kiện tiếp cận với những dịch vụ này.

Nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khoẻ NCT, theo các chuyên gia, giải pháp trước mắt là cần nâng cao năng lực của hệ thống y tế trong chăm sóc sức khoẻ cho người cao tuổi, thành lập khoa Lão tại các bệnh viện với quy mô khoảng 10% giường kế hoạch, cơ sở vật chất phù hợp với người cao tuổi, tiếp nhận các bệnh nhân có nhiều bệnh phức tạp, có các hội chứng lão khoa điển hình (thường là trên 80 tuổi)...

Chia sẻ về tình trạng thiếu nhân lực chăm sóc NCT hiện nay, GS.TS Phạm Thắng, Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương cho biết: Nhu cầu có một đội ngũ những người chăm sóc NCT là vô cùng lớn. Hiện nay, Việt Nam chưa có hệ thống nhân lực chăm sóc NCT. Điều dưỡng phải kiêm cả công việc của người chăm sóc là một áp lực quá lớn. Người nhà bệnh nhân thường phải thuê người chăm sóc ngoài, vừa tốn kém, vừa không đảm bảo vì họ không có chuyên môn, không được đào tạo.

Tại Hội thảo bàn tròn Đào tạo và sử dụng hiệu quả nhân viên chăm sóc NCT tại Việt Nam mới diễn ra gần đây, Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Lê Tuấn nhận định: Trước bối cảnh mô hình bệnh tật thay đổi và tốc độ già hóa dân số tăng nhanh, Bộ Y tế đang đẩy mạnh, tăng cường hoạt động y tế cơ sở và chăm sóc sức khỏe ban đầu, phát triển mô hình y học gia đình để triển khai phát huy chăm sóc NCT dựa vào cộng đồng, đồng thời củng cố các hệ thống bệnh viện chuyên về Lão khoa và nhân lực trong chăm sóc NCT, khuyến khích tư nhân tham gia phát triển các mô hình Nhà dưỡng lão phù hợp với truyền thống văn hóa Việt Nam.

“Nhân viên chăm sóc có vai trò và vị trí quan trọng vì đây là những người gắn bó trực tiếp với NCT, một đối tượng chăm sóc đặc biệt. Ngoài các kiến thức, kỹ năng về nhu cầu dinh dưỡng cũng như cách phòng ngừa bệnh tật, bảo vệ sức khỏe cho NCT thì nhân viên chăm sóc phải biết cách quan tâm đến nhu cầu tâm lý lẫn sinh lý của NCT một cách phù hợp. Đây là lĩnh vực còn tương đối mới mẻ ở Việt Nam và có nhu cầu rất lớn trong cả bệnh viện và cộng đồng, rất cần học tập kinh nghiệm của các nước trên thế giới”, Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.

Theo các nhà nhân khẩu học, Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ “già hóa” dân số nhanh nhất thế giới. Các nước trên thế giới phải trải qua nhiều thập kỷ, thậm chí hàng thế kỷ, nhưng Việt Nam chỉ mất khoảng 15 năm để chuyển từ giai đoạn già hóa dân số sang giai đoạn dân số già. Dự tính đến năm 2030, số người từ 60 tuổi trở lên sẽ chiếm 18,3% dân số. Năm 2050, Việt Nam sẽ là quốc gia có dân số siêu già với hơn 32 triệu NCT, chiếm 31% tổng dân số.

Minh Trang

Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Các chất dinh dưỡng cha mẹ cần bổ sung cho con khi dậy thì

Các chất dinh dưỡng cha mẹ cần bổ sung cho con khi dậy thì

Dân số và phát triển - 23 giờ trước

Chăm sóc dinh dưỡng đúng cách trong tuổi dậy thì không chỉ giúp trẻ phát triển tối ưu về thể chất mà còn đặt nền móng cho sức khỏe tâm lý và tinh thần. Do đó, việc định hướng thói quen ăn uống khoa học, lựa chọn thực phẩm lành mạnh là vô cùng quan trọng.

Phường Hà Đông (Hà Nội) đẩy mạnh công tác truyền thông hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới 11/7

Phường Hà Đông (Hà Nội) đẩy mạnh công tác truyền thông hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới 11/7

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

GĐXH - Sáng nay (11/7), Trạm Y tế phường Hà Đông đã tổ chức truyền thông lưu động hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới 11/7.

Thanh Hóa: Nâng tầm chất lượng dân số vì một tương lai bền vững

Thanh Hóa: Nâng tầm chất lượng dân số vì một tương lai bền vững

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

GĐXH - Thanh Hóa đã và đang triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dân số toàn diện, từ chăm sóc sức khỏe, truyền thông, đến hoàn thiện pháp luật, góp phần kiến tạo tương lai bền vững.

Hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới 11/7/2025 với chủ đề: 'Quyền tự quyết sinh sản trong bối cảnh toàn cầu thay đổi'

Hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới 11/7/2025 với chủ đề: 'Quyền tự quyết sinh sản trong bối cảnh toàn cầu thay đổi'

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

Ngày Dân số Thế giới (11/7) là sáng kiến của Liên Hợp quốc, được tổ chức hằng năm vào ngày 11/7, nhằm nâng cao nhận thức toàn cầu về các vấn đề liên quan đến Dân số như tăng trưởng dân số, sức khỏe sinh sản, bình đẳng giới và phát triển bền vững.

Trao quyền tự quyết về sinh sản cho các cặp vợ chồng hướng đến sự phát triển bền vững của đất nước

Trao quyền tự quyết về sinh sản cho các cặp vợ chồng hướng đến sự phát triển bền vững của đất nước

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

GĐXH – Các chuyên gia nhận định, không thể có phát triển bền vững nếu thiếu đi quyền tự quyết về sinh sản. Khi đảm bảo quyền được lựa chọn của mỗi người, chúng ta đang trao quyền cho các gia đình, thúc đẩy bình đẳng giới và mở ra tiềm năng của thay đổi dân số.

Ngày Dân số Thế giới 11/7: Nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò, quyền lợi và trách nhiệm trong vấn đề sinh sản

Ngày Dân số Thế giới 11/7: Nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò, quyền lợi và trách nhiệm trong vấn đề sinh sản

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Văn phòng Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc tại Việt Nam đã công bố thông điệp chính thức của Ngày Dân số Thế giới 11/7/2025: "Quyền tự quyết về sinh sản trong một thế giới đang thay đổi".

Quyền tự quyết sinh sản và hành trình 'gỡ' định kiến ở Nghệ An

Quyền tự quyết sinh sản và hành trình 'gỡ' định kiến ở Nghệ An

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Trong một thế giới đang chuyển mình, quyền sinh sản không chỉ là lựa chọn cá nhân mà còn là thước đo tiến bộ xã hội. Ở Nghệ An, hành trình phá vỡ định kiến "trọng nam khinh nữ" đang được chính quyền và ngành y tế kiên trì thúc đẩy để mỗi người phụ nữ dù ở vùng sâu hay nơi phố thị đều được trao quyền quyết định tương lai sinh sản của chính mình.

5 điều chị em cần biết về u xơ tử cung

5 điều chị em cần biết về u xơ tử cung

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

U xơ tử cung là một bệnh lý lành tính khá phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt là sau tuổi 30. Nếu bạn đang băn khoăn về u xơ tử cung, hãy tìm hiểu 5 điều quan trọng sau đây để hiểu rõ hơn về tình trạng này.

Sở Y tế TP Huế tổ chức Tọa đàm chào mừng Ngày Dân số Thế giới 11/7

Sở Y tế TP Huế tổ chức Tọa đàm chào mừng Ngày Dân số Thế giới 11/7

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

GĐXH - Ngày 9/7, Sở Y tế TP Huế tổ chức Tọa đàm chào mừng Ngày Dân số Thế giới 11/7 và lồng ghép triển khai các văn bản, chính sách về công tác Dân số trong tình hình mới.

Hà Nội mít tinh kỷ niệm Ngày Dân số Thế giới 11/7

Hà Nội mít tinh kỷ niệm Ngày Dân số Thế giới 11/7

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

GĐXH - Sáng 8/7, UBND thành phố Hà Nội tổ chức lễ mít tinh kỷ niệm Ngày Dân số Thế giới 11/7 với chủ đề: “Quyền tự quyết về sinh sản trong một thế giới đang thay đổi”.

Top