Hà Nội
23°C / 22-25°C

Những việc làm quan trọng góp phần nâng cao chất lượng dân số

Thứ bảy, 07:27 23/11/2019 | Dân số và phát triển

GiadinhNet - Khám sức khỏe tiền hôn nhân, sàng lọc trước sinh và sơ sinh là những việc làm vô cùng quan trọng góp phần nâng cao chất lượng dân số. “Tuy nhiên, người dân dù đã có khái niệm về những vấn đề đó song để hiểu đầy đủ và dám làm thì chưa có” - PGS.TS Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội đã nhấn mạnh như vậy khi đề cập đến những thách thức trong việc nâng cao chất lượng dân số ở nước ta hiện nay, đặc biệt là việc các bạn trẻ chưa có thói quen đi khám sức khỏe tiền hôn nhân cũng như tỷ lệ thực hiện sàng lọc trước sinh và sơ sinh còn nhiều hạn chế.

Những việc làm quan trọng góp phần nâng cao chất lượng dân số - Ảnh 1.

Khám sức khỏe tiền hôn nhân, sàng lọc trước sinh và sơ sinh là những việc làm vô cùng quan trọng góp phần nâng cao chất lượng dân số. Ảnh: TL

Việc làm quan trọng nhưng chưa được quan tâm

Theo thống kê, hàng năm, trên cả nước có hàng triệu thanh niên bước vào độ tuổi kết hôn. Trong khi đó, theo ước tính, mỗi năm Việt Nam có khoảng 22.000 - 30.000 trẻ sinh ra bị dị tật bẩm sinh. Trong số các dị tật, có các bệnh phổ biến như: Down, hội chứng Ewards, dị tật ống thần kinh, suy giáp bẩm sinh, thiếu men G6PD, tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, tan máu bẩm sinh thể nặng và các bệnh lý di truyền, dị tật bẩm sinh khác. Theo PGS.TS Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, mỗi năm đơn vị này phát hiện ra gần 1.000 trường hợp bắt buộc phải đình chỉ thai nghén do dị tật bẩm sinh.

Theo Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, việc khám sức khỏe trước khi kết hôn cũng như sàng lọc trước và sau khi em bé chào đời là những việc làm vô cùng quan trọng. Sàng lọc trước kết hôn để giúp các cặp vợ chồng biết họ có mang gene bệnh trong người hay không. Nếu có, các bác sĩ sẽ tư vấn cho các cặp đôi và đưa ra lời khuyên khi họ mang thai. Khi có thai, làm sàng lọc trước sinh sẽ giúp sàng lọc được các bào thai. Phát hiện có dị tật sẽ đình chỉ để hủy thai. Bước tiếp theo là khi em bé được sinh ra, việc lấy máu gót chân đưa đi xét nghiệm, thực hiện khám ban đầu cho bé sẽ giúp phát hiện xem bé có vấn đề gì không, liệu có bệnh lý gì không để có những can thiệp kịp thời, tránh hệ lụy nặng nề về sau.

Tuy nhiên, trên thực tế, PGS.TS Nguyễn Duy Ánh cho biết, hiện nay, người dân Việt Nam chưa có khái niệm nhiều về việc đi khám tiền hôn nhân vì chưa có truyền thông sâu rộng đến người dân. Trong khi đó, đây được coi là bước sàng lọc đầu tiên vô cùng quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dân số.

Đối với dự phòng bước 2, bước 3 (khám sàng lọc trước sinh và sơ sinh), Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cho biết, người dân đã có khái niệm nhất định về sàng lọc nhưng để hiểu đầy đủ và dám làm hay không thì chưa có. Không những thế, hiện nay có tình trạng người dân đi soi trứng hay thụ tinh trong ống nghiệm để xem là con trai hay gái. Đây là mặt trái của sàng lọc và đang là vấn đề khó khăn, chưa có cơ chế, cách thức nào để quản lý được đội ngũ y tế làm việc đó, tất cả vẫn dừng ở hình thức. Một khi dân trí còn nặng phải có con trai thì câu chuyện này vẫn luôn tồn tại.

Tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức người dân

Theo các chuyên gia, lý do mấu chốt dẫn đến tình trạng này là người dân chưa ý thức được lợi ích, ý nghĩa của khám sức khỏe tiền hôn nhân cũng như sàng lọc trước sinh và sơ sinh. Do đó, giải pháp then chốt là tăng cường truyền thông sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân hiểu và thực hiện các việc làm quan trọng này.

Về mặt chính sách, theo GS.TS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội (Đại học Kinh tế Quốc dân), hiện nay, nên bổ sung thêm việc khuyến khích khám sức khỏe tiền hôn nhân. Việc đi khám sức khỏe tiền hôn nhân dù mang lại nhiều lợi ích nhưng để đi khám được là rất khó khăn do còn rào cản về tâm lý. Do đó, chúng ta có thể miễn phí hoặc khuyến khích bằng tiền, vật chất cho những người đi đầu khám sức khỏe tiền hôn nhân. Hoặc có thể đưa vào quy ước thôn xóm, bản làng là thanh niên trước khi kết hôn phải đi khám sức khỏe tiền hôn nhân. Đưa vào những biện pháp dưới luật như vậy cũng là một biện pháp giúp các cặp đôi quan tâm đến việc đi khám sức khỏe trước khi cưới, giúp giảm thiểu tỷ lệ thai nhi bị dị tật, góp phần nâng cao chất lượng dân số.

Về vấn đề sàng lọc, PGS.TS Nguyễn Duy Ánh mong muốn Chính phủ, Quốc hội coi việc sàng lọc bào thai, sàng lọc sơ sinh và những bệnh lý cơ bản nên đưa vào nội dung bao phủ trong chương trình của bảo hiểm y tế để người dân thấy được quyền lợi mà họ được hưởng. Bên cạnh đó, với những trường hợp lạm dụng sàng lọc để sàng lọc giới tính, sàng lọc về phôi thì cần đưa ra giải pháp, phải đưa vào Luật Dân số để khống chế việc mất cân bằng giới tính khi sinh.

Bên cạnh đó, theo các chuyên gia, cần đẩy mạnh cung cấp dịch vụ tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn đến tuyến cơ sở để đáp ứng đầy đủ nhu cầu, thuận tiện với chất lượng ngày càng cao. Nhà nước hỗ trợ cho các đối tượng ưu tiên đặc thù theo từng giai đoạn. Ngoài ra, cần hình thành mạng lưới các cơ sở cung cấp dịch vụ theo phân tuyến kỹ thuật. Chú trọng đầu tư, phát triển cơ sở cung cấp dịch vụ tại một số địa bàn trọng điểm. Đào tạo về kỹ năng, kỹ thuật và chuyên môn cho các cán bộ dân số, y tế theo quy định; cung cấp dịch vụ tầm soát, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh tại y tế cơ sở, chú trọng phổ cập, đưa dịch vụ đến tuyến xã.

Đồng thời, mở rộng mạng lưới, nâng cao hiệu quả dịch vụ tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh phù hợp với toàn quốc và từng địa phương. Tăng cường kết nối, hợp tác các cơ sở cung cấp dịch vụ công lập và ngoài công lập để đạt hiệu quả một cách tốt nhất.

Vì một thế hệ tương lai khỏe mạnh, nâng cao chất lượng giống nòi

Công tác DS-KHHGĐ hiện đang phải tiếp tục một chặng đường dài và không ít gian nan, thử thách phía trước. Đặc biệt, việc nâng cao chất lượng giống nòi, hạn chế đến mức thấp nhất người khuyết tật do các bệnh bẩm sinh gây ra là một trong những vấn đề được đặc biệt chú trọng để nâng cao chất lượng dân số. Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới đã nhấn mạnh mục tiêu: Phấn đấu đến năm 2030, có 70% số phụ nữ mang thai được tầm soát ít nhất 4 loại tật bẩm sinh phổ biến nhất; 90% số trẻ sơ sinh được tầm soát ít nhất 5 bệnh bẩm sinh phổ biến nhất.

Hiện nay, Đề án tầm soát, chẩn đoán sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh đã được Bộ Y tế triển khai tại 63/63 tỉnh, thành phố trên toàn quốc. Trên cả nước có 6 trung tâm sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh phục vụ nhu cầu của người dân gồm: Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Bệnh viện Từ Dũ TP Hồ Chí Minh, Bệnh viện Nhi Trung ương, Đại học Y Dược Huế, Trung tâm Sàng lọc Cần Thơ, Trung tâm Sàng lọc trước sinh và sơ sinh tỉnh Nghệ An. Các trung tâm bảo đảm cung cấp các dịch vụ này cho phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh. Tại các tuyến quận, huyện, thai phụ có thể đến Trung tâm DS-KHHGĐ để được tư vấn, khám sàng lọc, phát hiện sớm những bất thường hay dị tật thai nhi.

Đây là hoạt động mang ý nghĩa nhân văn cao cần được duy trì và mở rộng nhằm giảm thiểu bệnh tật ở trẻ sơ sinh, góp phần xây dựng một thế hệ tương lai khỏe mạnh, nâng cao chất lượng giống nòi.

Các bước tiến hành khám sức khỏe tiền hôn nhân

Thông thường, khi khám sức khỏe tiền hôn nhân, các bác sĩ sẽ thực hiện các bước kiểm tra sức khỏe:

- Kiểm tra sức khỏe chung: Mạch huyết áp, cân nặng, chiều cao, thị lực, các xét nghiệm máu, nước tiểu, siêu âm bụng…

- Khám bệnh lây nhiễm qua đường tình dục: Lậu, giang mai, hạ cam mềm, viên gan siêu vi B, sùi mào gà, nấm…

- Xem xét tiền sử bệnh của cả vợ và chồng: Đã mắc các bệnh nào trước đây, đã có những phẫu thuật nào, tim mạch, mắc bệnh truyền nhiễm, môi trường làm việc có tiếp xúc chất độc hại, các tai nạn, thương tích…

- Bệnh sử gia đình, bệnh về rối loạn tâm thần: Người thân trong gia đình mắc những bệnh gì? Cao huyết áp, tim mạch…

- Bệnh di truyền như: Hội chứng Down, câm điếc bẩm sinh, ung thư, rối loạn đông máu, tan máu bẩm sinh (thalassemia)…

- Bệnh truyền nhiễm: Bệnh sởi, thủy đậu, rubella, sốt xuất huyết, bệnh cúm, viêm não, bệnh lao, dịch tả, tiêu chảy…

Thời điểm tiến hành sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh

Sàng lọc trước sinh: Trong 3 tháng đầu thai kỳ: Siêu âm hình thái thai nhi, đo độ mờ da gáy vào lúc tuổi thai từ 11 - 13 tuần 6 ngày và thực hiện một số xét nghiệm cần thiết để phát hiện nguy cơ mắc hội chứng Down và một số bệnh lý khác.

Trong 3 tháng giữa thai kỳ: Thực hiện một số xét nghiệm cần thiết vào lúc tuổi thai từ 14 - 21 tuần; siêu âm hình thái và cấu trúc các cơ quan của thai nhi vào lúc tuổi thai từ 20 - 24 tuần nhằm phát hiện các bất thường của hệ thần kinh, hệ tim mạch, ở lồng ngực, dị tật của dạ dày - ruột, sinh dục - tiết niệu, xương…

Trong 3 tháng cuối thai kỳ: Không có chỉ định sàng lọc, chẩn đoán trước sinh. Tuy nhiên, các bà mẹ mang thai cần siêu âm trong thai kỳ này để đánh giá tình trạng phát triển của thai nhi và tiên lượng cho cuộc đẻ.

Sàng lọc sơ sinh: Lấy máu gót chân trẻ 48 giờ sau sinh nhằm phát hiện: Suy giáp bẩm sinh, thiếu men G6PD, tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh và một số rối loạn chuyển hóa bẩm sinh khác.

 Mai Thùy

Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Dân số và phát triển - 1 giờ trước

Thấy con trai song sinh không giống nhau, anh Kiên đi xét nghiệm ADN, kết quả được chuyên gia đánh giá cực hiếm gặp.

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Dân số và phát triển - 9 giờ trước

Người đàn ông tên Dũng (*) đã quyết định đến Trung tâm Phân tích ADN và Công nghệ di truyền để xét nghiệm quan hệ huyết thống cùng đứa trẻ được người yêu cũ đặt trước cửa nhà anh.

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Bên cạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch hay ung thư, hút thuốc lá còn tác động tiêu cực lên khả năng sinh sản của nam giới và bộ gene của tinh trùng.

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Mất ngủ, khó ngủ thường gây cảm giác khó chịu, lo lắng... ảnh hưởng tới năng suất lao động và học tập. Thực hiện một số bài tập hiệu quả dưới đây giúp bạn ngủ nhanh và thức dậy sảng khoái hơn.

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Cho dù đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú, việc tìm hiểu tất cả thông tin có sẵn có thể khiến người bệnh hiểu hơn. Dưới đây là tổng quan đơn giản về ung thư vú và các giai đoạn bệnh, phân tích về cách ung thư vú lây lan, chẩn đoán và điều trị.

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

Một bệnh viện ở Đồng Nai đã tiếp nhận trường hợp đặc biệt của sản phụ 35 tuổi, nặng 100 ký, thai trên 38 tuần, em bé to, nặng 4,6kg.

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Nấm Candida âm đạo gây kích ứng, ngứa dữ dội và tiết dịch nhiều ở âm đạo và âm hộ, bệnh rất dễ tái phát.

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

GĐXH - Ngày 20/3, ông Phan Nam Bình, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Quảng Bình cho biết, đơn vị vừa tổ chức hội nghị tập huấn về chương trình sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho đội ngũ cán bộ y tế, dân số cơ sở tại huyện Lệ Thủy.

Bị dị tật tử cung đôi có sinh con được không?

Bị dị tật tử cung đôi có sinh con được không?

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Hà Nội đã phẫu thuật cho một bé gái có 2 buồng tử cung, 2 cổ tử cung. Đây là dị tật bẩm sinh cơ quan sinh dục hiếm gặp nhưng có ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản của người phụ nữ.

Chi trăm triệu đồng sinh con đầu lòng

Chi trăm triệu đồng sinh con đầu lòng

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Chịu áp lực tài chính không nhỏ khi nuôi con tại thành phố lớn, nhiều gia đình tiết kiệm hơn trăm triệu đồng mới dám sinh con.

Top