Quý ông nguy cơ “súng ống liệt nòng” khi tự ý dùng thuốc điều trị bệnh

Lương y Nguyễn Huy.

Trong đời sống hiện đại, việc sử dụng thuốc Tây y trong điều trị các loại bệnh ngày càng phổ biến. Tuy nhiên việc dùng thuốc sai liều lượng, trong thời gian dài, không theo sự chỉ dẫn của bác sĩ có thể dẫn đến một số hệ lụy khôn lường. Trong đó, sự ảnh hưởng tới sức khỏe tình dục ở nam giới như làm giảm ham muốn, xuất tinh sớm hay liệt dương…

Tác dụng không mong muốn

Theo lương y Nguyễn Huy (Hội viên Hội Đông y Việt Nam), mỗi ngày đều có rất nhiều người tìm đến nhờ ông chữa trị các chứng bệnh yếu sinh lý ở nam giới như xuất tinh sớm, giảm ham muốn hay liệt dương. Trong số đó, ông nhớ nhất là trường hợp của anh Bùi Ngọc H. cách đây 1 năm. “Anh H. lúc đó 28 tuổi, dáng người cao to, khỏe mạnh nhưng lại không hề có nhu cầu “chăn gối”. Hơn nữa, cơ quan sinh sản của anh cũng teo dần đi, không được bình thường như những thanh niên khỏe mạnh khác”. Sau khi được hỏi về quá trình sinh hoạt, anh H. mới ngã ngửa khi biết việc thường xuyên mất ngủ và thói quen sử dụng thuốc ngủ cộng với thuốc kháng sinh trong suốt 4 năm qua mà không theo chỉ dẫn của bác sĩ chính là “thủ phạm” gây ra vấn đề.

Lương y Nguyễn Huy cho biết, việc lạm dụng thuốc Tây y, thuốc ngủ không theo đơn thuốc, chỉ dẫn của bác sĩ là thực trạng phổ biến hiện nay. Trường hợp của anh H. rất có thể do sử dụng thuốc ngủ quá nhiều trong thời gian dài khiến “cậu nhỏ” yếu dần. Đặc biệt, sự lạm dụng nhiều thuốc chữa bệnh trong thời gian quá dài làm ức chế hoạt động tuyến thần kinh, từ đó tác động lên thần kinh tiểu não gây ức chế sức khỏe tình dục. Điều này có thể dẫn đến 3 phản ứng chính: Thứ nhất, làm suy yếu hệ thần kinh dẫn đến các hiện tượng như giảm trí nhớ, giảm tầm nhìn, dễ mắc nhiều bệnh nhiễm trùng… Thứ hai là giảm sức khỏe sinh sản và thứ ba là rối loạn thần kinh thực vật với các biểu hiện như cơ thể nóng lạnh thất thường, làm ảnh hưởng đến chức năng tự động cơ thể bao gồm nhịp tim, huyết áp, mồ hôi và tiêu hóa…

Còn theo bác sĩ Đặng Trung Kiên (Bệnh viện Quân y 109) thì hầu hết các thuốc điều trị đều ít có tác dụng phụ nếu được chỉ định đúng theo đơn của bác sĩ. Tuy nhiên, hiện tượng dùng thuốc tràn lan hiện nay khá phổ biến và dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường, đặc biệt là hiện tượng rối loạn sinh lý ở nam giới. Sự điều hòa quá trình sinh dục trong cơ thể người đàn ông chịu sự chi phối của vùng dưới đùi, tuyến yên và tuyến thượng thận. Thông qua các hormon như Testosterol, LH, FSH… được sản sinh trong cơ thể, các cơ quan này sẽ ức chế hay kích thích quá trình sinh dục của nam giới tùy theo nồng độ được duy trì trong máu. Chính việc sử dụng thuốc không đúng liều lượng, không đúng chỉ định hay có một số loại thuốc khi sử dụng kéo dài sẽ ảnh hưởng đến một trong các khâu của quá trình sinh lí, làm giảm khả năng tình dục. Thuốc tác dụng trực tiếp lên các cơ quan chi phối quá trình sinh dục, làm mất sự chỉ huy của cả một quá trình sinh lý. Cũng có thể thuốc sẽ làm ảnh hưởng tới khả năng sản sinh các hormon hướng sinh dục nam, tăng cường khả năng sinh dục nữ, người đàn ông sẽ bị “nữ hóa”. Ngoài ra, việc lạm dụng thuốc còn khiến cho khả năng sản xuất tinh trùng kém đi hay thay đổi cả số lượng và chất lượng tinh trùng…

Cẩn trọng khi dùng thuốc

Việc tự ý mua và uống thuốc là tình trạng rất phổ biến ở nước ta. Sử dụng đơn thuốc cũ, đơn thuốc của người khác hay chỉ kể triệu chứng cho người bán thuốc rồi mua về uống mà không hề qua chẩn đoán hay kiểm tra tại bệnh viện. Trường hợp như anh Minh không còn là hiếm. Tuy nhiên, không chỉ thuốc dạ dày mà còn nhiều loại thuốc khác có tác dụng phụ làm giảm khả năng sinh lý của nam giới. Theo bác sĩ Đặng Trung Kiên, một số loại thuốc như thuốc kháng sinh, thuốc hạ huyết áp hay thuốc điều trị bệnh dạ dày - tá tràng… đều có tác dụng phụ là ảnh hưởng đến sinh lý của nam giới nếu như sử dụng quá liều lượng và trong thời gian dài, không theo đơn của bác sĩ. Nhóm thuốc kháng histamine là loại thuốc ảnh hưởng đến sinh lý của nam giới rõ ràng nhất. Trong y học lâm sàng hiện nay đang sử dụng thuốc kháng histamin H1 và kháng histamin H2. Nhóm thuốc kháng hisamin H1, thế hệ 1 được sử dụng gồm thuốc chống dị ứng, chống say tàu xe… Loại thuốc này có tác dụng an thần mạnh, giúp chống nôn và kháng cholinergic. Khi thuốc đi qua hàng rào máu não, tính chất kháng cholinergic có thể gây ra tình trạng liệt dương ở nam giới.

Nhóm thuốc kháng histamin H2 mà điển hình nhất là Cimetidin dùng để điều trị các bệnh dạ dày, giúp làm giảm bài tiết và giảm nồng độ acid dạ dày cả khi bệnh nhân no và đói. Thuốc chỉ được sử dụng ngắn ngày trong khoảng từ 4 – 8 tuần đối với điều trị loét tá tràng, loét dạ dày lành tính (cả do stress và do thuốc chống viêm không steroid) hay giảm tái phát ở những ổ loét đã lành. Thuốc Cimetidin sử dụng trong khoảng 12 tuần với bệnh nhân bị trào ngược dạ dày – thực quản… Vì vậy, khi sử dụng thuốc kéo dài, với liều lượng cao và không có sự hướng dẫn của thầy thuốc, Cimetidine sẽ tác động đến hệ thống enzyme cytocrom P450 ở gan dẫn đến đối kháng với các thụ thể của androgen (hormon sinh dục nam) và tăng cường chuyển hoá testosteron thành estrogen. Người bệnh sẽ phải chịu tác dụng phụ như làm giảm ham muốn, khó cương cứng và duy trì độ cương cứng dương vật trong quá trình quan hệ tình dục, gây bất lực… Đó là lý do gây ra các trục trặc trong chuyện “chăn gối” ở những người phải dùng thuốc lâu ngày. Khi dùng cimetidine từ 1 tháng trở lên (thậm chí có trường hợp sớm hơn) có thể xuất hiện thiểu năng tình dục.

“Ngoài ra, thuốc chống trầm cảm như imipramine nếu dùng liều cao, kéo dài cũng gây rối loạn nội tiết và tình dục, làm giảm thiểu lực, chậm khoái cảm trong quá trình quan hệ tình dục ở nam giới. Imitriptyline gây giảm ham muốn tình dục, liệt dương, hoặc khó khăn trong việc đạt cực khoái. Bởi vậy, khi nam giới sử dụng thuốc này nên giảm liều dùng hoặc chuyển sang dùng loại thuốc ít phản ứng phụ hơn hay dùng thuốc tăng cường tình dục. Việc sử dụng thuốc hay khắc phục tác dụng phụ cần phải thông qua sự tư vấn của bác sĩ. Ngoài nhóm thuốc kháng histamine mà điển hình là thuốc Cimetidine điều trị các bệnh về dạ dày, thuốc chống trầm cảm thì thuốc chữa cao huyết áp cũng có có thể gây ra tình trạng “bất lực” ở nam giới với các mức độ khác nhau do sự tác động trực tiếp trên hệ thống mạch máu và làm giảm áp lực máu tại cơ quan sinh dục.

Trong các nhóm thuốc điều trị tăng huyết áp thì thuốc lợi niệu, thuốc ức chế beta-giao cảm có tác dụng làm giảm ham muốn tình dục rõ rệt, làm chậm quá trình khoái cảm. Thuốc khiến cho “cậu nhỏ” không thể cương hoặc cương nhưng không cứng hoặc cương nửa chừng rồi lại “đầu hàng” ngay. Khoảng 5% số người sử dụng thuốc lợi niệu bị suy giảm khả năng tình dục và càng tăng lên nếu người bệnh dùng quá liều, không theo sự tư vấn của bác sĩ. Các loại thuốc như chống động kinh, thuốc chống loạn thần, thuốc điều trị parkinson, các thuốc điều trị bệnh lý tiền liệt tuyến và đặc biệt việc sử dụng không theo chỉ dẫn các thuốc điều trị rối loạn cương như viagra cũng gây ra tình trạng tương tự”, bác sĩ Kiên cho biết.

Bác sĩ Đặng Trung Kiên cũng khuyến cáo, hầu hết, các thuốc khi sử dụng gây ảnh hưởng tới quá trình sinh lý nếu được phát hiện kịp thời có thể điều trị khỏi. Người bệnh có thể thay thế bằng các loại thuốc khác, giảm liều lượng dưới sự tư vấn của bác sĩ. Người bệnh tuyệt đối không tự ý mua thuốc, sử dụng lại đơn thuốc hay mượn đơn thuốc của người khác. Khi bị bệnh cần đến các cơ sở y tế uy tín để được khám chữa và tư vấn dùng thuốc. Khi nam giới có biểu hiện suy giảm sinh lý, rối loạn cương dương, liệt dương… cần tìm đến bác sĩ để được tư vấn, thay thế loại thuốc hay giảm liều lượng, thời gian sử dụng để tránh ảnh hưởng đến đời sống “chăn gối” hay khả năng sinh sản về sau.     

Bảo Hân