Sinh ra đã có ban thờ sống, tục lệ lạ kỳ của đồng bào Vân Kiều
GiadinhNet - Đối với người Vân Kiều, thờ hồn của chính mình là việc tôn trọng chính bản thân. Cùng với đó là phải ý thức để sống tốt với gia đình, bản làng, phải nỗ lực lao động, sản xuất, dần xóa đói giảm nghèo, hướng tới cuộc sống no đủ, văn minh hơn.
Trong chuyến đi tới với những bản làng vùng cao của huyện Lệ Thủy (Quảng Bình), PV Báo Sức khỏe & Đời sống đã có dịp đến thăm nhà một già làng người Vân Kiều tại bản Tân Ly, xã Lâm Thủy và tìm hiểu về tục lệ thờ linh hồn người sống của bà con nơi đây.

Một góc bản làng của người đồng bào Vân Kiều.
Trong căn nhà sàn nằm giữa bản, già làng Hồ Trung Truồi (75 tuổi), đang kể cho con, cháu và thanh niên làng về lịch sử, truyền thống của đồng bào Vân Kiều và truyền dạy những kiến thức về phong tục thờ linh hồn người sống đã được cha ông họ gìn giữ bao đời qua.
Thấy có khách lạ muốn tìm hiểu về truyền thống lâu đời của đồng bào mình, già làng chẳng ngần ngại mà hào sảng chia sẻ. Cũng là thầy mo có tiếng của người Vân Kiều tại xã Lâm Thủy, nên già làng Hồ Trung Truồi am hiểu tường tận về tục lệ này. Khác với người Kinh chỉ thờ cúng ông bà, tổ tiên, những người quá cố, đồng bào Vân Kiều còn có phong tục rất kỳ lạ là thờ linh hồn người còn sống ngay từ khi họ mới sinh ra.

Ông Hồ Trung Truồi - già làng người Vân Kiều tại bản Tân Ly, xã Lâm Thủy.
Trong nhà của bất kể người Vân Kiều nào tại Quảng Bình cũng sẽ có những chiếc bát sứ đặt trong chiếc kiềng tre được đan thủ công, để trên bàn thờ treo sát mái nhà. Theo già làng Hồ Trung Truồi thì người Vân Kiều coi đó là nơi thờ linh hồn của chính các thành viên trong gia đình họ. Mỗi chiếc bát là nơi thờ linh hồn của một người, chỉ cần nhìn vào số lượng bát là có thể biết được gia đình có bao nhiêu thành viên.
Người Vân Kiều quan niệm, bản thân mỗi con người khi sinh ra đều có một linh hồn và một vị thần bổn mạng che chở. Để con người đó được sống một cách khỏe mạnh và gặp nhiều may mắn, người Vân Kiều phải thực hiện nghi thức cúng vị thần bổn mạng đó, hay còn gọi là cúng hồn cho người sống.

Trong nhà của bất kể người Vân Kiều nào tại Quảng Bình cũng sẽ có những chiếc bát sứ đặt trong chiếc kiềng tre được đan thủ công, để trên bàn thờ treo sát mái nhà, là nơi thờ linh hồn của chính các thành viên trong gia đình.
Già làng Hồ Trung Truồi cho biết, khi mỗi đứa trẻ Vân Kiều sinh ra thì gia đình sẽ mời thầy mo về làm lễ báo với tổ tiên, thần linh, xin đặt bát thờ linh hồn đứa trẻ đó. Khi có thành viên mới ra đời, gia đình sẽ chuẩn bị đầy đủ gà, lợn, gạo, rượu và trầu cau rồi thầy mo sẽ sử dụng con dao truyền đời còn gọi là dao gọi hồn và chiếc sáo Pi - nhạc cụ truyền thống của người Vân Kiều để làm lễ cúng hồn.
Khi lễ xong là linh hồn của đứa trẻ đã trở về bảo hộ cho thể xác để đứa trẻ Vân Kiều lớn lên khỏe mạnh, thông minh. Trong bát "đựng linh hồn" người sống sẽ có trầu cau, một chiếc ly nhỏ và một ít vỏ cây rừng, được đặt lên bàn thờ, kê sát mái nhà sàn.

Khi mỗi đứa trẻ Vân Kiều sinh ra thì gia đình sẽ mời thầy mo về làm lễ báo với tổ tiên, thần linh, xin đặt bát thờ linh hồn đứa trẻ đó.
"Trong bản khi có trẻ con sinh ra sẽ làm lễ cúng hồn, đây là cách để báo với các vị thần linh, tổ tiên. Mỗi cái bát là một linh hồn người trong nhà, thờ thần bổn mạng, nếu không làm lễ thì không được đụng đến, bởi sẽ phạm thượng thần linh. Chỉ khi ai ốm đau thì mới xin làm lễ, đổi bát thờ. Thờ linh hồn như vậy là cầu mong mọi người khỏe mạnh, thần linh che chở, khi một người mất đi thì cũng sẽ chôn chiếc bát theo cùng", già làng Hồ Trung Truồi chia sẻ.
Sau khoảng 10 năm thì đứa trẻ đó sẽ tiếp tục được tổ chức lễ mừng hồn. Đến tuổi trưởng thành, những chàng trai, cô gái Vân Kiều sẽ được gia đình làm lễ mừng hồn trưởng thành, bắt đầu một cuộc sống tự lập, vững vàng. Với phụ nữ khi đến tuổi lấy chồng thì sẽ mời thầy về làm lễ, xin được đưa bát thờ linh hồn của mình theo về nhà chồng.

Là thầy mo có tiếng của người Vân Kiều tại xã Lâm Thủy nên già làng Hồ Trung Truồi am hiểu tường tận về tục thờ linh hồn người sống.
Việc thờ hồn người sống của đồng bào Vân Kiều chỉ kết thúc khi nào người đó mất đi, những thứ liên quan trên bàn thờ người sống cũng sẽ được chôn theo cùng người đã mất. Lúc này linh hồn người đó sẽ được gia đình chuyển sang thờ cúng ở bàn thờ dành cho những người đã khuất.

Những nét đẹp văn hóa của người Vân Kiều sẽ được các thế hệ con cháu tiếp nối từ tiền nhân.
Đối với người Vân Kiều, thờ hồn của chính mình, đó là việc tôn trọng chính bản thân. Đồng nghĩa với nó là phải ý thức để sống tốt với gia đình, bản làng; phải nỗ lực lao động, sản xuất; dần xóa đói giảm nghèo, hướng tới cuộc sống no đủ, văn minh hơn.

Siêu dông gây lật tàu du lịch ở vịnh Hạ Long mạnh cỡ nào?
Thời sự - 2 phút trướcNguyên nhân mưa dông mạnh chiều 19/7 là do ảnh hưởng của dải hội tụ nhiệt đới có trục đi qua Bắc Bộ kết hợp nền nhiệt khu vực tăng cao, tạo thành hệ thống siêu dông.

Khởi tố bị can đầu tiên về tội 'sử dụng trái phép ma tuý' theo quy định mới
Pháp luật - 58 phút trướcCơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Lai Châu đã ra quyết định khởi tố Lỳ Lỳ Hừ (37 tuổi, trú tại xã Bum Tở) về tội “Sử dụng trái phép chất ma túy”.

Loạt đại học top đầu phía Bắc dự báo điểm chuẩn 2025 giảm
Giáo dục - 1 giờ trướcTrường Đại học Y Hà Nội, Đại học Kinh tế quốc dân, Học viện Tài chính... dự báo điểm chuẩn 2025 giảm từ 1-4 điểm theo phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT.

Lời kể của những người sống sót trong phút sinh tử khi tàu lật trên vịnh Hạ Long
Thời sự - 1 giờ trướcGĐXH - Những nạn nhân sống sót kể lại phút tàu du lịch lật úp, chìm xuống vịnh Hạ Long, khiến ít nhất 30 người tử vong thương tâm.

Tin bão mới nhất: Bão Wipha mạnh thêm, tiến nhanh về vịnh Bắc Bộ, Hà Nội cảnh báo mưa dông lớn trong hôm nay
Thời sự - 1 giờ trướcGĐXH - Ảnh hưởng bão Wipha, ngày và đêm 20/7, khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to với lượng mưa từ 20-40mm, cục bộ có nơi trên 80mm.

Tin sáng 20/7: Tin mới nhất vụ lật thuyền du lịch ở vịnh Hạ Long; bão số 3 đổ bộ, khu vực nào mưa to nhất?
Thời sự - 1 giờ trướcGĐXH - Lực lượng chức năng đang nỗ lực triển khai nhiều phương án tìm kiếm các nạn nhân vụ lật tàu ở Hạ Long; Từ chiều 21-23/7, ảnh hưởng của bão số 3 Wipha, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ xảy ra mưa lớn diện rộng, tổng lượng mưa có nơi trên 600mm.

Tiến hành lật tàu tìm kiếm người mất tích trong vụ lật tàu ở vịnh Hạ Long
Thời sự - 1 giờ trướcGĐXH - Tỉnh Quảng Ninh đã huy động 4 tàu lớn đến hiện trường để hỗ trợ công tác trục vớt và lật tàu.

Lời kể của bé trai 10 tuổi may mắn được cứu sống trong vụ lật tàu ở vịnh Hạ Long
Thời sự - 8 giờ trướcGĐXH - Bé trai Hoàng Nhật M (SN 2015, trú tại phường Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, khi tàu bị lật, cháu may mắn vào được vào một khoang có không khí, cháu cố gắng giữ bình tĩnh và chờ lực lượng cứu hộ đến ứng cứu.

Vụ lật tàu du lịch ở Vịnh Hạ Long: Danh sách du khách có mặt khi tàu gặp nạn, đa số đều ở Hà Nội
Thời sự - 9 giờ trướcGĐXH - Trong số 48 du khách có mặt trên tàu du lịch gặp nạn ở vịnh Hạ Long có 21 trẻ em, còn lại đều là những du khách lớn tuổi và đa số có hộ khẩu ở Hà Nội.

Vụ lật tàu ở vịnh Hạ Long: Đã tìm thấy 28 thi thể nạn nhân trong đó có nhiều trẻ em
Thời sự - 10 giờ trướcGĐXH - Tính đến 21 giờ ngày 19/7, lực lượng chức năng đã tìm thấy 38 người gồm hành khách và thuyền viên trong vụ đắm tàu du lịch. Trong đó, 10 người còn sống và 28 người tử vong.

Khoảnh khắc tàu chở khách lật úp trên vịnh Hạ Long khiến hàng chục người thương vong
Thời sựGĐXH - Thời điểm xảy ra tai nạn lật tàu ở vịnh Hạ Long, trên tàu chở 51 người gồm 3 thủy thủ và 48 hành khách. Đến thời điểm 20 giờ ngày 19/7, đã có ít nhất 5 nạn nhân tử vong, hàng chục người vẫn đang mất tích.