Sinh ra đã có ban thờ sống, tục lệ lạ kỳ của đồng bào Vân Kiều
GiadinhNet - Đối với người Vân Kiều, thờ hồn của chính mình là việc tôn trọng chính bản thân. Cùng với đó là phải ý thức để sống tốt với gia đình, bản làng, phải nỗ lực lao động, sản xuất, dần xóa đói giảm nghèo, hướng tới cuộc sống no đủ, văn minh hơn.
Trong chuyến đi tới với những bản làng vùng cao của huyện Lệ Thủy (Quảng Bình), PV Báo Sức khỏe & Đời sống đã có dịp đến thăm nhà một già làng người Vân Kiều tại bản Tân Ly, xã Lâm Thủy và tìm hiểu về tục lệ thờ linh hồn người sống của bà con nơi đây.

Một góc bản làng của người đồng bào Vân Kiều.
Trong căn nhà sàn nằm giữa bản, già làng Hồ Trung Truồi (75 tuổi), đang kể cho con, cháu và thanh niên làng về lịch sử, truyền thống của đồng bào Vân Kiều và truyền dạy những kiến thức về phong tục thờ linh hồn người sống đã được cha ông họ gìn giữ bao đời qua.
Thấy có khách lạ muốn tìm hiểu về truyền thống lâu đời của đồng bào mình, già làng chẳng ngần ngại mà hào sảng chia sẻ. Cũng là thầy mo có tiếng của người Vân Kiều tại xã Lâm Thủy, nên già làng Hồ Trung Truồi am hiểu tường tận về tục lệ này. Khác với người Kinh chỉ thờ cúng ông bà, tổ tiên, những người quá cố, đồng bào Vân Kiều còn có phong tục rất kỳ lạ là thờ linh hồn người còn sống ngay từ khi họ mới sinh ra.

Ông Hồ Trung Truồi - già làng người Vân Kiều tại bản Tân Ly, xã Lâm Thủy.
Trong nhà của bất kể người Vân Kiều nào tại Quảng Bình cũng sẽ có những chiếc bát sứ đặt trong chiếc kiềng tre được đan thủ công, để trên bàn thờ treo sát mái nhà. Theo già làng Hồ Trung Truồi thì người Vân Kiều coi đó là nơi thờ linh hồn của chính các thành viên trong gia đình họ. Mỗi chiếc bát là nơi thờ linh hồn của một người, chỉ cần nhìn vào số lượng bát là có thể biết được gia đình có bao nhiêu thành viên.
Người Vân Kiều quan niệm, bản thân mỗi con người khi sinh ra đều có một linh hồn và một vị thần bổn mạng che chở. Để con người đó được sống một cách khỏe mạnh và gặp nhiều may mắn, người Vân Kiều phải thực hiện nghi thức cúng vị thần bổn mạng đó, hay còn gọi là cúng hồn cho người sống.

Trong nhà của bất kể người Vân Kiều nào tại Quảng Bình cũng sẽ có những chiếc bát sứ đặt trong chiếc kiềng tre được đan thủ công, để trên bàn thờ treo sát mái nhà, là nơi thờ linh hồn của chính các thành viên trong gia đình.
Già làng Hồ Trung Truồi cho biết, khi mỗi đứa trẻ Vân Kiều sinh ra thì gia đình sẽ mời thầy mo về làm lễ báo với tổ tiên, thần linh, xin đặt bát thờ linh hồn đứa trẻ đó. Khi có thành viên mới ra đời, gia đình sẽ chuẩn bị đầy đủ gà, lợn, gạo, rượu và trầu cau rồi thầy mo sẽ sử dụng con dao truyền đời còn gọi là dao gọi hồn và chiếc sáo Pi - nhạc cụ truyền thống của người Vân Kiều để làm lễ cúng hồn.
Khi lễ xong là linh hồn của đứa trẻ đã trở về bảo hộ cho thể xác để đứa trẻ Vân Kiều lớn lên khỏe mạnh, thông minh. Trong bát "đựng linh hồn" người sống sẽ có trầu cau, một chiếc ly nhỏ và một ít vỏ cây rừng, được đặt lên bàn thờ, kê sát mái nhà sàn.

Khi mỗi đứa trẻ Vân Kiều sinh ra thì gia đình sẽ mời thầy mo về làm lễ báo với tổ tiên, thần linh, xin đặt bát thờ linh hồn đứa trẻ đó.
"Trong bản khi có trẻ con sinh ra sẽ làm lễ cúng hồn, đây là cách để báo với các vị thần linh, tổ tiên. Mỗi cái bát là một linh hồn người trong nhà, thờ thần bổn mạng, nếu không làm lễ thì không được đụng đến, bởi sẽ phạm thượng thần linh. Chỉ khi ai ốm đau thì mới xin làm lễ, đổi bát thờ. Thờ linh hồn như vậy là cầu mong mọi người khỏe mạnh, thần linh che chở, khi một người mất đi thì cũng sẽ chôn chiếc bát theo cùng", già làng Hồ Trung Truồi chia sẻ.
Sau khoảng 10 năm thì đứa trẻ đó sẽ tiếp tục được tổ chức lễ mừng hồn. Đến tuổi trưởng thành, những chàng trai, cô gái Vân Kiều sẽ được gia đình làm lễ mừng hồn trưởng thành, bắt đầu một cuộc sống tự lập, vững vàng. Với phụ nữ khi đến tuổi lấy chồng thì sẽ mời thầy về làm lễ, xin được đưa bát thờ linh hồn của mình theo về nhà chồng.

Là thầy mo có tiếng của người Vân Kiều tại xã Lâm Thủy nên già làng Hồ Trung Truồi am hiểu tường tận về tục thờ linh hồn người sống.
Việc thờ hồn người sống của đồng bào Vân Kiều chỉ kết thúc khi nào người đó mất đi, những thứ liên quan trên bàn thờ người sống cũng sẽ được chôn theo cùng người đã mất. Lúc này linh hồn người đó sẽ được gia đình chuyển sang thờ cúng ở bàn thờ dành cho những người đã khuất.

Những nét đẹp văn hóa của người Vân Kiều sẽ được các thế hệ con cháu tiếp nối từ tiền nhân.
Đối với người Vân Kiều, thờ hồn của chính mình, đó là việc tôn trọng chính bản thân. Đồng nghĩa với nó là phải ý thức để sống tốt với gia đình, bản làng; phải nỗ lực lao động, sản xuất; dần xóa đói giảm nghèo, hướng tới cuộc sống no đủ, văn minh hơn.

Thông tin quan trọng: Hàng nghìn cán bộ, công chức cần nắm rõ quy định mới nhất về xử lý kỷ luật
Thời sự - 18 phút trướcGĐXH - Theo Nghị định 172/2025/NĐ-CP, từ 1/7/2025, nhiều quy định về xử lý kỷ luật áp dụng cho cán bộ, công chức. Dưới đây là thông tin cụ thể.

Sử dụng cách này, phụ huynh và thí sinh có thể tra cứu dễ dàng điểm thi vào lớp 10 tại Hà Nội năm 2025 chính xác nhất
Giáo dục - 2 giờ trướcGĐXH - Theo dự kiến, ngày 4/7 sẽ có điểm thi, điểm chuẩn vào lớp 10 các trường THPT công lập tại Hà Nội.

Miền Bắc lại sắp đón nắng nóng diện rộng sau đợt mưa dông kéo dài
Thời sự - 2 giờ trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết 10 ngày tới, mưa lớn ở Bắc Bộ giảm dần. Mưa rào và dông chủ yếu xuất hiện về chiều tối và đêm. Khoảng từ ngày 8-9/7, Bắc Bộ ngày nắng, có nơi nắng nóng.

12 thí sinh đạt điểm tuyệt đối xét tuyển tài năng vào Đại học Bách khoa Hà Nội
Giáo dục - 2 giờ trướcĐại học Bách khoa Hà Nội vừa công bố điểm xét tuyển tài năng năm 2025. Năm nay, có 12 thí sinh đạt được mức điểm 100/100 do có SAT/A-Level đạt điểm tuyệt đối, IELTS đạt 8.0-8.5 điểm.

Tin sáng 3/7: Xuất hiện thủ đoạn lừa đảo cập nhật quê quán, địa chỉ cư trú trên VNeID; Link tra cứu điểm thi vào lớp 10 Hà Nội nhanh và chính xác nhất
Xã hội - 2 giờ trướcGĐXH – Các đối tượng mạo danh công an liên hệ để hướng dẫn "cập nhật" thông tin trên ứng dụng VNeID rồi chiếm đoạt thông tin, tài khoản ngân hàng, tài sản của nạn nhân; Kết quả thi và điểm chuẩn tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập năm học 2025–2026 dự kiến sẽ được công bố cùng lúc vào ngày 4/7.

Nhà xe Quang Mười ở Quảng Ninh bị tố chạy ẩu và chèn ép xe khác
Đời sống - 14 giờ trướcGĐXH - Nhà xe Quang Mười ở Quảng Ninh bị tố chạy ẩu, dừng đón trả khách như xe tuyến cố định. Tình trạng này tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.

Người phụ nữ tử vong thương tâm sau va chạm với xe bồn
Thời sự - 14 giờ trướcGĐXH - Một vụ tai nạn vừa xảy ra trên địa bàn xã Đức Thọ (Hà Tĩnh) khiến người phụ nữ tử vong thương tâm.

Phê duyệt Đề án du lịch sinh thái, giải trí Vườn quốc gia Vũ Quang
Xã hội - 14 giờ trướcGĐXH - Mục tiêu xuyên suốt của đề án là phát triển du lịch sinh thái nghỉ dưỡng, giải trí gắn với bảo tồn đa dạng sinh học, phát huy giá trị cảnh quan, văn hóa, đồng thời tạo động lực thúc đẩy kinh tế địa phương.

Số cuối ngày sinh Âm lịch của người có tuổi trẻ vất vả
Đời sống - 17 giờ trướcGĐXH - Người có ngày sinh Âm lịch kết thúc ở 4 số này khi còn trẻ nhiều thăng trầm, vất vả nhưng sau này lại có cơ hội phất nhanh, gia đình hạnh phúc.

Tử vi tháng 6 âm lịch 2025 dự báo con giáp tuổi Tý có những biến đổi đầy bất ngờ
Đời sống - 18 giờ trướcGĐXH – Xem tử vi tháng 6 âm lịch 2025, chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà cho biết, con giáp tuổi Tý có những biến đổi đầy bất ngờ về sự nghiệp, tài chính.

Người phụ nữ tử vong thương tâm sau va chạm với xe bồn
Thời sựGĐXH - Một vụ tai nạn vừa xảy ra trên địa bàn xã Đức Thọ (Hà Tĩnh) khiến người phụ nữ tử vong thương tâm.