Tại sao phím caps lock vẫn tồn tại đến ngày nay dù tính năng hạn chế?

Tất cả manh nha từ thời đại của những chiếc máy đánh chữ

Quay trở lại thời xưa cũ, hầu hết các máy đánh chữ lúc đó chỉ có thể tạo ra kiểu ký tự in hoa. Đến những năm 1870, nhà sản xuất máy đánh chữ Remington đã nghĩ ra một cách tiết kiệm hơn để có thể gõ được cả chữ in hoa và chữ thường. Theo đó, hai biểu tượng hoặc chữ cái (chẳng hạn như chữ cái in hoa và chữ cái thường) sẽ được đặt trên mỗi phím chữ - miếng kim loại in các chữ cái lên giấy.

Để chuyển đổi giữa hai hàng chữ, người ta sử dụng phím Shift, nó sẽ di chuyển vật lý toàn bộ dàn phím. Điều này cho phép mỗi phần khác nhau trên phím chạm vào dãi ruy băng mực của máy và in ra một chữ cái theo quy ước trước đó.

Vì phím Shift đòi hỏi một lực cơ học tương đối lớn để sử dụng, nên sẽ khá bất tiện khi nhấn giữ phím này liên tục để gõ tất cả các chữ cái in hoa. Để khắc phục vấn đề này, phím Shift Lock đã ra đời. Về cơ bản, đây là một phím chốt để giữ cơ chế dịch chuyển tại chỗ, nó thường được gọi là "Lock".

Shift Lock trở thành Caps Lock

Trên máy đánh chữ, phím Shift Lock đã thực sự biến đổi chức năng của các phím còn lại, bao gồm cả các chữ cái (từ chữ thường thành chữ in hoa) và các ký tự khác (chẳng hạn như số thành ký hiệu).

Tuy nhiên, trong kỷ nguyên của của máy tính hiện đại, các phím chữ trên bàn phím không còn di chuyển vật lý nữa, nên các "Lock" bàn phím được tự do đa dạng hóa. Một số bàn phím của máy tính và thiết bị đầu cuối vẫn giữ lại phím "Shift Lock", tuy nhiên những bàn phím tân tiến hơn đã đổi sang sử dụng phím mới có tên "Caps Lock". Phím này chỉ biến đổi chữ cái thường thành chữ in hoa và không ảnh hưởng đến bất kỳ một phím nào khác.

Bàn phím của LA36 DECwriter II. Ảnh: DEC.

Theo bài báo anti Caps Lock của Daniel Colin James, phát minh ban đầu của phím này dường như có liên quan đến bằng sáng chế năm 1968, áp dụng cho bàn phím thiết bị đầu cuối điện tử do Douglas A. Kerr của viện nghiên cứu Bell Labs phát minh. Khi được James phỏng vấn, Kerr cho biết mình đã tạo ra phím "Caps" vì người thư ký của sếp quá bực bội khi cứ đánh nhầm các chuỗi ký tự như "@#$%" thay vì dãy số khi Shift Lock được kích hoạt.

Tuy vậy, không phải lúc nào những bằng sáng chế cũng có thể chuyển thành một sản phẩm thật sự. Phím Caps Lock có mặt sớm nhất trên một sản phẩm thương mại là một bàn phím được tích hợp vào thiết bị đầu cuối hay còn gọi là máy điện báo LA36 DECwriter II. Được giới thiệu vào năm 1974, đây là loại máy điện báo và máy in được hợp làm một.

LA36 DECwriter II là một thiết bị dịch vụ, mô tả về Caps Lock như là một phương thức để giảm bớt 96 ký tự viết in hoa và viết thường thành một tập hợp của chỉ riêng 64 ký tự viết in hoa. Ban đầu, người ta chỉ có thể thiết lập tính năng này ngầm bên trong thiết bị thông qua một công tắc trong bảng mạch. Vào thời điểm đó, phần lớn người dùng đều thích sử dụng chữ cái in hoa hơn, có lẽ do họ đã quá quen thuộc với phong cách viết in hoa của nhiều loại máy điện báo lúc ấy.

Không rõ máy DEC đã chịu ảnh hưởng bao nhiêu từ với bằng sáng chế của Kerr (nếu có) vì có thể phím Caps Lock của nó chỉ xuất phát điểm như một tính năng nhằm mô phỏng lại chức năng in hoa tất cả chữ cái của các máy điện báo đời cũ.

Caps Lock trong kỷ nguyên PC

Một số loại máy tính gia đình đời đầu xuất hiện vào những năm 1970, như là Apple II và TRS-80 Model 1, không hỗ trợ các chữ cái viết thường, vì thế người ta không cần thêm một phím Caps Lock dư thừa để làm gì. Tuy nhiên, các thiết bị đầu cuối của IBM, vốn vay mượn khá nhiều từ cách bố trí máy đánh chữ của IBM Selectric, thường có thêm phím Shift Lock và sau đó là Caps Lock.

Chiếc máy tính cá nhân được IBM tạo ra vào năm 1981 có kèm theo một phím Caps Lock, tuy nhiên IBM lại bố trí nó nằm ngay bên phải của phím cách - tương đối khác lạ. Ở bên trái của phím A sẽ là phím Control thay thế. Kiểu sắp đặt này đã trở nên phổ biến cho tất cả bàn phím in hoa của cả thiết bị đầu cuối và máy điện báo.

Ảnh: Benji Edwards.

Vào năm 1984, khi IBM chuyển đổi cách bố trí bàn phím của mình sang kiểu bàn phím mở rộng 101 nút (hay còn gọi là Model M), lúc này phím Caps Lock đã nằm về bên trái của phím A và ngạc nhiên là cho đến ngày nay một số người vẫn phàn nàn về cách sắp đặt này.

Sau khi tìm hiểu về bằng sáng chế của Kerr và DECWriter II, có thể thấy rằng IBM thực ra chỉ khôi phục Caps Lock về vị trí ban đầu của nó. Thật không may, vị trí đó lại khá nổi bật và vì thế mọi người thường vô tình gõ nhầm vào Caps Lock và tạo ra những ký tự không mong muốn hay như làm gián đoạn việc nhập mật khẩu phân biệt chữ in hoa và chữ thường.

Dẫu vậy, như chúng ta đã thấy, phím Caps Lock vẫn được giữ lại cho đến ngày nay chính là vì những đặc điểm hữu dụng của nó.

Caps Lock vẫn được ưu ái sử dụng

Trong khi nhiều người phàn nàn về Caps Lock, những người khác vẫn sử dụng nó trong kinh doanh nhằm tiết kiệm thời gian và công sức. Một số cách sử dụng phổ biến nhất như là:

- Tiêu đề báo cáo: một sự hoài cổ về thời đại của máy đánh chữ khi mà các phông chữ khác nhau vẫn chưa xuất hiện.

- Số sê-ri hoặc số VIN (số khung): phần lớn đều sử dụng chữ cái in hoa.

- Thỏa thuận pháp lý: ngay từ lúc máy đánh chữ còn hưng thịnh, nhiều luật sư đã sử dụng chữ cái in hoa trong văn bản pháp lý để giúp cho các điều khoản quan trọng dễ gây chú ý hơn.

- Gắn nhãn cho các yếu tố trong quy hoạch kiến trúc: một thói quen cũ của các kiến trúc sư kể từ lúc những bức thư tay vẫn còn được sử dụng nhiều. Ngày nay, họ vẫn sử dụng các phông chữ kiến trúc giống như chữ viết tay trong các chương trình CAD (thuật ngữ thiết kế với sự hỗ trợ của máy tính).

Ngoài những mục đích sử dụng trên, lý do còn đến từ vấn đề tương thích ngược. Chẳng hạn như một ứng dụng cũ vẫn còn sử dụng tính năng có trên chiếc máy tính cá nhân IBM model 5150 được giới thiệu vào năm 1981.

Cách gõ toàn bộ các chữ cái in hoa mà không dùng Caps Lock

Nếu bạn thường xuyên phải nhập các chữ in hoa, nhưng lại không thích sử dụng Caps Lock (hoặc cũng có thể phím đó bị mất) thì đừng lo, hầu hết các chương trình xử lý văn bản đều có thể hỗ trợ cho bạn. Dưới đây là thao tác trên một số phần mềm phổ biến:

- Microsoft Word: chọn đoạn văn bản bạn muốn viết hoa toàn bộ, sau đó nhấn Control Shift A trên Windows hoặc Command Shift A trên Mac.

- Google Docs: chọn đoạn văn bản muốn thay đổi, sau đó chọn Format > Text > Capitalization > UPPERCASE trên thanh menu.

- Pages: chọn đoạn văn bản muốn thay đổi, sau đó chọn Format > Font > Capitalization > All Caps trên thanh menu.

Ngoài ra, nếu không thích bạn cũng có thể gán lại phím Caps Lock để thực hiện một chức năng khác (chẳng hạn như Control), sử dụng nó làm phím bổ trợ trong Windows 10 hoặc vô hiệu hóa hoàn toàn.

Mặc dù nhiều người không bao giờ cần đến phím Caps Lock, nhưng nó không hề vô dụng. Như đã đề cập ở trên, nó vẫn có nhiều ý nghĩa cho công việc, vì thế sẽ không có gì lạ nếu chúng ta vẫn còn thấy sự hiện diện của phím Caps Lock trong nhiều thập kỷ tới.

Theo Vnreview