Tăng cường kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh

Hiện nay, tuy xã hội phát triển, đời sống vật chất tinh thần của người dân được nâng lên, nhưng vẫn có nhiều người có tư tưởng lạc hậu, với quan niệm chỉ có con trai mới được coi là lao động chính trong gia đình, có trách nhiệm thờ cúng tổ tiên, nối dõi tông đường… Vì thế có gia đình chỉ muốn sinh con trai và không hề thích bé gái. Đây chính là định kiến giới - nguyên nhân cơ bản dẫn đến mất cân bằng giới tính khi sinh.

Không chỉ vậy, việc mong muốn có con trai lại nhận được sự trợ giúp đắc lực bởi chính một số người làm công tác y tế, đặc biệt là những bác sĩ sản khoa với sự hỗ trợ của các phương tiện chẩn đoán y khoa hiện đại như siêu âm xuất hiện ở khắp các bệnh viện và phòng khám công lẫn tư đã tạo điều kiện dễ dàng, thuận lợi cho việc lựa chọn giới tính thai nhi của các bậc làm cha mẹ. Từ đó xuất hiện hành vi phá thai, lựa chọn giới tính tại một số cơ sở y tế.

Ở tỉnh Bắc Kạn, tỷ số giới tính khi sinh hiện nay là 111,9 trẻ em trai/100 trẻ em gái, tình trạng này là mất cân bằng giới tính khi sinh và con số bé trai được sinh ra đã và đang liên tục tăng lên trong những năm qua. Nếu như không có những biện pháp can thiệp mạnh mẽ và kịp thời thì tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ dẫn đến những hệ luỵ khó lường về trật tự xã hội, an ninh chính trị; kéo theo đó là hiện tượng thiếu nữ, thừa nam trong độ tuổi kết hôn, nhiều nam giới sẽ phải sống trong tình trạng độc thân khiến cấu trúc gia đình bị phá vỡ, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng dân số trong tương lai.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ cho trẻ mẫu giáo tại Trường Mầm non Dương Quang, TP. Bắc Kạn. Ảnh: H.H

Trước nguy cơ mất cân bằng giới tính khi sinh, Chi cục Dân số-KHHGĐ tỉnh Bắc Kạn đã có Kế hoạch số 219/KH-CCDS về thực hiện  Đề án "Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh" trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn năm 2020, với mục đích: Nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân, gia đình và cộng đồng trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về nghiêm cấm cung cấp dịch vụ liên quan đến lựa chọn giới tính thai nhi; Phấn đấu đưa tỷ số giới tính khi sinh nhỏ hơn hoặc bằng 115 trẻ em trai/100 trẻ em gái, từ đó tạo cơ sở để giảm dần tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; Cung cấp kiến thức về thực trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, nguyên nhân, hệ lụy, kỹ năng truyền thông... cho đội ngũ làm công tác dân số tại cơ sở, góp phần làm giảm việc lựa chọn giới tính thai nhi trên địa bàn; Tạo sự đồng thuận của toàn xã hội trong việc thực thi các quy định của pháp luật về nghiêm cấm cung cấp dịch vụ liên quan đến lựa chọn giới tính thai nhi.

Năm 2020, Chi cục Dân số-KHHGĐ tỉnh tiếp tục duy trì các hoạt động trên toàn tỉnh, trong đó ưu tiên các hoạt động tại 15 xã, phường, thị trấn của 05 huyện/thành phố đã thực hiện từ các năm trước đây. Trong đó, gồm các xã Cao Kỳ, Thanh Vận, thị trấn Đồng Tâm (Chợ Mới); Cổ Linh, Bộc Bố, Giáo Hiệu (Pác Nặm); Phúc Lộc, Thượng Giáo, Hà Hiệu (Ba Bể); Lương Bằng, Yên Thượng, thị trấn Bằng Lũng (Chợ Đồn) và các phường Đức Xuân, Sông Cầu, Xuất Hóa (TP. Bắc Kạn). Đối tượng thực hiện gồm lãnh đạo Đảng, chính quyền, đoàn thể, các tổ chức, người có uy tín trong cộng đồng, người cao tuổi. Các cơ sở cung cấp dịch vụ, khám chữa bệnh, các nhà sách trên địa bàn. Gia đình, các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, vị thành niên và thanh thiếu niên.

Cùng với đó, Chi cục Dân số-KHHGĐ phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh tổ chức tuyên truyền điểm cho đối tượng là phụ nữ từ 15 - 49 tuổi có chồng, về các nội dung mất cân bằng giới tính khi sinh, giới và bình đẳng giới. Tiếp tục duy trì Câu lạc bộ "Giới và bình đẳng giới" tại xã Thượng Giáo (Ba Bể). Các hoạt động kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm các quy định về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi, nâng cao hiệu lực thực thi pháp luật về cấm các hình thức lựa chọn giới tính thai nhi. Đồng thời, tổ chức các hoạt động đào tạo, tập huấn về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh. Tập huấn cung cấp kiến thức về thực trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, nguyên nhân, hệ lụy và hậu quả của việc lựa chọn giới tính thai nhi. Các nội dung về giới, định kiến giới trong xã hội ngày nay và các kỹ năng truyền thông về giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh cho những người làm công tác dân số cấp xã và nhân viên y tế thôn bản kiêm cộng tác viên dân số.

Tại tuyến huyện, xã, Chi cục Dân số-KHHGĐ Bắc Kạn tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi về vấn đề kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh. Đồng thời, tổ chức tư vấn, vận động nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi về công tác kiểm soát MCBGTKS. Phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tổ chức lồng ghép các nội dung về kiểm soát MCBGTKS vào hoạt động của các ban, ngành, đoàn thể tại địa phương, nâng cao hiệu lực thực thi pháp luật về cấm các hình thức lựa chọn giới tính thai nhi. Tổ chức lồng ghép các nội dung về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh thông qua các buổi giao ban, hội nghị, hội thảo… nhằm tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật của Nhà nước về quy chế, quy định nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi cho cơ sở y tế...

Hồng Hạnh