Tết Đoan ngọ cúng trong nhà hay ngoài trời? Và những kiêng kị ai cũng nên biết
GĐXH – Mâm lễ Tết Đoan ngọ ngoài vật phẩm dâng cúng cổ truyền, còn có những lưu ý quan trọng không phải ai cũng biết như không cúng vượt quá giờ Ngọ và không phạm kị những điều sau để được tốt lành.
Lễ vật không thể thiếu trong mâm lễ Tết Đoan ngọ
Tết Đoan ngọ thường dùng các vật phẩm thực vật dâng cúng – chị Kim Ngọc Thúy (chủ shop hoa quả ở phố Hai Bà Trưng) chia sẻ. Theo đó, mâm cúng Tết Đoan ngọ cổ truyền đơn giản. Về hoa quả thì theo mùa - chủ yếu là các loại quả như mận, vải, dưa hấu…
Tùy vùng miền mà có thay đổi, nhưng nét chung là đều có hương, hoa, vàng mã, trái cây tươi, cơm rượu nếp. Một số nơi không thể thiếu xôi, chè hạt sen, hoặc như người Nùng không thể thiếu bánh khúc, người Huế không thể thiếu đặc sản chè kê...

Cùng là hoa quả quen thuộc nhưng được bàn tay khéo léo xếp thành "mâm lễ" đẹp mắt, chỉ cần mua về dâng lên ban thờ, không mất công bày biện. Ảnh: Thúy Rikki.
Tết Đoan ngọ gần đây có khác xưa, bởi ngày nay các shop hoa quả đua nhau ra mắt khách hàng các set lễ cúng Tết Đoan ngọ. Cũng là hoa quả, vật phẩm quen thuộc - nhưng phải là hàng tuyển chọn để biện thành những mâm lễ VIP đẹp mắt (và đẹp cả giá) với hoa sen, mận (VIP), rượu nếp cái - nếp cẩm, vải thiều Thanh Hà loại 1, bánh tro (gio), bánh cổ truyền... bày trong mẹt, hoặc lá sen rất độc đáo. Khách chỉ cần báo trước 1 ngày là chủ shop sắp lễ chu đáo.
Người bận rộn nhưng có điều kiện chỉ cần mua về bày cúng được ngay, không tốn nhiều thời gian biện lễ. Nhiều gia chủ không ngần ngại còn yêu cầu shop chọn set hoa quả Nhật, Hàn, Mỹ, Úc... để dâng cúng tại tư gia, văn phòng, cửa hàng... rất sang trọng.
Phong thủy Phùng Gia cũng chia sẻ mâm cúng Tết Đoan ngọ của các vùng miền như sau:
- Mâm cúng của miền Bắc sẽ có dưa hấu đỏ, các loại hoa quả theo mùa (mận, vải, đào…). Một số vật phẩm cúng khác là bánh tro, xôi, chè…
- Từ Thanh Hóa vào đến Huế (miền Trung) có chè kê, thịt vịt. Cơm rượu nếp cúng là nếp trắng, nén thành khối đẹp mắt. Thịt vịt có thể nướng, luộc.
Từ Đà Nẵng vào đến Quảng Ngãi thường nấu xôi chè để cúng. Nhà nào có trồng cây thì cho trẻ nhỏ nhà hàng xóm vào vườn hái trái ăn lấy lộc.
- Mâm cúng của người miền Nam có bánh ú (na ná bánh tro miền Bắc), chè trôi nước, xôi gấc… Cơm rượu nếp trắng viên khối tròn (không để rời như miền Bắc, hay ép thành khối như miền Trung). Hoa quả cúng miền Nam là hoa quả tươi miệt vườn đặc sắc.

Mâm cúng Tết Đoan ngọ. Ảnh: Thúy Rikki
Lý giải dân gian vật phẩm cúng Tết Đoan ngọ
Xưa một số nơi cúng Tết Đoan ngọ cả trong nhà và ngoài sân - có ý cúng trong nhà để cảm ơn tổ tiên đã che chở cho con cháu luôn bình an và khỏe mạnh; cúng ngoài sân để tạ ơn trời đất, thần Phật đã phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và cầu mong các vị tiếp tục phù hộ cho con cháu bình an, hạnh phúc, việc làm ăn và học tập may mắn, thuận lợi, tốt đẹp hơn.
Nhưng ngày nay hầu như chỉ làm 1 mâm cỗ cúng trong nhà – như thế cũng không làm giảm ý nghĩa ngày Tết Đoan ngọ, bởi quan trọng nhất là con cháu thành tâm hướng thiện.
Về các loại vật phẩm dâng cúng được lý giải theo dân gian như sau:
- Cơm rượu nếp: Cả 3 miền đều cúng Tết Đoan ngọ bằng cơm rượu nếp – vì theo quan niệm dân gian bộ máy tiêu hóa của con người có nhiều ký sinh gây hại không dễ diệt. Tới ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch chúng đồng loạt trỗi dậy. Khi đó con người ăn rượu nếp có vị nồng cay cho chúng say bí tỉ, rồi ăn tiếp các hoa quả vị chua, chát vào mới có thể loại bỏ những loài ký sinh có hại này.
- Bánh tro (bánh gio) vị nhạt, tính mát, ăn với đường hoặc mật giúp giải nhiệt cơ thể.
- Thịt vịt với tính mát, có tác dụng cân bằng phong huyết, âm dương trong cơ thể được lựa chọn làm món chính trong ngày này. Tết Đoan ngọ ăn thịt vịt sẽ mát, làm sảng khoái cơ thể - còn có ý ngầm là xua đi điều xui rủi).
Để cúng Tết Đoan ngọ chuẩn, Phong Thủy Phùng Gia khuyên người dân nên:
Cúng Tết Đoan ngọ vào đúng chính Ngọ (12 giờ trưa ngày 5/5 âm lịch). Nếu thời gian không cho phép, người dân chỉ cần thắp hương cúng lễ trong sáng 5/5 âm lịch là được, lưu ý không nên vượt quá giờ Ngọ.
Tùy vùng miền mà lựa chọn sản vật cúng Tết Đoan ngọ, nhưng đều cần có hương, đèn, vàng mã, nước và rượu nếp…

Hoa sen và vật phẩm cúng được shop biện lễ đẹp mắt trên mẹt, chỉ cần mua về là dâng cúng được ngay. Ảnh: Thúy Rikki
Chị Kim Ngọc Thúy chia sẻ khi sắm lễ cúng Tết Đoan ngọ cần lưu ý:
- Nên chọn hoa quả tươi, ngon, sạch sẽ có nguồn gốc. Ưu tiên hoa quả gần gũi, đặc sản quê hương, hay gia đình có sẵn.
- Không nên ăn trước khi cúng (dù để riêng đồ cúng và đồ ăn).
- Trang phục khi cúng cần nghiêm túc, gọn gàng để nghi lễ được trang nghiêm. Nhiều gia chủ còn cẩn thận chọn giờ tốt để thắp hương, đọc văn khấn.
Sau khi cúng xong, cả nhà sẽ cùng sum vầy cùng thưởng thức đồ cúng.

Mâm lễ Tết Đoan ngọ bày trên lá sen. Ảnh internet.
Tránh những sai lầm, kiêng kị dịp Tết Đoan ngọ
Dịp Tết Đoan ngọ người xưa vẫn có ý thức kiêng kị để tránh xui rủi, cụ thể:
- Không vứt giày dép lộn xộn (tiếng Hán giày dép là "tà") nhằm tránh năng lượng xấu, vận xui vào nhà.
- Tránh chi tiền vào việc không xứng đáng, kị đánh rơi tiền – vì người xưa cho như thế là đánh rơi tài lộc.
- Không mua vật phẩm có hình thù kỳ lạ, không rõ nguồn gốc – vì có thể gặp vận trình trắc trở.
- Hạn chế tới nơi nhiều năng lượng xấu (như bệnh viện, đám tang, nghĩa trang… ngày này vì nơi lạnh lẽo, nặng âm khí dễ nhiễm năng lượng xấu.
Theo các chuyên gia, để đón lành tránh dữ, gia tăng dương khí trong ngày Tết Đoan ngọ thì dân gian vẫn kiêng những việc trên - mặc dù những quan niệm đó chưa được xác thực, tùy quan niệm mỗi người mà kiêng hoặc không kiêng. Xã hội ngày một phát triển nhưng nét đặc sắc văn hóa Tết Đoan ngọ vẫn được bảo tồn và phổ biến.
Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ (nguyên giảng viên ĐH KHXH&NV chia sẻ trên báo chí): Ngày 5/5 âm lịch ngoài tục lệ dùng thực vật làm cỗ cúng và diệt sâu bọ bằng cách ăn hoa quả, hoặc xông, tắm để gột sạch cơ thể. Nhưng về tư tưởng chung thì hướng về y dược, ẩm thực, tích lũy thuốc thang để cầu mong một cuộc sống an khang. Tết Đoan Ngọ Việt Nam yếu tố y dược dân gian nổi trội hơn hẳn.
Quan niệm về khí tượng dân gian phương Đông coi ngày 5/5 Âm lịch là ngày cực dương (đỉnh của khí dương) - ngày nóng nhất trong năm. Khi ấy, cây cỏ, con người trong hệ sinh thái cũng ở trạng thái cực dương. Ngày này, người ta thường tìm những dược liệu vào đúng giờ Ngọ - cực dương của dương để hái về làm thuốc.
Người dân hái cây cỏ, thảo dược đem phơi khô để tích trữ dùng cho cả năm. Ngày này, người ta thường tìm những dược liệu vào đúng giờ Ngọ - cực dương của dương để hái về làm thuốc sẽ có chất lượng tốt.


Tại sao khi làm nhà lại phải làm lễ thượng lương?
Ở - 6 giờ trướcGĐXH - Lễ thượng lương là nghi thức mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện mong muốn cầu bình an, thuận lợi trong thi công và may mắn cho gia chủ. Dưới đây là những thủ tục quan trọng trong lễ thượng lương khi xây dựng nhà.

Hướng bếp chuẩn phong thủy thu hút vượng khí, tài lộc cho nhà hướng Tây Bắc
Ở - 9 giờ trướcGĐXH - Vị trí và hướng bếp rất quan trọng vì bếp là nơi giữ lửa, ảnh hưởng đến sức khỏe, tài lộc và sự hòa thuận trong gia đình. Nếu nhà bạn hướng Tây Bắc, bạn cần chọn hướng bếp phù hợp để cân bằng năng lượng và mang lại may mắn.

Những điểm thú vị trong cơ ngơi của Tân hoa hậu Hoàn vũ Nguyễn Hoàng Phương Linh
Ở - 11 giờ trướcGĐXH - Trong thời gian tham gia Miss Cosmo Việt Nam 2025, Hoa hậu Nguyễn Hoàng Phương Linh từng chia sẻ vlog một ngày bình thường của mình tại căn hộ hiện đại ở TP.HCM, hé lộ phần nào lối sống gọn gàng, chỉn chu và rất có kỷ luật.

Trước cửa nhà có cây to ảnh hưởng ra sao đến tinh thần và sức khỏe của gia chủ?
Ở - 13 giờ trướcGĐXH - Việc trước cửa nhà có cây to có ảnh hưởng tốt hay xấu phụ thuộc vào vị trí trồng, loại cây, hướng nhà. Nếu để cây chắn ngang cửa chính, tạo bóng râm quá nhiều hoặc hướng cành đâm vào cửa, nên hóa giải để đảm bảo sự hanh thông cho gia chủ.

Người mệnh nào nên treo tranh Nhật xuất thiên sơn trong nhà để thu hút may mắn và thúc đẩy sự nghiệp
Ở - 14 giờ trướcGĐXH - Tranh Nhật xuất thiên sơn là bức tranh thể hiện cảnh mặt trời mọc giữa núi non hùng vĩ. Tranh không chỉ làm đẹp không gian sống, mà còn tượng trưng cho sự khởi đầu mới, nguồn năng lượng tích cực và thịnh vượng.

Nếu có cống thoát nước trước cửa nhà, gia chủ cần lưu ý gì để không ảnh hưởng đến sức khỏe
Ở - 15 giờ trướcGĐXH - Vị trí cống thoát nước trước nhà là nơi tập trung dòng nước thải, nước bẩn, dễ gây ra các vấn đề về sức khỏe. Dưới đây là một số tác động tiêu cực phổ biến.

Năm Tỵ nhuận hai tháng 6 âm lịch, cách hóa giải vận xui ai cũng có thể làm được
Ở - 18 giờ trướcGĐXH – Năm Ất Tỵ 2025 được coi là đặc biệt hiếm gặp khi có tới hai tháng 6 âm lịch. Điều này cũng khiến không ít người tin vào quan niệm dân gian cảm thấy bất an, nhưng chuyên gia phong thủy khuyên, đây là lúc nên sống chậm lại, giữ tâm an và hành xử cẩn trọng để hóa giải những điều không may nếu gặp phải.

Phòng ngủ cạnh phòng thờ có phạm gì không dưới góc nhìn phong thủy và khoa học
Ở - 1 ngày trướcGĐXH - Bố trí phòng ngủ cạnh phòng thờ hiện khá phổ biến do diện tích nhà ở hạn chế. Tuy nhiên, theo phong thủy và cả khoa học, cách sắp xếp này có thể gây ra những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, tinh thần và các mối quan hệ trong gia đình. Hãy tìm hiểu để hóa giải việc này.

Loài cây này nếu trồng và chăm sóc đúng cách sẽ trở thành 'bảo vật' phong thủy mang lại bình an cho cả gia đình
Ở - 1 ngày trướcGĐXH - Cây quế thơm được chăm sóc đúng cách sẽ trở thành "bảo vật" phong thủy, không chỉ thanh lọc không khí mà còn giúp điều hòa năng lượng, mang lại sự thịnh vượng và bình an cho cả gia đình.

Đặt hướng bếp ngược hướng nhà sẽ ảnh hưởng ra sao đến sức khỏe, tài lộc và mối quan hệ trong gia đình?
Ở - 1 ngày trướcGĐXH - Trong phong thủy, hướng bếp được xác định dựa trên hướng lưng của người đứng nấu ăn. Dưới đây là một số biện pháp bạn có thể tham khảo nếu như lỡ đặt hướng bếp ngược hướng nhà.

Năm Tỵ nhuận 2 tháng 6, chuyên gia khuyên bạn nên biết những lưu ý trong tháng nhuận này để an yên
ỞGĐXH – Năm 2025 có nhuận 2 tháng 6, vì sao năm Tỵ nhuận hai tháng 6 người xưa lại e dè và cần làm gì trong tháng để bình an, dưới đây chuyên gia phong thủy đã có những chia sẻ.