Vị tướng ngành bỏng

1. Cả một buổi chiều chuyện trò với Giám đốc Viện Bỏng Quốc gia Lê Hữu Trác – Thiếu tướng GS.TS Lê Năm đã làm cho tôi đi từ bất ngờ đến cảm phục con người ông. Gọi ông bằng những chức danh dài dòng đó, ông không thích bằng cụm từ mà không biết từ lúc nào người ta đặt cho ông là “ông Năm viện Bỏng”.

Cái thương hiệu “ông Năm viện Bỏng” có lẽ phôi thai phát xuất từ một buổi sáng năm 1999 khi Viện Bỏng tiếp nhận một ca bỏng nặng. Bệnh nhân Nguyễn Văn Dương, 15 tuổi, ở Nghệ An trong khi leo cây bắt chim, trượt tay rơi xuống đường dây điện cao thế, bị cháy sém đến 3 xương sườn và cả cơ thể. Qua vài ngày điều trị, vì Dương bỏng quá nặng, tưởng như không còn hy vọng gì gia đình đã xin bệnh viện được đưa em về. Lập tức, bác sĩ Lê Năm triệu tập một cuộc họp. Ông cho rằng: "Đây là ca đặc biệt nặng, nếu ta để bệnh nhân ra về rồi muôn đời chúng ta chỉ dừng lại ở chỗ này sao?! Đây cũng là một thử thách trình độ chuyên môn của Viện Bỏng. Nếu chúng ta không tiếp tục điều trị, thì khác nào chúng ta đang rút lui những bước chân đầu tiên trên con đường đã và đang phát triển?!". Lời phát biểu quyết tâm của ông khiến các y, bác sĩ phải suy nghĩ và quyết tâm tiếp tục vào cuộc.

Cả thân người bệnh nhân cháy đen, phần mông bị dây điện đốt cháy lõm sâu tận xương, 3 xương sườn cháy sém, mạch đập yếu... Ông bắt tay vào ca mổ đầu tiên khắc phục 3 xương sườn. Ca mổ thành công và phải chờ một thời gian khá dài để bệnh nhân có đủ sức khỏe, ông lại tiếp tục ca mổ lần 2 để khắc phục phần vai bị cháy và gãy nát khi bị rơi xuống. Đây cũng là ca mổ khó khăn nhất, bệnh nhân thiếu máu, mạch yếu. Vừa mổ, vừa phải truyền máu. Nguồn máu dự trữ ở bệnh viện, người thân đã cạn, ông liên hệ đơn vị bạn giúp đỡ... Lần lượt, bệnh nhân trải qua tới 14 lần mổ, trong đó, ông Năm trực tiếp mổ 6 lần đầu vô cùng khó khăn, 8 lần sau, ông trực tiếp chỉ đạo, điều hành các ca mổ...

Một ngày nọ, khi ông đang ngồi làm việc trong phòng, người bệnh nhân tưởng như đã hết hy vọng sống ấy đã đến tận phòng chào ông để ra viện. Hai bác cháu ôm chặt lấy nhau, hạnh phúc trong họ dâng trào nước mắt...

Dù công việc quản lý bận tối mắt, nhưng GS.TS Lê Năm vẫn trực tiếp khám bệnh cho bệnh nhân hàng ngày

2. Riêng ông không có khái niệm đầu hàng một khó khăn. Ông bảo: “Có lẽ vì quê nghèo đã hun đúc cho lũ trẻ chúng tôi quyết tâm học để thay đổi cuộc đời. Làm việc gì, không làm thì thôi, đã làm, làm cho bằng được”. Mới nghe lời lẽ ông, tôi cứ nghĩ rằng hóa ra đây là con người chỉ giỏi lý thuyết. Nhưng quay ngược thời gian trở về từ thời thơ ấu cho đến hiện tại mới thấy được lời ông Năm nói là những lời gan ruột rút ra từ chính cuộc đời mình.

Quê ông, xã Hồng Lộc, nằm dưới chân núi Hồng Lĩnh, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Như bao miền quê nghèo khác dọc dải đất miền Trung, tuổi thơ ông lẫn trong vị mằn mòi của biển, trong cái hanh heo nứt nẻ, trong cái bỏng rát của gió Lào. Thuở lên mười, cậu bé Năm phải vừa học vừa làm. Bố yếu, mẹ mắt lòa, nhà có 4 chị em thì 3 chị lấy chồng buộc ông phải tự lập sớm. Cũng từ đấy mà chàng trai Lê Năm đã ấp ủ trong mình ước mơ giản dị sẽ trở thành một thầy thuốc để về quê chữa bệnh cho các bà, các o, các chú, các bác và các em. Tưởng như mơ ước đó không trở thành hiện thực khi trong kỳ thi đại học đầu tiên của miền Bắc năm 1970, hồ sơ đăng ký vào Trường Y của ông bị gạt đi. Và, ông đã có hai năm làm sinh viên Trường Thương nghiệp, nay là Trường Đại học Thương mại.

Chiến tranh tiếp tục leo thang, chàng sinh viên Lê Năm cùng bạn bè lên đường nhập ngũ và môi trường quân đội đã giúp ông thực hiện lại ước mơ dang dở của mình. Năm 1973, anh lính trẻ Lê Năm được về Trường Đại học Quân y, nay là Học viện Quân y học tập…

3. Năm 2000, ông Năm trở thành Giám đốc viện Bỏng Quốc gia. Hồi ấy, Viện còn hoang sơ, ít người biết đến chứ không như phát biểu của một quan chức Bộ Y tế rằng viện là “niềm mơ ước của Bộ Y tế” như bây giờ. Ông Năm bảo: “Tôi gắn bó với ngành bỏng và được như hôm nay nhờ công hướng dẫn dìu dắt của Giáo sư, Tiến sĩ Lê Thế Trung”. Hồi mới ra trường, ông được điều về Quân khu 4 làm trưởng ban Ngoại. Đến năm 1983, Quân khu cử ông ra bắc học tiếp. Năm 1987 ông sang Liên Xô học. Năm 1990 ông là một trong 3 thực tập sinh Việt Nam bảo vệ luận án Tiến sĩ ở Liên Xô (cũ). Năm 1991 về nước, chính GS. TS Lê Thế Trung đã đưa ông về khoa bỏng của Viện Quân Y. Rồi từ đó đến nay, ông Năm sát cánh cùng viện từ chỗ chỉ là một khoa, đến việc trở thành một bệnh viện độc lập hàng đầu về bỏng.

Năm 2001, khi tham dự Hội thảo Bỏng quốc tế tại Pháp trở về, ông đã thốt lên với các đồng nghiệp: "Tôi đã tìm thấy chân trời của ngành bỏng Việt Nam!"

Cũng từ đó, người ta thấy Giám đốc Lê Năm không ngừng vận động, đưa khoa học kỹ thuật hiện đại áp dụng vào Viện Bỏng; đặc biệt chú trọng kết hợp Đông-Tây y nhằm phục vụ tốt nhất cho việc chữa trị, khắc phục di chứng bỏng cho bệnh nhân. Ông bật mí: “Mình không chỉ học hỏi nước ngoài, mà còn cử người đi đến những mô hình điều trị bỏng tốt trong nước học tập”.

GS.TS Lê Năm (đội mũ trắng, phải) cùng với Tổng Biên tập báo Gia đình & Xã hội TS Lê Cảnh Nhạc(trái) trao quà nhân ái cho bệnh nhân

3. Cho dù là một bác sĩ bỏng ngày xưa và một Lê Năm là Thiếu tướng, Giáo sư, Tiến sĩ thì ông vẫn vậy: gần gũi và giản dị. Chị Nguyễn Thị Huế, một bệnh nhân bỏng quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An cho biết: “Thời gian đầu, tôi chẳng biết ông là giám đốc. Ngày nào ông cũng tới khám cho những bệnh nhân nặng, hỏi han, ân cần động viên chúng tôi”. Chính sự dễ gần và sống giản dị đó mà ông được bệnh nhân rất nể phục.

Ông Năm bảo: “Bác đến tuổi nghỉ rồi, nhưng lãnh đạo tín nhiệm muốn mình làm thêm”. Chẳng biết vị Tướng ngành bỏng ngồi ghế chỉ huy bao lâu nữa, còn bao nhiêu dự định còn dang dở trong ông. Đứng giữa sân viện, ông khấn khởi giới thiệu cơ ngơi là tâm huyết cuộc đời ông. Nghĩ đến việc để lại cho thế hệ sau một cơ ngơi hoành tráng thế này, ông vui lắm. Mà vui, thõa mãn với lương tâm đó mới là điều đáng quý và là mục tiêu tối thượng của những con người như ông Năm.

Quang Thành