6 dấu hiệu 'thầm lặng' cảnh báo học sinh đang thiếu hụt dinh dưỡng
Thiếu hụt dinh dưỡng ở học sinh là tình trạng phổ biến nhưng lại thường bị bỏ qua, do các dấu hiệu thường không rõ ràng, diễn tiến âm thầm. Nếu không được nhận diện và can thiệp sớm sẽ ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe thể chất và tinh thần của trẻ.
Trong độ tuổi học đường, đặc biệt từ 6 đến 15 tuổi, trẻ đang trong giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ cả về thể chất lẫn trí tuệ. Do đó, nhu cầu năng lượng và vi chất dinh dưỡng như sắt, canxi, kẽm, vitamin D, A, B12… tăng cao. Việc ăn uống không đầy đủ dinh dưỡng hoặc thói quen ăn uống lệch lạc sẽ khiến trẻ bị thiếu chất và rơi vào tình trạng dù ăn “nhiều” nhưng không “đủ”.

Thiếu hụt dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự phát triển của học sinh. Ảnh: Linh Trang.
Dấu hiệu "thầm lặng" cảnh báo học sinh đang thiếu hụt dinh dưỡng
- Dấu hiệu "thầm lặng" cảnh báo học sinh đang thiếu hụt dinh dưỡng
1. Không tăng cân hoặc chững chiều cao dù ăn uống không giảm
Nếu trẻ không tăng cân liên tục trong vòng 3-6 tháng, hoặc thấp bé hơn bạn đồng trang lứa thì đó có thể là dấu hiệu đầu tiên. Tình trạng này cho thấy cơ thể không hấp thu đủ năng lượng hoặc thiếu các vi chất kích thích tăng trưởng như kẽm, vitamin D, canxi. Trong một số trường hợp, trẻ có thể ăn tốt nhưng bị rối loạn tiêu hóa mãn tính, kém hấp thu, khiến dưỡng chất không được sử dụng hiệu quả.
2. Mệt mỏi, uể oải, giảm tập trung
Khi đi học, trẻ thường xuyên uể oải, thiếu tỉnh táo, mất sức khi học bài và khó duy trì sự tập trung khi tiếp thu kiến thức thì đây có thể là hậu quả của thiếu sắt, thiếu vitamin B12 hoặc đơn giản là không đủ năng lượng cho một ngày dài vận động. Tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập và khả năng tiếp thu kiến thức mới của trẻ.
3. Da, tóc, móng có dấu hiệu bất thường
Da trẻ nhợt nhạt, môi nhạt màu, thường xuyên bị tróc da đầu ngón tay, hay nổi mẩn đỏ quanh miệng là những biểu hiện cho thấy thiếu vitamin A, C, B2 hoặc kẽm. Nếu tóc trở nên mỏng, dễ gãy, mất độ bóng, có thể trẻ đang thiếu protein hoặc các acid béo thiết yếu. Móng tay giòn, có vết trắng hoặc lõm xuống như “muỗng” cũng là dấu hiệu thiếu sắt.
4. Suy giảm hệ miễn dịch
Thiếu vitamin C, D, A và kẽm có thể khiến hệ miễn dịch của trẻ hoạt động kém hiệu quả. Hệ quả là trẻ dễ bị viêm họng, cảm cúm, viêm phế quản, tiêu chảy tái đi tái lại dù không tiếp xúc nhiều với môi trường lây nhiễm. Đặc biệt, nếu sau mỗi đợt bệnh trẻ xuống cân, mệt mỏi kéo dài và khó hồi phục, cần nghi ngờ vấn đề dinh dưỡng nền.
5. Trẻ hay cáu gắt, dễ buồn bã, thay đổi tâm trạng
Nghiên cứu tại Đại học Oxford (Anh) phối hợp với tổ chức Mental Health Foundation UK thực hiện cho thấy trẻ em có chế độ ăn thiếu dưỡng chất, đặc biệt thiếu omega-3, sắt và kẽm dễ rơi vào trạng thái trầm cảm nhẹ, lo âu hoặc có hành vi hung hăng hơn nhóm được bổ sung đầy đủ. Đặc biệt, trẻ trong độ tuổi dậy thì thiếu chất còn dễ có biểu hiện “nổi loạn”, thiếu kiểm soát cảm xúc.
6. Khó ngủ, hay giật mình ban đêm
Thiếu canxi, magiê, vitamin D không chỉ ảnh hưởng đến xương mà còn làm rối loạn giấc ngủ. Trẻ có thể khó đi vào giấc ngủ, ngủ chập chờn, dễ giật mình hoặc thức dậy giữa đêm và không ngủ lại được. Điều này khiến trẻ thiếu năng lượng vào ban ngày, làm giảm hiệu suất học tập và tăng nguy cơ mắc bệnh.

Hãy quan sát trẻ để nhận biết những dấu hiệu thiếu hụt dinh dưỡng. Ảnh: Minh Huệ.
Nguyên nhân dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng ở học sinh
Có nhiều nguyên nhân khiến học sinh rơi vào tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng, trong đó phổ biến là thói quen ăn uống mất cân đối. Nhiều trẻ ăn quá nhiều tinh bột và đường như cơm, mì, bánh kẹo nhưng lại tiêu thụ rất ít rau xanh, thịt, cá, trứng và sữa. Thực đơn hàng ngày của không ít gia đình cũng khá đơn điệu, lặp đi lặp lại, ít thay đổi món ăn hay nhóm thực phẩm, dẫn đến sự thiếu hụt vi chất dinh dưỡng theo thời gian mà phụ huynh khó nhận ra.
Bên cạnh đó, nhiều trẻ có thói quen ăn uống không lành mạnh như bỏ bữa sáng, ăn vặt thay cơm, ưu tiên các món chiên rán, thức ăn nhanh hoặc nước ngọt có gas đều những lựa chọn khiến năng lượng rỗng tăng cao nhưng lại rất không đủ dinh dưỡng. Ngoài yếu tố ăn uống, một số trẻ còn gặp vấn đề về sức khỏe nền như nhiễm giun sán, rối loạn tiêu hóa, dị ứng thực phẩm hoặc hội chứng kém hấp thu, khiến cơ thể dù ăn đủ vẫn không nhận được lượng dưỡng chất cần thiết.
Cha mẹ nên làm gì khi nhận thấy dấu hiệu cảnh báo?
Dinh dưỡng học đường không chỉ đơn thuần là “ăn đủ”, mà quan trọng hơn là “ăn đúng” và “ăn cân đối”. Khi nhận thấy trẻ có dấu hiệu thiếu hụt dinh dưỡng, cha mẹ cần theo dõi cân nặng, chiều cao định kỳ và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu cần xét nghiệm vi chất. Đồng thời, hãy xây dựng khẩu phần ăn đa dạng, ưu tiên thực phẩm tươi như sữa, trứng, cá, rau xanh và trái cây. Hạn chế đồ ăn nhanh, nước ngọt, và khuyến khích trẻ vận động, ngủ đủ giấc để tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng.

2 bệnh viện đầu ngành chạy đua cứu sống mẹ con sản phụ mắc căn bệnh nguy hiểm
Mẹ và bé - 1 ngày trướcGĐXH - Theo các bác sĩ, mang thai khi đang điều trị lao kháng thuốc là trường hợp đặc biệt nguy hiểm khi vừa phải đảm bảo tính mạng cho mẹ, vừa phải bảo vệ thai nhi trong bụng.

Bất ngờ 'thủ phạm' khiến người phụ nữ 40 tuổi bị rong kinh suốt 20 ngày
Mẹ và bé - 5 ngày trướcGĐXH - Người phụ nữ 40 tuổi đi khám vì bị rong kinh, kết quả giải phẫu bệnh cho thấy quá sản nội mạc tử cung điển hình. Cần phải điều trị bằng thuốc nội tiết, kháng sinh và tư vấn đặt dụng cụ tử cung chứa thuốc nội tiết.

Các xét nghiệm cần làm khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc ung thư vú
Mẹ và bé - 1 tuần trướcKhi phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào nghi ngờ ung thư vú, cần gặp bác sĩ chuyên khoa sớm để được đánh giá, thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị kịp thời.

Bé 10 tuổi ở Phú Thọ bị dị tật tủy sống từ dấu hiệu nhiều người Việt bỏ qua
Mẹ và bé - 1 tuần trướcGĐXH - Một số yếu tố nguy cơ gây dị tật tủy sống như: Thiếu axit folic trong thai kỳ, tiền sử gia đình có người mắc dị tật ống thần kinh, một số thuốc hoặc bệnh lý người mẹ mắc trong quá trình mang thai...

Người phụ nữ 35 tuổi ở Hải Dương phải phẫu thuật vì que tránh thai 'đi lạc' trong cánh tay
Mẹ và bé - 1 tuần trướcGĐXH - Cấy que tránh thai là một phương pháp ngừa thai hiện đại, an toàn và hiệu quả cao. Tuy nhiên, thủ thuật này cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa tại cơ sở y tế uy tín

U nang nước buồng trứng ở chị em có nguy hiểm không?
Mẹ và bé - 1 tuần trướcGĐXH - U nang nước buồng trứng thường là u lạnh. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng vậy, có những trường hợp cần theo dõi chặt chẽ hoặc điều trị kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm.

Bé trai 9 tuổi vỡ ruột thừa nguy kịch do bố mẹ bỏ qua dấu hiệu này!
Mẹ và bé - 1 tuần trướcGĐXH - Trường hợp bệnh nhi bị viêm ruột thừa để tình trạng này kéo dài 3 ngày khiến ruột thừa bị viêm lâu, dẫn đến hoại tử, căng phồng và cuối cùng là vỡ ra.

Bé 16 tháng tuổi nguy kịch sau bữa ăn trưa do mẹ nấu, bác sĩ chỉ rõ nguyên nhân
Mẹ và bé - 2 tuần trướcGĐXH - Trước khi nhập viện, mẹ cho biết bé có ăn ghẹ và cải bó xôi được xay nấu canh, ăn với cơm, có sử dụng nước giếng để nấu ăn...

Ngủ một mình trong phòng, bé 7 tuổi ở Ninh Bình bị rắn cạp nia cắn nguy kịch
Mẹ và bé - 3 tuần trướcGĐXH - Theo lời người nhà, trẻ ngủ một mình trên tầng 2, khoảng 3 giờ sáng cùng ngày trẻ bị một con rắn bò vào người...

Thiếu niên 16 tuổi cấp cứu với vùng kín đau đớn dữ dội
Mẹ và bé - 3 tuần trướcThiếu niên 16 tuổi thấy bao quy đầu hẹp đã tự lộn tại nhà dẫn đến phù nề, thắt nghẹt. Khi vùng kín đau dữ dội, bệnh nhân mới nói với gia đình đưa đi viện cấp cứu.

Bác sĩ chỉ rõ nguyên nhân khiến bé 13 tuổi đang khoẻ mạnh đột ngột bị hôn mê, suy hô hấp, truỵ tim mạch
Mẹ và béGĐXH - Cha của bé cho biết trước đó 1 ngày có mua chai hóa chất nhằm mục đích hàn nhựa và để trong cốp xe...