Bến Chương Dương trước nguy cơ chỉ còn trong sử sách
GiadinhNet - Quần thể chứng tích hào hùng ấy dần đi vào quên lãng trước sự bào mòn của thời gian và sự thờ ơ của con người.
 |
|
Bến Chương Dương ngày nay |
Bến Chương Dương gắn liền với chiến thắng lẫy lừng trong lịch sử từ thế kỷ XIII bây giờ còn lại dấu vết gì? Lần tìm về những tư liệu cũ, trong bộ bách khoa toàn thư Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú ghi rõ: "Bến Chương Dương ở xã Chương Dương, huyện Thượng Phúc... Trần Quang Khải đã phá quân Nguyên ở đấy". Địa danh ấy ngày nay thuộc xã Chương Dương, huyện Thường Tín, Hà Nội.
Chúng tôi có mặt tại xã Chương Dương một ngày đầu xuân. Đó là một rẻo đất thanh bình nằm ven đê sông Hồng về hướng đông nam nội đô Hà Nội. Tìm hỏi quần thể bến Chương Dương ngày nào thì một cao niên đọc luôn câu ca lâu đời: "Cây đa hoa gạo thắm tươi/ Chương Dương bến cũ thuyền xuôi thuận dòng/ Ngàn thu lừng lẫy chiến công/ Quân thù quét sạch non sông vững bền" như để nói rằng khách đã đến đúng địa danh cần tìm. Vẫn đều đều những chuyến phà đưa người, hàng hoá qua sông, bến Chương Dương chẳng khác gì một bến sông nào đó khắp triền đê sông Hồng.
Trong câu ca lưu truyền có nói về cây đa, hoa gạo. Ở Chương Dương, cây đa thuở ấy nay vẫn còn. Đó là số ít ỏi những chứng tích còn sót lại tồn tại cùng với thời gian cho đến bây giờ. Đi trên con đê dài và uốn cong ôm sát dòng sông, về đến đầu xã Chương Dương chúng tôi đã nhìn thấy ngọn đa cao vút. Tuy nhiên, khi hỏi về cây gạo thì người dân địa phương cho biết nó đã bị chết từ những năm đầu chống Pháp sau một đợt rét kéo dài.
Cây đa từng chứng kiến chiến công lẫy lừng của quân dân nhà Trần xưa kia nay nằm đơn lẻ trong khuôn viên đình làng. Theo thần phả, ngôi đình này thờ vị thần có liên quan đến chiến thắng quân Nguyên Mông ngày trước.
Ông Vũ Viết Bằng, năm nay đã hơn 80 tuổi, vẫn đọc làu làu cho chúng tôi nghe nội dung 28 đạo sắc bằng chữ Hán còn lưu giữ trong đình Chương Dương. Ông kể: "Trước kia ngôi đình to đẹp lắm, nhưng vì hai cuộc chiến tranh chống thực dân và đế quốc đã phá hỏng gần như toàn bộ, ngôi đình bây giờ mới được xây dựng lại". Trong khuôn viên đình ngày nay vẫn còn sót lại những kệ đá vuông vắn nằm ngổn ngang trong sân đình mà theo ông Bằng đó là những bệ đá dùng để kê cột đình ngày trước.
"Chương Dương xưa kia có tên là Chân Giang, cha ông chúng tôi nói lại rằng làng xưa là một bãi bồi hoang dại có nhiều chim giang sếu tụ họp, để lại nhiều vết chân nên gọi "chân giang"- ông kể. Mảnh đất mà trước đây là bãi bồi ấy bây giờ là một khu dân cư sầm uất. Quá khứ huy hoàng xưa gần như mất dấu...
 |
|
Cây đa còn đó mà "hoa gạo" còn đâu. |
 |
|
Những kệ đá nằm ngổn ngang, chứng tích còn lại về một ngôi đình lớn thờ vị tướng đời Trần. |
 |
|
Ông Vũ Viết Bằng, người thầy giáo làng, thông tỏ Hán học đã không khỏi tiếc nuối về sự mai một của di tích quê mình. |
Di tích bị lãng quên
727 năm trôi qua từ ngày quân thù đã bị đẩy lùi tại bến Chương Dương. Dòng sông Hồng vẫn cuộn đỏ ngày đêm mang chở phù sa, chỉ có bến sông ngày đó đã lùi dần vào quá khứ.
Theo lời kể của ông Bằng, những năm trước bến sông này còn bị nạn cát tặc hoành hành. "Người ta múc đi những đống cát cao như núi làm lở hết cả một đoạn sông dài. Nhưng sau này chính quyền địa phương đã vào cuộc mới đẩy lùi được", ông Bằng nói.
Về Chương Dương, người ta còn truyền tai nhau câu chuyện về một thanh gươm quý. Đó là một thanh gươm bằng gỗ dài gần 2m, uốn khúc như rồng lượn . Một số tài liệu nói rằng thanh gươm quý ấy được cất giữ ở chùa "Phúc điền tự".
Cụm di tích bến Chương Dương đã được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử quốc gia từ lâu. "Cách đây mấy năm, chúng tôi nhận được lời hứa từ các cơ quan văn hoá nói rằng: Sẽ trùng tu xây dựng lại ngôi đình cho xứng tầm, lúc thì nói dự toán công trình hết 7 tỷ đồng, có lúc nghe nói lên mấy chục tỷ đồng. Chúng tôi chờ mãi mà chẳng thấy đâu cả"- Ông Bằng cho biết.
Tới thăm Chương Dương ngày này, bất cứ ai cũng có thể cảm nhận được cái mới mẻ, tươi mát của một miền quê ven sông Hồng đang vươn dậy trong cuộc sống mới. Nhưng, bến Chương Dương ngày xưa, nay chỉ còn sót lại cây đa. Theo năm tháng, thân cây này đã bị mục, cành gãy đi nhiều, không được sum suê toả bóng như ngày trước nữa. Bến Chương Dương đứng trước nguy cơ chỉ còn được nhắc đến trong sử sách...
|
Bến Chương Dương, nơi đã diễn ra trận chiến "Chương Dương độ - Hàm Tử Quan" nổi tiếng trong lịch sử chống quân Nguyên - Mông lần thứ 2 vào ngày mùng 7 tháng 5 âm lịch năm 1285, do Thượng tướng Trần Quang Khải và các tướng Trần Quốc Toản, Trần Thông, Nguyễn Khả Lạp, Nguyễn Truyền... đánh bại cánh quân Nguyên do Toa Đô chỉ huy.
Cũng tương tự như lần thứ nhất, quân Nguyên mau chóng giành thắng lợi bước đầu. Quân Đại Việt liên tục bị thất trận ở các mặt trận Lạng Sơn, Sơn Động, Vạn Kiếp, Thu Vật (Yên Bình), sông Đuống. Từ phía Bắc, chỉ khoảng 20 ngày sau khi vượt qua biên giới, quân Nguyên đã chiếm được thành Thăng Long. Triều đình nhà Trần rút lui theo sông Hồng về Thiên Trường (Nam Định) và Trường Yên (Ninh Bình), chịu sự truy kích ráo riết của quân Nguyên. Mọi nỗ lực phản kích của các vua Trần dọc theo sông Hồng đều bị quân Nguyên đánh bại. Cũng giống như lần trước, quân Nguyên lại gặp khó khăn về lương thực. Trong khi đó, quân Đại Việt đã nhanh chóng chấn chỉnh đội ngũ. Khoảng gần 2 tháng sau khi rút về Thanh Hóa, Đại Việt phản công. Dọc theo sông Hồng, quân Đại Việt lần lượt giành thắng lợi tại cửa Hàm Tử (nay ở Khoái Châu, Hưng Yên), bến Chương Dương (nay ở Thượng Phúc, thuộc Thường Tín, Hà Nội), giải phóng Thăng Long. |
Khởi tố thanh niên chống người thi hành công vụ ở Bắc Ninh
Pháp luật - 7 giờ trướcGĐXH - Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Bắc Ninh đã khởi tố, tạm giam Nguyễn Cao Quý (SN 2000, trú TP Đà Nẵng) để điều tra hành vi chống người thi hành công vụ xảy ra trong quá trình kiểm tra nồng độ cồn tại phường Từ Sơn.
Hà Nội: Ăn trộm vợt pickleball, thiếu niên 17 tuổi bị bắt giữ
Pháp luật - 7 giờ trướcGĐXH - Một thiếu niên sinh năm 2008 bị người dân phát hiện, bắt giữ tại phố Nguyễn Khánh Toàn (TP Hà Nội) vì hành vi trộm cắp tài sản. Cơ quan Công an xác định đối tượng này đã lấy trộm 4 chiếc vợt pickleball.
Hé lộ nguyên nhân người phụ nữ bị chồng đâm giữa đường ở Đà Nẵng
Pháp luật - 8 giờ trướcGĐXH - Liên quan vụ người phụ nữ bị chồng đâm giữa đường ở Đà Nẵng, cơ quan điều tra cho biết, nguyên nhân ban đầu xuất phát từ mâu thuẫn tình cảm, ghen tuông. Đối tượng đã dùng kéo kim loại tấn công vợ mình.
Từ tháng 01/2026, Hà Nội thí điểm hạn chế phương tiện di chuyển trên đường Vành đai 3 trên cao
Thời sự - 8 giờ trướcGĐXH - UBND Thành phố Hà Nội vừa thống nhất triển khai phương án thí điểm hạn chế một số loại phương tiện lưu thông trên đường Vành đai 3 trên cao trong khung giờ cao điểm, nhằm giảm áp lực giao thông trên trục đường huyết mạch này.
Cao Bằng: Một cuộc kiểm tra bất ngờ, gần 12 tấn chân gà đông lạnh bị phát hiện
Thời sự - 9 giờ trướcGĐXH - Tối 24/12, Phòng Cảnh sát kinh tế - Công an tỉnh Cao Bằng phối hợp với các lực lượng chức năng kiểm tra, phát hiện một xe ô tô vận chuyển gần 12 tấn chân gà đông lạnh, không rõ nguồn gốc tại xã Hạ Lang.
Thái Nguyên: Sau những bánh xe tải là khói bụi và nỗi lo của người dân sống cạnh đường 259
Đời sống - 10 giờ trướcGĐXH - Hằng ngày, loạt xe trọng tải lớn vô tư lưu thông trên đường tỉnh 259, đoạn qua thôn Khau Dạ (phường Bắc Kạn), thôn Chua Lải (xã Thanh Mai, cùng tỉnh Thái Nguyên), gây bụi bặm, hư hỏng mặt đường và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sức khỏe người dân ven tuyến.
12 trường hợp này không được hưởng quyền lợi bảo hiểm y tế từ 1/7/2026
Đời sống - 10 giờ trướcGĐXH - Từ 1/7/2026, Luật Phòng bệnh 2025 chính thức có hiệu lực trong đó quy định nhiều trường hợp không được hưởng quyền lợi bảo hiểm y tế khi khám, chữa bệnh. Đó là những đối tượng nào?
Công an dùng flycam quay lại địa điểm khai thác trái phép hơn 5.000m3 cát
Pháp luật - 11 giờ trướcGĐXH - Thời điểm kiểm tra, công an phát hiện hơn 4.500m3 cát tại bãi tập kết, chủ mỏ còn khai nhận đã bán khoảng 1.000m3 trước đó.
Tài xế Mercedes đi ngược chiều đêm Noel, vi phạm nồng độ cồn gấp 2,8 lần 'kịch khung'
Đời sống - 11 giờ trướcGĐXH - Trong đêm Noel 24/12, lực lượng CSGT Hà Nội đã phát hiện một tài xế ô tô Mercedes đi ngược chiều và vi phạm nồng độ cồn ở mức 1,132 mg/L khí thở, cao gấp 2,8 lần mức “kịch khung”, bị xử phạt 54 triệu đồng.
Phố Hàng Mã 'khoe' diện mạo mới trong ngày Noel
Đời sống - 11 giờ trướcGĐXH - Phố Hàng Mã mùa Giáng sinh năm nay ghi điểm bởi diện mạo mới: vừa lung linh sắc màu, vừa ngăn nắp, trật tự. Những chuyển biến tích cực này đã tạo nên một không gian lễ hội văn minh và gần gũi hơn.
Tin sáng 25/12: Phương án nghỉ Tết Dương lịch mới; miền Bắc rét sâu cỡ nào khi không khí lạnh tràn về?
Thời sựGĐXH - Theo cơ quan khí tượng, không khí lạnh sẽ tác động đến miền Bắc từ đêm 24/12; Tổng LĐLĐ Việt Nam đồng ý với đề xuất của Bộ Nội vụ về việc hoán đổi để nghỉ 4 ngày liên tục dịp tết Dương lịch năm 2026...
