Bến Chương Dương trước nguy cơ chỉ còn trong sử sách
GiadinhNet - Quần thể chứng tích hào hùng ấy dần đi vào quên lãng trước sự bào mòn của thời gian và sự thờ ơ của con người.
 |
|
Bến Chương Dương ngày nay |
Bến Chương Dương gắn liền với chiến thắng lẫy lừng trong lịch sử từ thế kỷ XIII bây giờ còn lại dấu vết gì? Lần tìm về những tư liệu cũ, trong bộ bách khoa toàn thư Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú ghi rõ: "Bến Chương Dương ở xã Chương Dương, huyện Thượng Phúc... Trần Quang Khải đã phá quân Nguyên ở đấy". Địa danh ấy ngày nay thuộc xã Chương Dương, huyện Thường Tín, Hà Nội.
Chúng tôi có mặt tại xã Chương Dương một ngày đầu xuân. Đó là một rẻo đất thanh bình nằm ven đê sông Hồng về hướng đông nam nội đô Hà Nội. Tìm hỏi quần thể bến Chương Dương ngày nào thì một cao niên đọc luôn câu ca lâu đời: "Cây đa hoa gạo thắm tươi/ Chương Dương bến cũ thuyền xuôi thuận dòng/ Ngàn thu lừng lẫy chiến công/ Quân thù quét sạch non sông vững bền" như để nói rằng khách đã đến đúng địa danh cần tìm. Vẫn đều đều những chuyến phà đưa người, hàng hoá qua sông, bến Chương Dương chẳng khác gì một bến sông nào đó khắp triền đê sông Hồng.
Trong câu ca lưu truyền có nói về cây đa, hoa gạo. Ở Chương Dương, cây đa thuở ấy nay vẫn còn. Đó là số ít ỏi những chứng tích còn sót lại tồn tại cùng với thời gian cho đến bây giờ. Đi trên con đê dài và uốn cong ôm sát dòng sông, về đến đầu xã Chương Dương chúng tôi đã nhìn thấy ngọn đa cao vút. Tuy nhiên, khi hỏi về cây gạo thì người dân địa phương cho biết nó đã bị chết từ những năm đầu chống Pháp sau một đợt rét kéo dài.
Cây đa từng chứng kiến chiến công lẫy lừng của quân dân nhà Trần xưa kia nay nằm đơn lẻ trong khuôn viên đình làng. Theo thần phả, ngôi đình này thờ vị thần có liên quan đến chiến thắng quân Nguyên Mông ngày trước.
Ông Vũ Viết Bằng, năm nay đã hơn 80 tuổi, vẫn đọc làu làu cho chúng tôi nghe nội dung 28 đạo sắc bằng chữ Hán còn lưu giữ trong đình Chương Dương. Ông kể: "Trước kia ngôi đình to đẹp lắm, nhưng vì hai cuộc chiến tranh chống thực dân và đế quốc đã phá hỏng gần như toàn bộ, ngôi đình bây giờ mới được xây dựng lại". Trong khuôn viên đình ngày nay vẫn còn sót lại những kệ đá vuông vắn nằm ngổn ngang trong sân đình mà theo ông Bằng đó là những bệ đá dùng để kê cột đình ngày trước.
"Chương Dương xưa kia có tên là Chân Giang, cha ông chúng tôi nói lại rằng làng xưa là một bãi bồi hoang dại có nhiều chim giang sếu tụ họp, để lại nhiều vết chân nên gọi "chân giang"- ông kể. Mảnh đất mà trước đây là bãi bồi ấy bây giờ là một khu dân cư sầm uất. Quá khứ huy hoàng xưa gần như mất dấu...
 |
|
Cây đa còn đó mà "hoa gạo" còn đâu. |
 |
|
Những kệ đá nằm ngổn ngang, chứng tích còn lại về một ngôi đình lớn thờ vị tướng đời Trần. |
 |
|
Ông Vũ Viết Bằng, người thầy giáo làng, thông tỏ Hán học đã không khỏi tiếc nuối về sự mai một của di tích quê mình. |
Di tích bị lãng quên
727 năm trôi qua từ ngày quân thù đã bị đẩy lùi tại bến Chương Dương. Dòng sông Hồng vẫn cuộn đỏ ngày đêm mang chở phù sa, chỉ có bến sông ngày đó đã lùi dần vào quá khứ.
Theo lời kể của ông Bằng, những năm trước bến sông này còn bị nạn cát tặc hoành hành. "Người ta múc đi những đống cát cao như núi làm lở hết cả một đoạn sông dài. Nhưng sau này chính quyền địa phương đã vào cuộc mới đẩy lùi được", ông Bằng nói.
Về Chương Dương, người ta còn truyền tai nhau câu chuyện về một thanh gươm quý. Đó là một thanh gươm bằng gỗ dài gần 2m, uốn khúc như rồng lượn . Một số tài liệu nói rằng thanh gươm quý ấy được cất giữ ở chùa "Phúc điền tự".
Cụm di tích bến Chương Dương đã được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử quốc gia từ lâu. "Cách đây mấy năm, chúng tôi nhận được lời hứa từ các cơ quan văn hoá nói rằng: Sẽ trùng tu xây dựng lại ngôi đình cho xứng tầm, lúc thì nói dự toán công trình hết 7 tỷ đồng, có lúc nghe nói lên mấy chục tỷ đồng. Chúng tôi chờ mãi mà chẳng thấy đâu cả"- Ông Bằng cho biết.
Tới thăm Chương Dương ngày này, bất cứ ai cũng có thể cảm nhận được cái mới mẻ, tươi mát của một miền quê ven sông Hồng đang vươn dậy trong cuộc sống mới. Nhưng, bến Chương Dương ngày xưa, nay chỉ còn sót lại cây đa. Theo năm tháng, thân cây này đã bị mục, cành gãy đi nhiều, không được sum suê toả bóng như ngày trước nữa. Bến Chương Dương đứng trước nguy cơ chỉ còn được nhắc đến trong sử sách...
|
Bến Chương Dương, nơi đã diễn ra trận chiến "Chương Dương độ - Hàm Tử Quan" nổi tiếng trong lịch sử chống quân Nguyên - Mông lần thứ 2 vào ngày mùng 7 tháng 5 âm lịch năm 1285, do Thượng tướng Trần Quang Khải và các tướng Trần Quốc Toản, Trần Thông, Nguyễn Khả Lạp, Nguyễn Truyền... đánh bại cánh quân Nguyên do Toa Đô chỉ huy.
Cũng tương tự như lần thứ nhất, quân Nguyên mau chóng giành thắng lợi bước đầu. Quân Đại Việt liên tục bị thất trận ở các mặt trận Lạng Sơn, Sơn Động, Vạn Kiếp, Thu Vật (Yên Bình), sông Đuống. Từ phía Bắc, chỉ khoảng 20 ngày sau khi vượt qua biên giới, quân Nguyên đã chiếm được thành Thăng Long. Triều đình nhà Trần rút lui theo sông Hồng về Thiên Trường (Nam Định) và Trường Yên (Ninh Bình), chịu sự truy kích ráo riết của quân Nguyên. Mọi nỗ lực phản kích của các vua Trần dọc theo sông Hồng đều bị quân Nguyên đánh bại. Cũng giống như lần trước, quân Nguyên lại gặp khó khăn về lương thực. Trong khi đó, quân Đại Việt đã nhanh chóng chấn chỉnh đội ngũ. Khoảng gần 2 tháng sau khi rút về Thanh Hóa, Đại Việt phản công. Dọc theo sông Hồng, quân Đại Việt lần lượt giành thắng lợi tại cửa Hàm Tử (nay ở Khoái Châu, Hưng Yên), bến Chương Dương (nay ở Thượng Phúc, thuộc Thường Tín, Hà Nội), giải phóng Thăng Long. |
Trước ngày nghỉ lễ Tết Dương lịch 2026, đây là 3 con giáp được cát tinh soi chiếu, làm gì thắng đó
Đời sống - 3 phút trướcGĐXH – Theo chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà, trước những ngày nghỉ lễ Tết Dương lịch 2026, đây là 3 con giáp được cát tinh soi chiếu, làm gì thắng đó. Bạn nên tham khảo để đón nhận những tin vui.
Hà Nội: Bắt giữ đối tượng trốn truy nã sau 16 năm lẩn trốn
Pháp luật - 41 phút trướcGĐXH - Công an phường Đông Ngạc (TP Hà Nội) đã bắt giữ đối tượng truy nã Triệu Quang Thành sau 16 năm bỏ trốn.
Hàng chục triệu người dân miền Bắc đón tin vui thời tiết trước khi lại đón đợt không khí lạnh mới tràn về
Thời sự - 42 phút trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết, từ hôm nay đến hết năm 2025, Bắc Bộ trời sẽ ấm dần lên. Tuy nhiên bước vào kỳ nghỉ Tết Dương lịch khu vực này sẽ giảm nhiệt do đón một đợt không khí lạnh mới tràn về.
Những trường hợp này sẽ bị thu hồi, tạm giữ thẻ căn cước năm 2026
Đời sống - 43 phút trướcGĐXH - Những trường hợp nào có thể bị tạm giữ, thu hồi thẻ căn cước trong năm 2026? Dưới đây là những thông tin liên quan.
Tin sáng 29/12: Thông tin mới nhất về không khí lạnh tăng cường dịp Tết Dương lịch; Việt Nam đón mưa sao băng kéo dài sang năm 2026
Xã hội - 1 giờ trướcGĐXH - Khoảng ngày 1/1/2026, không khí lạnh bắt đầu ảnh hưởng đến khu vực vùng núi phía bắc nước ta; Tối 28/12, người Việt Nam có cơ hội chiêm ngưỡng mưa sao băng kéo dài trong kỳ nghỉ Tết Dương lịch 2026.
3 con giáp Tý, Dần, Thìn 'lội ngược dòng', cơ hội đổi đời bắt đầu từ hôm nay
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Thần tài đã bắt đầu lộ diện! Từ ngày 29/12, các con giáp tuổi Tý, Dần, Thìn sẽ chính thức bước vào đường đua tài lộc, cơ hội đổi đời đang ở ngay trước mắt. Đừng bỏ lỡ!
Cậu bé 10 tuổi giành huy chương siêu trí nhớ thế giới, đọc nhanh 3.000 từ/phút
Giáo dục - 1 giờ trướcChỉ sau 1 tháng ôn luyện, tốc độ đọc của Nhật Nam đạt ngưỡng 3.000 từ/phút, giúp em giành huy chương đồng tại Giải vô địch Siêu trí nhớ Thế giới lần thứ 34.
Ước mơ dang dở của cô giáo trẻ tử nạn trên chuyến xe đi thiện nguyện ở Lào Cai
Đời sống - 9 giờ trướcSau nhiều năm dạy học tại Hà Nội, cô giáo trẻ Trung Anh trở về quê với ước mơ mở trung tâm dạy tiền tiểu học, song chuyến xe định mệnh khiến dự định ấy mãi dang dở.
Phá đường dây lừa đảo xuyên biên giới, chiếm đoạt 120 tỷ đồng
Pháp luật - 10 giờ trướcGĐXH - Công an Hà Tĩnh vừa phối hợp các lực lượng triệt phá đường dây lừa đảo xuyên quốc gia do người Việt Nam cầm đầu, bắt giữ 22 đối tượng.
Ninh Bình: Đột kích 2 quán bar, phát hiện nhiều người dương tính ma tuý
Pháp luật - 12 giờ trướcGĐXH - Công an tỉnh Ninh Bình kiểm tra 2 quán bar, bắt giữ nhiều đối tượng sử dụng, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn phường Hoa Lư.
Vụ lật xe ở Lào Cai: Thủ tướng yêu cầu Hà Nội rà soát hoạt động của nhà xe, lái xe
Thời sựGĐXH - Tại Công điện số 245/CĐ-TTg ngày 27/12/2025 về việc khắc phục hậu quả vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng xảy ra tại tỉnh Lào Cai, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Chủ tịch UBND TP Hà Nội kiểm tra, rà soát việc chấp hành pháp luật về hoạt động vận tải đường bộ đối với đơn vị kinh doanh vận tải, chủ xe và lái xe liên quan đến phương tiện gây tai nạn.
