Bến Chương Dương trước nguy cơ chỉ còn trong sử sách
GiadinhNet - Quần thể chứng tích hào hùng ấy dần đi vào quên lãng trước sự bào mòn của thời gian và sự thờ ơ của con người.
 |
|
Bến Chương Dương ngày nay |
Bến Chương Dương gắn liền với chiến thắng lẫy lừng trong lịch sử từ thế kỷ XIII bây giờ còn lại dấu vết gì? Lần tìm về những tư liệu cũ, trong bộ bách khoa toàn thư Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú ghi rõ: "Bến Chương Dương ở xã Chương Dương, huyện Thượng Phúc... Trần Quang Khải đã phá quân Nguyên ở đấy". Địa danh ấy ngày nay thuộc xã Chương Dương, huyện Thường Tín, Hà Nội.
Chúng tôi có mặt tại xã Chương Dương một ngày đầu xuân. Đó là một rẻo đất thanh bình nằm ven đê sông Hồng về hướng đông nam nội đô Hà Nội. Tìm hỏi quần thể bến Chương Dương ngày nào thì một cao niên đọc luôn câu ca lâu đời: "Cây đa hoa gạo thắm tươi/ Chương Dương bến cũ thuyền xuôi thuận dòng/ Ngàn thu lừng lẫy chiến công/ Quân thù quét sạch non sông vững bền" như để nói rằng khách đã đến đúng địa danh cần tìm. Vẫn đều đều những chuyến phà đưa người, hàng hoá qua sông, bến Chương Dương chẳng khác gì một bến sông nào đó khắp triền đê sông Hồng.
Trong câu ca lưu truyền có nói về cây đa, hoa gạo. Ở Chương Dương, cây đa thuở ấy nay vẫn còn. Đó là số ít ỏi những chứng tích còn sót lại tồn tại cùng với thời gian cho đến bây giờ. Đi trên con đê dài và uốn cong ôm sát dòng sông, về đến đầu xã Chương Dương chúng tôi đã nhìn thấy ngọn đa cao vút. Tuy nhiên, khi hỏi về cây gạo thì người dân địa phương cho biết nó đã bị chết từ những năm đầu chống Pháp sau một đợt rét kéo dài.
Cây đa từng chứng kiến chiến công lẫy lừng của quân dân nhà Trần xưa kia nay nằm đơn lẻ trong khuôn viên đình làng. Theo thần phả, ngôi đình này thờ vị thần có liên quan đến chiến thắng quân Nguyên Mông ngày trước.
Ông Vũ Viết Bằng, năm nay đã hơn 80 tuổi, vẫn đọc làu làu cho chúng tôi nghe nội dung 28 đạo sắc bằng chữ Hán còn lưu giữ trong đình Chương Dương. Ông kể: "Trước kia ngôi đình to đẹp lắm, nhưng vì hai cuộc chiến tranh chống thực dân và đế quốc đã phá hỏng gần như toàn bộ, ngôi đình bây giờ mới được xây dựng lại". Trong khuôn viên đình ngày nay vẫn còn sót lại những kệ đá vuông vắn nằm ngổn ngang trong sân đình mà theo ông Bằng đó là những bệ đá dùng để kê cột đình ngày trước.
"Chương Dương xưa kia có tên là Chân Giang, cha ông chúng tôi nói lại rằng làng xưa là một bãi bồi hoang dại có nhiều chim giang sếu tụ họp, để lại nhiều vết chân nên gọi "chân giang"- ông kể. Mảnh đất mà trước đây là bãi bồi ấy bây giờ là một khu dân cư sầm uất. Quá khứ huy hoàng xưa gần như mất dấu...
 |
|
Cây đa còn đó mà "hoa gạo" còn đâu. |
 |
|
Những kệ đá nằm ngổn ngang, chứng tích còn lại về một ngôi đình lớn thờ vị tướng đời Trần. |
 |
|
Ông Vũ Viết Bằng, người thầy giáo làng, thông tỏ Hán học đã không khỏi tiếc nuối về sự mai một của di tích quê mình. |
Di tích bị lãng quên
727 năm trôi qua từ ngày quân thù đã bị đẩy lùi tại bến Chương Dương. Dòng sông Hồng vẫn cuộn đỏ ngày đêm mang chở phù sa, chỉ có bến sông ngày đó đã lùi dần vào quá khứ.
Theo lời kể của ông Bằng, những năm trước bến sông này còn bị nạn cát tặc hoành hành. "Người ta múc đi những đống cát cao như núi làm lở hết cả một đoạn sông dài. Nhưng sau này chính quyền địa phương đã vào cuộc mới đẩy lùi được", ông Bằng nói.
Về Chương Dương, người ta còn truyền tai nhau câu chuyện về một thanh gươm quý. Đó là một thanh gươm bằng gỗ dài gần 2m, uốn khúc như rồng lượn . Một số tài liệu nói rằng thanh gươm quý ấy được cất giữ ở chùa "Phúc điền tự".
Cụm di tích bến Chương Dương đã được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử quốc gia từ lâu. "Cách đây mấy năm, chúng tôi nhận được lời hứa từ các cơ quan văn hoá nói rằng: Sẽ trùng tu xây dựng lại ngôi đình cho xứng tầm, lúc thì nói dự toán công trình hết 7 tỷ đồng, có lúc nghe nói lên mấy chục tỷ đồng. Chúng tôi chờ mãi mà chẳng thấy đâu cả"- Ông Bằng cho biết.
Tới thăm Chương Dương ngày này, bất cứ ai cũng có thể cảm nhận được cái mới mẻ, tươi mát của một miền quê ven sông Hồng đang vươn dậy trong cuộc sống mới. Nhưng, bến Chương Dương ngày xưa, nay chỉ còn sót lại cây đa. Theo năm tháng, thân cây này đã bị mục, cành gãy đi nhiều, không được sum suê toả bóng như ngày trước nữa. Bến Chương Dương đứng trước nguy cơ chỉ còn được nhắc đến trong sử sách...
|
Bến Chương Dương, nơi đã diễn ra trận chiến "Chương Dương độ - Hàm Tử Quan" nổi tiếng trong lịch sử chống quân Nguyên - Mông lần thứ 2 vào ngày mùng 7 tháng 5 âm lịch năm 1285, do Thượng tướng Trần Quang Khải và các tướng Trần Quốc Toản, Trần Thông, Nguyễn Khả Lạp, Nguyễn Truyền... đánh bại cánh quân Nguyên do Toa Đô chỉ huy.
Cũng tương tự như lần thứ nhất, quân Nguyên mau chóng giành thắng lợi bước đầu. Quân Đại Việt liên tục bị thất trận ở các mặt trận Lạng Sơn, Sơn Động, Vạn Kiếp, Thu Vật (Yên Bình), sông Đuống. Từ phía Bắc, chỉ khoảng 20 ngày sau khi vượt qua biên giới, quân Nguyên đã chiếm được thành Thăng Long. Triều đình nhà Trần rút lui theo sông Hồng về Thiên Trường (Nam Định) và Trường Yên (Ninh Bình), chịu sự truy kích ráo riết của quân Nguyên. Mọi nỗ lực phản kích của các vua Trần dọc theo sông Hồng đều bị quân Nguyên đánh bại. Cũng giống như lần trước, quân Nguyên lại gặp khó khăn về lương thực. Trong khi đó, quân Đại Việt đã nhanh chóng chấn chỉnh đội ngũ. Khoảng gần 2 tháng sau khi rút về Thanh Hóa, Đại Việt phản công. Dọc theo sông Hồng, quân Đại Việt lần lượt giành thắng lợi tại cửa Hàm Tử (nay ở Khoái Châu, Hưng Yên), bến Chương Dương (nay ở Thượng Phúc, thuộc Thường Tín, Hà Nội), giải phóng Thăng Long. |
Thay đổi lịch chi trả lương hưu tháng 1/2026, người hưởng chế độ được nhận ngày nào?
Đời sống - 47 phút trướcGĐXH - Do nghỉ Tết dương lịch 4 ngày, tùy vào tình hình từng địa phương mà BHXH sẽ điều chỉnh lịch chi trả lương hưu tháng 1/2026 cho phù hợp.
Gia tăng nguy cơ lừa đảo, quấy rối từ các cuộc gọi lạ trên môi trường mạng
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Thời gian gần đây, nhiều người dân liên tục phản ánh tình trạng nhận được các cuộc gọi từ số điện thoại lạ với nội dung xác minh danh tính, đòi nợ hay thậm chí yêu cầu làm việc liên quan đến các vấn đề tài chính. Dù đã khẳng định không liên quan, không phát sinh giao dịch nhưng người dân vẫn phải nhận các cuộc gọi kéo dài, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt và tâm lý của nạn nhân.
Cách hóa giải vận hạn cho tuổi Hợi năm 2026: Bình tâm vượt hạn, tích phúc đổi vận
Đời sống - 2 giờ trướcGĐXH - Năm Bính Ngọ 2026 được xem là một trong những năm nhiều thử thách đối với người tuổi Hợi.
Những tháng sinh có thể giúp chủ nhân dễ leo lên vị trí CEO
Đời sống - 3 giờ trướcGĐXH - Các nghiên cứu khoa học gần đây lại chỉ ra một yếu tố tưởng chừng rất ngẫu nhiên nhưng có thể âm thầm tác động đến sự nghiệp của bạn trong suốt cuộc đời: tháng sinh.
Kiểu thời tiết đặc biệt ở Hà Nội và Bắc Bộ tái diễn trong ngày hôm nay trước khi đón đợt không khí lạnh mới tràn về
Thời sự - 4 giờ trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết, Hà Nội và Bắc Bộ tiếp tục duy trì trời nhiều mây, có sương mù, trời se lạnh. Dự báo hình thái thời tiết này còn duy trì đến kỳ nghỉ Tết Dương lịch khi đợt không khí lạnh mới tràn về.
Phát hiện khỉ đuôi lợn quý hiếm trong vườn nhà người dân
Xã hội - 4 giờ trướcGĐXH - Phát hiện cá thể khỉ đuôi lợn trong vườn nhà, xác định đây là động vật rừng nguy cấp, quý hiếm anh Hải thông báo cho cơ quan chức năng để thả về môi trường tự nhiên.
Ghen tuông, người đàn ông đâm chết người tình rồi tự tử bất thành
Pháp luật - 4 giờ trướcGĐXH - Công an tỉnh Đồng Nai đã bắt tạm giam Đặng Thành Giang (thường trú ấp Thiên Tuế, đặc khu Kiên Hải, tỉnh An Giang) để điều tra làm rõ về hành vi giết người.
4 chính sách mới ảnh hưởng đến hàng triệu người có hiệu lực từ năm 2026
Đời sống - 4 giờ trướcGĐXH - Tăng lương tối thiểu vùng, lương nhà giáo được xếp cao nhất, những thay đổi quan trọng về các chế độ hưởng bảo hiểm thất nghiệp… là những chính sách mới có hiệu lực từ năm 2026.
Tin sáng 30/12: Người lao động đi làm dịp Tết Dương lịch hưởng lương thưởng thế nào? Học sinh Hà Nội nghỉ Tết Dương lịch 2026 bao ngày?
Thời sự - 5 giờ trướcGĐXH - Chính phủ đã thống nhất phương án nghỉ Tết Dương lịch 2026 kéo dài 4 ngày liên tiếp đối với cán bộ, công chức, viên chức; Sở GD&ĐT Hà Nội đã điều chỉnh lịch nghỉ Tết Dương lịch 2026 đối với học sinh Thủ đô...
Email lúc 4 giờ sáng và hành trình từ một xã ở Đắk Lắk đến đại học hàng đầu Pháp
Giáo dục - 5 giờ trướcThư trúng tuyển học bổng MixtAI của Đại học Paris-Saclay đến với Phước Quyền vào 4 giờ sáng, khi mà cậu gần như đã chuẩn bị tinh thần thêm một lần thất bại.
Hà Nội: Nam thanh niên bị nhóm người khống chế, dùng dao tấn công dã man tại quán nước
Pháp luậtGĐXH - Nam thanh niên bị nhóm đối tượng truy đuổi vào một quán nước trong bến xe Giáp Bát (phường Hoàng Mai, TP Hà Nội). Tại đây, nạn nhân bị một người giữ chặt để đồng bọn dùng dao liên tục tấn tấn công. Sự việc khiến những người chứng kiến khiếp sợ không dám can ngăn.
