Hà Nội
23°C / 22-25°C

Biện pháp hóa giải cơn nhức đầu, đau khớp do thời tiết cuối mùa hạ

Thứ năm, 10:01 01/08/2024 | Sống khỏe

Nhức đầu, đau khớp, cơ thể mệt mỏi… là biểu hiện của tạng tỳ bị tổn thương vào tiết cuối mùa hạ. Biện pháp dưỡng tỳ, khắc phục triệu chứng này là gì?

Theo Đông y, tạng tỳ là gốc của hậu thiên, là nguồn sinh hóa khí huyết. Chúng ta hàng ngày ăn uống, tất cả đều dựa vào chức năng vận hóa của tỳ để chuyển hóa thành các chất tinh vi nuôi dưỡng cơ thể.

Nói cách khác, tỳ là bảo đảm cơ bản của sự sống, một khi tạng tỳ hư tổn rất nhiều bệnh tật sẽ phát sinh phát triển làm ảnh hưởng đến sức khỏe của con người.

Cuối mùa hạ gọi là trưởng hạ, đặc trưng thấp nhiệt nhiều, là lúc tạng tỳ dễ bị tổn thương.

Đặc trưng của cuối mùa hạ khiến tạng tỳ bị tổn thương

Theo Đông y, trưởng hạ là mùa sau của mùa hạ (mùa hè), rơi vào tháng sáu âm lịch, tức là khoảng cuối tháng bảy và tháng tám dương lịch.

Cuối hè đầu thu, bao gồm bốn tiết khí là Tiểu thử, Đại thử, Lập thu và Xử thử, đây là thời điểm có đặc trưng thời tiết là nóng và mưa nhiều. Nếu độ ẩm quá nhiều, có thể gây bệnh, yếu tố ẩm này Đông y gọi là "thấp tà", thấp tà là một loại tà âm, có tính nặng nề và dính nhớp.

Bệnh do thấp tà thường gặp vào mùa trưởng hạ nóng ẩm, có thể xâm nhập vào cơ thể con người từ đó mà gây bệnh. Thấp là khí chủ yếu của trưởng hạ là mùa ở chính giữa trong năm, trong cơ thể tỳ thuộc trung ương, thuộc thổ, chủ vận hóa thủy thấp, do đó tỳ tương ứng với trưởng hạ.

Biện pháp hóa giải cơn nhức đầu, đau khớp do thời tiết cuối mùa hạ- Ảnh 1.

Vị trí tạng tỳ trong cơ thể.

Tỳ thích khô ráo và ghét ẩm ướt, thấp lại là tà âm, dễ tổn thương dương khí của con người, đặc biệt dễ tổn thương tỳ dương. Vì vậy, cuối mùa hạ là mùa tỳ thổ của cơ thể dễ bị tổn thương nhất, chính là thời điểm quan trọng cần kiện tỳ , dưỡng tỳ.

Cuối mùa hạ tạng tỳ bị tổn thương, biểu hiện của thấp tà thịnh vượng có thể cảm thấy nặng đầu, cơ thể mệt mỏi , tứ chi đau nhức, uể oải và nặng nề, thấp tà khiến tạng tỳ bị tổn thương, xuất hiện các triệu chứng như đầy bụng, chán ăn, miệng nhạt không có vị giác, tức ngực buồn nôn, đại tiện lỏng, thậm chí phù thũng.

Các triệu chứng này sẽ càng nổi bật hơn ở những người vốn dĩ trong cơ thể đã tích tụ nhiều thấp khí, tỳ thổ vốn đã bị tổn thương như những người thừa cân, béo phì, rối loạn chuyển hóa lipid, người cao tuổi, người bệnh lâu ngày…

Tỳ là một tạng có vai trò rất lớn đối với sức khỏe nhưng lại dễ bị tổn thương do đặc điểm khí hậu cuối mùa hè, vì vậy đây là khoảng thời gian rất quan trọng để chăm sóc, nuôi dưỡng tạng tỳ. Có thể nói vào cuối mùa hạ dưỡng tỳ chính là dưỡng sinh.

Một số phương pháp dưỡng tỳ vào cuối mùa hạ

Tỳ ưa khô ghét ẩm, ưa ấm ghét lạnh, do đó dưỡng tỳ cần ăn các thực phẩm hoặc thảo dược có tính ấm hoặc khô.

Các loại gia vị thường dùng trong bếp như thảo quả, sa nhân, nhục đậu khấu, quế, đinh hương, tiêu, đại hồi, tiểu hồi, mộc hương, bạch chỉ, gừng khô … chính là những ví dụ điển hình cho thực phẩm loại này. các loại gia vị này có đặc điểm chung là đều có tính ấm và khô, do đó cũng có công dụng dưỡng tỳ.

Tỳ chủ thổ, chúng ta cũng nên theo các đặc tính của tạng tỳ để lựa chọn các loại thực phẩm thích hợp như nên ăn nhiều thực phẩm có khí thổ, như khoai lang, củ mài….; tỳ ưa ấm ghét lạnh, cần ăn ấm; màu tỳ là màu vàng, cần ăn thực phẩm màu vàng, như gạo nếp màu vàng, dưỡng tỳ thổ rất tốt; "đức" của tỳ ở sự chậm, cần ăn vị ngọt để làm chậm "tâm trạng" của tỳ.

Biện pháp hóa giải cơn nhức đầu, đau khớp do thời tiết cuối mùa hạ- Ảnh 2.

Khoai lang giúp dưỡng tỳ vào cuối mùa hạ.

Mùi thơm vào tỳ, thơm có thể làm tỉnh tỳ, thơm có thể làm khô thấp, cũng có thể làm tỳ thoải mái

Thực phẩm rang thơm thường có công dụng dưỡng tỳ, như đậu phộng rang, hạt dưa rang… Ngoài ra, cơm hoặc thực phẩm làm từ bột mì nướng đến khi có mùi thơm, cũng có thể dưỡng tỳ.

Tương tự, các thực phẩm có mùi thơm như các loại rau thơm đa phần cũng có công dụng dưỡng tỳ. Vào cuối mùa hạ có thể ăn tăng cường các loại thực phẩm này rất có lợi cho tạng tỳ.

Trẻ nhỏ cần chú ý không ăn quá nhiều đồ sống lạnh, bao gồm nhiều loại quả, đồ uống lạnh, nước lạnh, vì sẽ tổn thương dương khí của tỳ

Đối với trẻ nhỏ, tạng tỳ còn non nớt nên việc ăn uống lại càng cần chú ý hơn. Có người lo lắng ăn thực phẩm rang thơm sẽ gây nóng, có thể để nguội đến nhiệt độ phòng rồi ăn thì sẽ bớt tính nóng của thực phẩm, không nên ăn ngay khi mới ra lò.

Người tỳ hư có thể kiên trì uống nước gừng đỏ vào buổi sáng, giúp ấm tỳ và nâng dương khí.

Biện pháp hóa giải cơn nhức đầu, đau khớp do thời tiết cuối mùa hạ- Ảnh 3.

Không nên uống nước lạnh, ăn đồ lạnh để dưỡng tỳ vào cuối mùa hạ.

Ngải cứu có công dụng ôn dương, rất phù hợp với nhu cầu dưỡng tỳ

Người tỳ hư có thể dùng ngải cứu trên huyệt nguyên của kinh tỳ là Thái bạch. Thời gian chủ kinh tỳ từ 9 giờ đến 11 giờ sáng, nếu có thể dùng ngải cứu vào thời gian này thì hiệu quả càng tốt.

Tỳ và vị có mối quan hệ mật thiết với nhau, kinh tỳ và kinh vị cũng là biểu lý của nhau, cho nên có thể kết hợp với châm cứu vào huyệt hợp của kinh vị là túc tam lý để nâng cao tác dụng.

Biện pháp hóa giải cơn nhức đầu, đau khớp do thời tiết cuối mùa hạ- Ảnh 4.

Ngải cứu ôn dương, giúp dưỡng tỳ cuối mùa hạ.

Kiểm soát cảm xúc rất quan trọng trong việc dưỡng tỳ

Dưỡng tỳ cần dưỡng tốt cảm xúc. Tỳ chủ tư, suy nghĩ quá nhiều, hay lo lắng chính là những cảm xúc không tốt cho tạng tỳ. Thường xuyên nghĩ về điều tốt đẹp, giữ lòng biết ơn, hướng thiện, vui vẻ, suy nghĩ tích cực, tâm trạng tự nhiên sẽ thoải mái, can khí thông thuận, tỳ thổ sẽ khỏe mạnh.

Đây cũng là cách dưỡng tỳ. Theo Đông y can mộc khắc chế tỳ thổ, nếu khí của can và hỏa hỏa can quá mạnh, sẽ tổn thương tỳ thổ. Để tỳ khỏe mạnh, cần dưỡng can, nhu dưỡng tạng can, khiến cho can khí thông suốt, để khí can có thể tiết ra bình thường, từ đó can mộc và tỳ thổ ở trạng thái hài hòa, can không uất, tỳ không hư.

Do đó, dưỡng tỳ cần kiểm soát cảm xúc, không nổi giận , cố gắng giảm bớt nổi cáu, đây là yếu tố quan trọng để thông can dưỡng tỳ.

Nếu có bệnh về tỳ nên điều trị sớm

Tỳ là một trong hai gốc lớn của cơ thể, dễ bị tổn thương vào cuối mùa hạ. Một khi tỳ bị tổn thương sẽ dẫn đến rất nhiều tác hại cho sức khỏe. Vì vậy chúng ta cần chủ động lắng nghe cơ thể.

Đông y từ xa xưa có rất nhiều bài thuốc có tác dụng trừ thấp, kiện tỳ, một khi thấy cơ thể có các dấu hiệu của thấp thịnh và tỳ hư, người bệnh nên đến thăm khám tại các cơ sở có chuyên môn để có được chẩn đoán và điều trị sớm nhất.

BS. Nguyễn Huy Hoàng
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
6 loại thực phẩm phổ biến âm thầm nuôi dưỡng tế bào ung thư trong cơ thể

6 loại thực phẩm phổ biến âm thầm nuôi dưỡng tế bào ung thư trong cơ thể

Sống khỏe - 1 giờ trước

Ung thư là một trong những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Trong khi một số yếu tố di truyền và môi trường góp phần đáng kể vào nguy cơ mắc bệnh, thì chế độ ăn uống hàng ngày cũng đóng một vai trò quan trọng, nhưng thường bị bỏ qua.

Người đàn ông nhập viện khẩn do thói quen dùng điện thoại nhiều người hay mắc phải

Người đàn ông nhập viện khẩn do thói quen dùng điện thoại nhiều người hay mắc phải

Y tế - 17 giờ trước

GĐXH - Bệnh nhân vào viện trong tình trạng bàn tay trái bị dập nát nghiêm trọng, bàn tay bị chẻ đôi giữa đốt ngón II-III, ngực, bụng có vết thương.

Cách uống viên sắt đạt hiệu quả tối ưu

Cách uống viên sắt đạt hiệu quả tối ưu

Sống khỏe - 18 giờ trước

Khi uống viên sắt bổ sung, điều quan trọng cần đảm bảo hiệu quả hấp thu và tránh các tác dụng phụ, tương tác thuốc không mong muốn...

Tự điều trị viêm 'vùng kín', người phụ nữ ở Lạng Sơn bỏng nặng, lở loét toàn bộ vùng sinh dục

Tự điều trị viêm 'vùng kín', người phụ nữ ở Lạng Sơn bỏng nặng, lở loét toàn bộ vùng sinh dục

Sống khỏe - 19 giờ trước

GĐXH - Sau 5 ngày đắp thuốc, bệnh nhân thấy xuất hiện nhiều phỏng nước vùng sinh dục, hai đùi, bụng kèm theo viêm nề mạnh lan ra vùng da lành xung quanh.

Bé 13 tuổi bị viêm loét dạ dày, xuất huyết tiêu hóa do nhiễm khuẩn HP từ dấu hiệu nhiều người Việt bỏ qua

Bé 13 tuổi bị viêm loét dạ dày, xuất huyết tiêu hóa do nhiễm khuẩn HP từ dấu hiệu nhiều người Việt bỏ qua

Bệnh thường gặp - 20 giờ trước

GĐXH - Bệnh nhi bị viêm loét dạ dày do nhiễm khuẩn HP có dấu hiệu đau bụng âm ỉ kéo dài hơn 1 năm, tưởng do "ruột yếu" nên chỉ cho uống men tiêu hóa...

Viết tiếp câu chuyện cổ tích về cô gái mắc bệnh tim bẩm sinh, chỉ có 1% hy vọng cách đây 13 năm, vừa vượt cạn thành công

Viết tiếp câu chuyện cổ tích về cô gái mắc bệnh tim bẩm sinh, chỉ có 1% hy vọng cách đây 13 năm, vừa vượt cạn thành công

Y tế - 22 giờ trước

GĐXH - Em bé 7 tuổi với cơ hội chỉ có 1% thành công trên bàn mổ đó, giờ đã là một người mẹ. Cô vừa hạ sinh một bé gái nặng 3,1kg tại khoa Phụ sản, Bệnh viện E trong niềm vui sướng, hạnh phúc của gia đình.

Chế độ ăn lành mạnh giúp giảm cân và hạ huyết áp

Chế độ ăn lành mạnh giúp giảm cân và hạ huyết áp

Sống khỏe - 22 giờ trước

Việc đạt được cân nặng khỏe mạnh và kiểm soát huyết áp là hai yếu tố rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể, đặc biệt là sức khỏe tim mạch. Có chế độ ăn nào giúp đạt được cả hai mục tiêu này một cách lành mạnh và bền vững không?

Không đi khám định kỳ, bệnh nhân đái tháo đường nhập viện trong tình trạng hôn mê

Không đi khám định kỳ, bệnh nhân đái tháo đường nhập viện trong tình trạng hôn mê

Bệnh thường gặp - 22 giờ trước

Các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, tăng huyết áp... cần phải dùng thuốc suốt đời. Ngoài ra bệnh nhân cần tái khám để bác sĩ kiểm tra tiến triển bệnh cũng như đáp ứng điều trị.

6 cách ngăn ngừa và kiểm soát bệnh gan nhiễm mỡ an toàn và hiệu quả

6 cách ngăn ngừa và kiểm soát bệnh gan nhiễm mỡ an toàn và hiệu quả

Bệnh thường gặp - 1 ngày trước

GĐXH - Có nhiều nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ, trong đó phải kể đến nguyên nhân do thói quen sinh hoạt, ăn uống thiếu lành mạnh hoặc do bệnh lý nền gây nên.

7 loại cá tốt cho sức khỏe tim mạch

7 loại cá tốt cho sức khỏe tim mạch

Sống khỏe - 1 ngày trước

Ăn uống lành mạnh có thể cải thiện chất lượng cuộc sống, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ. Dưới đây là 7 loại cá tốt cho sức khỏe tim mạch nên đưa vào chế độ ăn uống.

Top