Chỉ 10% người cao tuổi có tích lũy cho bản thân
GiadinhNet - Số liệu thống kê những năm gần đây cho thấy, dân số nước ta đang già hóa với tốc độ nhanh chưa từng có. Việt Nam chỉ mất 20 năm để chuyển từ “già hóa dân số” (tỷ lệ người trên 60 tuổi chiếm từ 10%) sang giai đoạn dân số già (trên 20%). Với sự thay đổi nhanh chóng trong cơ cấu dân số này, Việt Nam cần xây dựng một chiến lược lâu dài nhằm chuẩn bị, thích ứng và đáp ứng các nhu cầu của người cao tuổi.
Quẩn quanh nếp nghĩ “trẻ cậy cha, già cậy con”
Ông Nguyễn Hữu Công (ở xã Mỹ Yên, huyện Đại Từ, Thái Nguyên) năm nay đã ngoài 75 tuổi. Vợ chồng ông đang sống trên cùng mảnh đất với người con trai cả. Hàng ngày, bà Bình, vợ ông vẫn phải dậy sớm, hái rau và mang ra chợ bán, kiếm đôi ba chục nghìn để mua thức ăn cho hai thân già. “Trước đây làm bao nhiêu vợ chồng tôi dồn hết cho con cái, cuộc sống khó khăn, lấy đâu ra mà dành dụm! Các cụ để lại được khoảng đất, tôi chia nhỏ cho các con trai, riêng con gái về nhà chồng thì “miễn” chia. Ruộng nương cũng vậy, vợ chồng tôi thống nhất chia sạch, chẳng giữ lại gì cho mình. Đằng nào chả “gần đất xa trời” rồi. Giờ hai thân già với căn nhà nhỏ trong vườn, sống ngay cạnh con trai cả nhưng nhà nào tự lo nhà đó...”, bà Bình ngậm ngùi.
Nhà kế bên ông Công là nhà cụ Trần Thị Cường, 80 tuổi. Nheo nheo đôi mắt mờ đục, cụ Cường trầm ngâm: Ngày trước khó khăn, không còn thời gian đâu mà nghĩ đến việc tích lũy cho bản thân mình khi về già! Giờ tôi một mình, hàng tháng cũng nhận được trợ cấp của Nhà nước đấy nhưng vẫn nghĩ sống được ngày nào qua ngày đó thôi!
Suy nghĩ cách chia tài sản cho con của bà Bình hay cụ Cường không hề xa lạ với khoảng hơn 9 triệu người cao tuổi (NCT) trên đất nước Việt Nam. Theo một nghiên cứu mới được thực hiện trong năm 2014 do PGS.TS Giang Thanh Long – Viện trưởng Viện Chính sách công và quản lý (ĐH Kinh tế Quốc dân Hà Nội) chủ trì, vừa công bố vào cuối tháng 11/2014, thì hầu hết những NCT chưa từng nghĩ cho tuổi già từ khi còn trẻ, thậm chí, họ quên đi việc cần phải chuẩn bị cho tuổi già. Bởi một phần, họ vẫn giữ quan niệm “trẻ cậy cha, già cậy con”. Quan niệm truyền thống này đã ăn sâu trong từng gia đình, tạo nên mối ràng buộc trách nhiệm giữa các thế hệ. Họ nghĩ, cứ đầu tư cho con cái, đặc biệt là con trai, họ mong ước con cái sau này khi trưởng thành sẽ quay lại chăm sóc, hỗ trợ mình.
Khảo sát này được thực hiện tại hai tỉnh Thái Nguyên và Tiền Giang. Theo PGS.TS Giang Thanh Long, lý do để lựa chọn hai địa phương này là theo điều tra quốc gia về NCT năm 2011, đây là hai tỉnh có tỷ lệ NCT cao và không ngừng tăng lên trong các năm qua (xấp xỉ 10% năm 2011 lên 12,8% và 11,9% đối với lần lượt tại Thái Nguyên, Tiền Giang năm 2013). Hai huyện thị được lựa chọn khảo sát tại Thái Nguyên gồm: TP Thái Nguyên (phường Trưng Vương, phường Hương Sơn); huyện Đại Từ (xã Mỹ Yên, xã Bình Thuận); tại tỉnh Tiền Giang, hai huyện thị gồm: TP Mỹ Tho (xã Tân Mỹ chánh, phường 10; huyện Cái Bè (xã Hậu Mỹ Bắc B và xã Thiện Trí).
Cần công bằng với con gái
Là người có kinh nghiệm lâu năm trong việc nghiên cứu và tham vấn chính sách cho NCT, PGS.TS Giang Thanh Long chia sẻ, đa số NCT tại Việt nam không có tích lũy. Trên thực tế, chỉ gần 10% NCT có tích lũy cho bản thân.
“Nhiều NCT sau khi chia hết tài sản cho con và không để dành cho mình một chút tài sản nào (họ có thể ở cùng con cái sau khi chia tài sản), đã trở nên mất vị thế trong gia đình và xã hội. Trên thực tế, nếu họ có một khoản thu nhập (lương hưu hoặc tự làm ra tiền), hay có tài sản, đó sẽ như một hình thức để NCT “thế chấp” cuộc đời, khẳng định vị thế trong gia đình hay cộng đồng. Tại một số gia đình chúng tôi điều tra khảo sát, thậm chí có NCT còn bày tỏ sự thật đau lòng: Chia tài sản rồi thì không được nói, không dám nói nữa”, PGS.TS Giang Thanh Long trao đổi.
Không chỉ không có sự chuẩn bị về tài chính cho tuổi già từ khi còn trẻ, PGS.TS Giang Thanh Long còn cho rằng: Đa số NCT tại địa bàn khảo sát thường không có nhận thức đúng đắn về tình trạng bệnh tật của mình, do đó, họ thiếu sự chuẩn bị về sức khỏe cho mình khi về già. Với tuổi đời cao, khi có biểu hiện, triệu chứng bệnh tật, NCT thường tự đoán bệnh và chữa trị theo thói quen, kinh nghiệm dân gian. Trong khi đó, theo các bác sĩ từ Viện Lão khoa Trung ương, 80% chi phí y tế của một người tập trung vào hai năm cuối cuộc đời. Đó là do NCT chưa có các biện pháp phòng ngừa và chữa bệnh kịp thời từ khi còn trẻ, dẫn đến bệnh về già càng nặng, khó chữa khỏi và chi phí rất tốn kém.
“Nếu được trẻ lại 20-30 năm nữa, NCT sẽ làm gì? Trả lời câu hỏi này, hầu hết NCT đều cho rằng sẽ tích lũy cho bản thân nhằm giúp họ tự tin trong cuộc sống. Bên cạnh đó, họ sẽ chăm lo sức khỏe. Đặc biệt, NCT cho rằng sẽ dành một phần tài sản cho con gái và một phần cho mình. Khảo sát cho thấy, dần dần quan niệm “mọi thứ của cải dành cho con trai” đã thay đổi. NCT thấy thực tế con gái chính là người chăm sóc mình khi về già. Điều này phù hợp với điều tra quốc gia về NCT năm 2011, khi tỷ lệ con gái, cháu gái chăm sóc NCT cao hơn hẳn tỷ lệ con trai, cháu trai”, PGS.TS Giang Thanh Long chia sẻ.
Cần giáo dục cho thế hệ trẻ học cách tích lũy
“Điều rất quan trọng là cần giáo dục, nâng cao nhận thức của thế hệ trẻ về việc chuẩn bị, tích lũy tài sản, sức khỏe; giúp thế hệ trẻ cách lập kế hoạch cho tuổi già từ khi còn đang đi làm. Bên cạnh đó, cũng cần thiết phải có những nghiên cứu, đánh giá về tình hình nhận thức và chuẩn bị cho tuổi già của đối tượng người trẻ hiện nay ra sao”.
(Ông Nguyễn Văn Tiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội)
Thu Nguyên

Người phụ nữ phải đi cấp cứu vì dùng thuốc tránh thai 10 năm
Dân số và phát triển - 17 giờ trướcKhi đang ở nhà, người phụ nữ 45 tuổi bất ngờ choáng váng, nặng ngực và được đưa đi cấp cứu trong tình trạng nguy kịch. Bác sĩ xác định nguyên nhân do bệnh nhân dùng thuốc tránh thai kéo dài.

Gợi ý một số món ăn mềm dễ nấu cho người cao tuổi
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcViệc chú trọng vào những món ăn mềm, dễ tiêu hóa cho người cao tuổi chính là cách thể hiện sự quan tâm, yêu thương đến những người thân yêu trong gia đình.

Đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác dân số và phát triển trong tình hình mới
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcGĐXH – Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long vừa ký Quyết định số 1745/QĐ-TTg ngày 15/8/2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện Kết luận số 149-KL/TW ngày 10/4/2025 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới.

9X Đồng Nai có con sau 9 năm hiếm muộn, ngày đi sinh nghe mẹ nói câu nghẹn lòng
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcSau nhiều biến cố, 9X Đồng Nai nhận ra, phép màu sẽ đến từ chuỗi những đau đớn, tuyệt vọng và sự nỗ lực không ngừng của mình.

Mổ cấp cứu lấy thai cho người phụ nữ nặng 178kg
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcSản phụ 28 tuổi nặng 178kg, nhiều bệnh lý thai kỳ nguy hiểm, được chuyển viện cấp cứu trong tình trạng nguy cơ cao cho cả mẹ và thai nhi.

Căng não chạy đua với thời gian cứu mẹ con sản phụ nặng 178kg, mắc nhiều bệnh lý nguy hiểm
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcGĐXH - Theo các bác sĩ, với cân nặng lớn kèm theo bệnh lý tiền sản giật và đái tháo đường, việc sinh thường gần như bất khả thi. Ngay cả lựa chọn sinh mổ cũng tiềm ẩn hàng loạt nguy cơ nguy hiểm.

Hà Nội tổ chức tập huấn Hệ thông tin quản lý chuyên ngành Dân số MIS2025RS, phục vụ triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcGĐXH - Sáng ngày 14/8, Chi cục Dân số, Trẻ em và Phòng, chống Tệ nạn xã hội Hà Nội đã tổ chức Lớp tập huấn Hệ thông tin quản lý chuyên ngành Dân số MIS2025RS – phiên bản phục vụ triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp năm 2025.

Trữ trứng ở tuổi 34: Với tôi đó là món quà tự tặng cho tương lai sau nhiều biến cố, ai nói kệ ai
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcTôi đã trữ trứng thành công, giờ nghĩ lại đúng là sáng suốt.

Đau lòng: Sản phụ mất con vì chọn 'ngày đẹp, giờ đẹp' sinh mổ chủ động
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcGĐXH - Sau khi được mổ đẻ chủ động ở tuần 37, trẻ có biểu hiện suy hô hấp, không đáp ứng với các biện pháp điều trị và không qua khỏi.

Nghẹt thở hành trình vừa giữ con vừa bảo toàn tính mạng cho sản phụ mắc ung thư cổ tử cung
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcGĐXH - Khi nghe bác sĩ chẩn đoán bị ung thư cổ tử cung, chị L. hoang mang, sợ hãi tột độ. Chị chỉ nghĩ đến em bé trong bụng, liệu con có cơ hội sống? Liệu mình có kịp nhìn thấy con lúc chào đời?...

Giao lưu trực tuyến: Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên và tầm quan trọng của tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn
Dân số và phát triểnGĐXH - Theo các chuyên gia, sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên được coi là một trong những yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi.