Chia sẻ của một nhà báo điều tra

Độc giả sẽ không tìm thấy trong cuốn sách này những trào lưu báo chí hay những quan điểm to tát. Tác giả viết về những điều mình biết, lần giở những ghi chép, tư liệu, những biên bản các cuộc họp trong gần hai thập niên lại đây mà tác giả còn lưu giữ được và kể lại cho độc giả nghe.

Nhà báo Đức Hiển ký tặng bạn đọc tại buổi ra mắt tập sách Nhà báo điều tra.

Nguyễn Đức Hiển sinh năm 1973, quê gốc Hà Tĩnh, làm báo từ năm 1997, tham gia giảng dạy báo chí từ năm 2004. Anh từng có nhiều loạt bài điều tra gây tiếng vang như: Tôi đi tìm Bao Công, Tôi thử làm Bao Công, Tận đáy xã hội, Dọc đường mãi lộ, Hai Lúa đi tìm Công lý, Hành trình ngược từ những lời tuyên án vô tội, Khi tôi tuyên án tử hình…

Trả lời câu hỏi vì sao cuốn sách này lại viết về báo chí điều tra mà không phải là thể loại khác? Anh cho biết: “Báo chí điều tra là thể loại đòi hỏi nhiều kiến thức, kỹ năng từ giao tiếp, phân tích, đánh giá, diễn đạt và xử lý các mối quan hệ. Gần như mọi kỹ năng sống và viết đều ứng dụng được vào đó. Cuốn sách như một sự đúc kết những bài học của một chặng đường đầu tiên làm báo, vất vả nhưng hạnh phúc.”

Như anh đã tự nhận xét, các bài viết trong tập sách là những đúc kết, những vui buồn và cả cay đắng mà anh muốn chia sẻ với đồng nghiệp, với bạn đọc và cả những sinh viên yêu nghề báo đang ngồi ở ghế giảng đường. Trong các bài: Báo cáo đề tài, Chất liệu và sự rung động, Công sức và nhuận bút, Công luận và công lý, Những nguyên tắc điều tra nhập vai, Làm gì khi bị từ chối… đều là những kinh nghiệm thiết thực, đang xảy ra hàng ngày của công việc toà soạn và triển khai đề tài.

Bằng kinh nghiệm anh đề ra 10 nguyên tắc khi nhập vai điều tra, Đức Hiển tâm sự: “Tôi thích thú, tâm đắc với nguyên tắc 4: “Không gài bẫy, gợi ý hối lộ. Bạn có thể đặt mình vào một guồng quay sẵn có và mô tả nó, nhưng không gợi ý và thúc đẩy hoạt động phạm tội của người khác.”. Đành rằng, đạo đức của nhà báo là vậy, nhưng nghĩ cho cùng đây còn là tư cách công dân. Hoặc bài học tự răn của nhà báo,  tôi nghĩ thời nào cũng đúng: “Khi đặt bút phê phán ai, hãy nghĩ đến những tổn hại họ phải gánh chịu do từng con chữ mình gây ra.”.

Quốc Định/Báo Gia đình & Xã hội