Đạo diễn Lưu Trọng Ninh đi tìm ngôi làng đã mất

Poster phim “Thương nhớ ở ai”. Ảnh: TL

“Bến không chồng” gây nhiều khó khăn

Được biết, bộ phim truyền hình dài 34 tập “Thương nhớ ở ai” được dựa trên tiểu thuyết “Bến không chồng”, trong khi cũng chính anh đã từng chuyển thể sang phim điện ảnh. Vậy anh sẽ chuyển tiếp nó ra sao trong bộ phim truyền hình này?

- Khi Trung tâm Sản xuất phim truyền hình Việt Nam đặt hàng tôi làm về đề tài nông thôn, tôi bảo vậy hãy làm phim từ “Bến không chồng” hoặc truyện ngắn của Nguyễn Ngọc Tư, tuy nhiên Tư nói bán bản quyền truyện rồi. Nếu được làm phim từ truyện của Nguyễn Ngọc Tư sẽ mới hơn, nhưng tôi nghĩ, làm lại từ “Bến không chồng” cũng có cái hay riêng để mình phát triển câu chuyện có chiều sâu hơn. Ở “Bến không chồng” chỉ gói gọn trong một cái bến, còn bây giờ là không gian rộng hơn, cách mô tả cũng khác hơn. Điện ảnh là chi tiết, còn đây là bằng những số phận. Ví dụ, chi tiết là bà già còng, còn ở đây là cuộc đời của bà già còng. Điện ảnh chỉ kịp chấm phá thôi còn với phim truyền hình, đạo diễn có cơ hội để đi sâu vào từng số phận. Tuy nhiên, “Bến không chồng” cũng gây cho tôi nhiều khó khăn khi làm phim này, vì tôi phải tránh để không lặp lại nó. Tựa “Bến tình" lúc ban đầu bị đổi sang tên hiện tại cũng là vì vậy. Tôi thích cái tên này, nghe nó hơi mông lung nhưng rất đúng với câu chuyện. Nó như một lời tỏ tình, một lời trách, ai yêu ai, ai với ai... đôi khi rất khó để rạch ròi.

Là đạo diễn phim điện ảnh nên khi làm phim truyền hình, anh cũng dụng công hơn trong việc làm bối cảnh?

- Đúng vậy. Với phim này, tôi làm còn kỹ hơn cả điện ảnh. 18 ngôi làng ở 6 tỉnh thành được chọn quay để tạo thành cái làng trong phim. Tôi muốn dâng cho mọi người một ngôi làng đã mất, một ngôi làng Bắc Bộ của cách đây 30-40 năm về trước nhưng đã mất ở tất cả mọi nơi. Một mái đình ở làng này, góc ao ở làng kia nên cần phải có kỹ xảo để liên kết không gian lại với nhau. Khi diễn viên đi từ làng này sang làng khác là phải ghi chép rất cẩn thận để khi làm kỹ xảo không bị vênh nhau về không gian, bối cảnh.

Chuyển thể lại “Bến không chồng”, anh có sợ cốt truyện bị cũ không?

- Tôi nghĩ là không cũ vì đó chỉ là khung xương để tôi triển khai bằng việc đắp thêm da thịt mới cho nó. Và thực ra, cũ hay mới không nằm trong quan niệm của tôi. Vì cuộc sống càng hiện đại thì người ta lại càng có mong muốn tìm kiếm lại ký ức đã mất. Tại sao bây giờ cuối tuần, người dân không tìm đến triển lãm mà đi dã ngoại ở các làng quê? Tất nhiên quá khứ bao giờ cũng đau buồn nhưng tôi muốn mọi người nhìn vào đó để trăn trở, để khắc phục chứ không phải chỉ để nuối tiếc.

Chọn nhân vật nam chính chỉ dựa vào "chất con đực"

Bối cảnh phim có độ lùi khá xa với thực tại, nhưng nhân vật chính lại được anh giao cho diễn viên Việt kiều Lâm Visay. Anh nhìn thấy điều gì ở diễn viên mới này?

- Khi tôi gặp Lâm Visay, cậu ấy còn chưa nói tiếng Việt sõi. Bây giờ thì sõi rồi vì tham gia khá nhiều phim truyền hình và điện ảnh. Ngày xưa tôi đóng phim cũng thế mà, nói ngọng ngịu lắm. Tôi chỉ cần chất “con đực” trong Lâm Visay là được. Cậu ấy càng ngô nghê càng tốt. Còn một diễn viên rảo hoạt, nhanh nhẹn thì không phải câu chuyện của tôi. Với nữa, tôi muốn Lâm xóa hình ảnh cũ đi bằng vai diễn này.

Ở những phim trước, đều ít nhiều có diễn viên nổi tiếng tham gia. Vì sao lần này nguyên tuyến nhân vật chính đều được anh giao cho dàn là diễn viên mới?

- Với tôi, ai cũng có thể đóng được phim, miễn là hợp vai. Trước đây tôi chọn vai rất kỹ, tính toán rất logic nhưng khi bắt tay thực hiện thì lại thấy sai. Cho nên bây giờ, tôi chọn rất nhanh và dựa vào cảm tính. Chẳng hạn, diễn viên Trà My trong vai Hạnh, tôi chọn chỉ trong vòng 5 phút. Cũng rất tình cờ là lúc đầu tôi chọn một diễn viên miền Nam nhưng không được nên quay trở ra Hà Nội thì đúng lúc đó, tôi nhận được điện thoại của Trà My hỏi: “Anh đi đâu đấy?”. Tôi hỏi cô ấy có lên đoàn làm phim chơi không và cho thử vai thì thấy đóng được. Vậy là đêm hôm đó, tôi đảo toàn bộ diễn viên. Nếu không vì cú điện thoại vào đúng thời điểm đó thì sẽ không có câu chuyện ngày hôm nay.

Hay khi chọn diễn viên cho phim "Xin hãy tin em" nhiều năm trước chẳng hạn. Tôi đang đi trên đường thì thấy một cô rất hay. Thế là tôi quay xe máy lại hỏi cô có đóng phim không? Lúc đó, cô cứ nghĩ là tôi đang tìm cách tán gái. Phải đưa hợp đồng làm phim ra chứng minh thì mới biết tôi nghiêm túc.

Bẵng đi một thời gian dài không thấy anh làm phim gì, nay cùng lúc có tới hai phim dài tập được phát sóng trên truyền hình, cùng với “Hoa cỏ may” phần 3...

- Đó có vẻ cũng là sự sắp đặt của số phận. Khi làm phim “Hoa cỏ may”, tôi bị bệnh nên phải trốn tránh khỏi cuộc sống đô thị. Dự án phim vì thế cũng phải dừng lại. Sức khỏe hồi phục rồi tôi mới quay lại làm tiếp được, thành ra nó có sự trùng hợp là vì thế.

Nghe nói trên phim trường, anh là người rất nóng tính?

- Bây giờ cứ quát một câu là tôi phải ngồi xuống, vì bị bệnh tim. Thực ra tôi là người chưa bao giờ quát hay văng tục với diễn viên, đó là điều chắc chắn. Tôi chỉ khắt khe trong lúc lựa chọn thôi.

Cảm ơn đạo diễn Lưu Trọng Ninh!

Minh Nhật (thực hiện)