Độc đáo tục “ăn Tết lại”
GiadinhNet - Từ ngày mùng 1 – 3 tháng Hai (âm lịch) hàng năm, người dân làng Đồn Điền (xã Quảng Thái, huyện Quảng Xương) tổ chức “ăn Tết lại”. Tập tục độc đáo này bắt nguồn từ tích xưa, gắn liền với sự kiện lịch sử quan trọng của làng. Thế nhưng, những lời đồn thổi, thêu dệt vô căn cứ đã khiến nét đẹp văn hóa này bị mang tiếng oan.

Tiếng oan “đi ăn mày về ăn Tết”
Con đường lớn dẫn vào làng Đồn Điền được trải nhựa thẳng tắp, hai bên san sát nhà cao tầng. Chiều 30 tháng Giêng âm lịch, nhà nào nhà nấy dựng cờ, treo đèn lồng đỏ, tất bật chuẩn bị để đón “Tết cổ truyền” của làng.
Làng Đồn Điền có lịch sử “ăn Tết lại” đã ngót 500 năm nay, từ thuở quan sứ triều Lê về đây khai hoang lập ấp. Ông Uông Văn Dần, quản đền Đồn Điền, cho biết, vào thời Lê Thánh Tông, hai vị quan sứ là Tô Văn Bảo, Uông Ngọc Châu sau khi dẹp giặc Chiêm Thành, theo lệnh vua đã về đây dựng làng. Sau khi mất, hai vị quan sứ được người dân tôn làm Thành Hoàng và thờ phụng tại đền cho đến ngày nay.
Tục “ăn Tết lại” được bắt nguồn từ khi ông Tô Trung Thành, Thủy sư đô đốc tại Diễn Châu (Nghệ An), cháu 4 đời của quan sứ Tô Văn Bảo, năm ấy về quê ăn Tết muộn, mới mở tiệc khao dân vào ngày mùng 1 tháng Hai. Dân Đồn Điền, từ ấy theo lệ quan Thủy sư mới đồng loạt ăn Tết lại.
“Tích xưa truyền lại rõ ràng như vậy, thế mà người ta đồn thổi rằng tổ tiên chúng tôi vì thiếu lương thảo xua quân đi vào các làng ăn xin để về làm Tết”, ông Dần bức xúc.
Không chỉ bị hiểu sai, làng Đồn Điền còn bị khoác lên mình những chuyện hoang đường khác về gốc gác như: Thế đất làng Đồn Điền có hình thù giống cái gậy và cái bị, đình làng thờ phụng ông ăn mày. Ngoài ra còn có giai thoại lại kể hàng năm người làng Đồn Điền bất kể giàu nghèo đều phải đi ăn xin vào 3 ngày Tết, sau đó mới nhóm lại ăn Tết sau… Những chuyện thêu dệt như vậy khiến làng bị mang tiếng oan suốt mấy chục năm qua.
“Đúng là từng có thời kì đói kém, nhưng chuyện đi ăn mày về ăn Tết là hoàn toàn bịa đặt”, ông Dần khẳng định.
Đói kém cũng không bỏ tục lệ
Thời kì đói kém mà ông Dần nhắc đến là khoảng năm 1980 – 1983. Ấy là năm làng Đồn Điền bị bão lớn, hoa màu bị tàn phá nặng nề, nghề thủ công dệt chiếu xuất khẩu của làng cũng bị đình đốn. Để sống sót, người dân làng Đồn Điền phải tha hương cầu thực.
Nhưng ngay cả thời kì đói khổ nhất ấy, làng Đồn Điền cũng không bỏ tục “ăn Tết lại”.
“Tết lại” của làng Đồn Điền cũng đầy đủ bánh chưng, bánh dầy, canh măng, giò chả… như Tết Nguyên đán, thậm chí còn to hơn. Vào ngày “Tết lại”, người dân sẽ mang đồ lễ ra đền làng để tế. Đồ lễ gồm xôi gà hoặc thủ lợn, vàng hương, hoa quả. Hộ nào nghèo nhất cũng phải sắm được một đĩa trầu cau, một cút rượu và một thẻ vàng hương. Sau khi tế ở đền, gia chủ mới mang đồ lễ về nhà để thụ lộc và làm cỗ mời khách.
Điểm độc đáo nhất của tục “ăn Tết lại” là người dân Đồn Điền chỉ mời khách bên ngoài làng. Đó thường là các làng xã xung quanh như: Vượng Hải, Quảng Lưu, Quảng Hải… Hoặc rất tình cờ gặp khách lạ mà thấy quý mến, gia chủ có thể mời nhập tiệc luôn.
Trong những ngày “ăn Tết lại”, ở đền Thành Hoàng sẽ có hát chầu văn phục vụ bà con. Còn các gia đình giàu có sẽ mời phường bội về hát riêng tại nhà.
Trước kia, người làng Đồn Điền ăn Tết lại ba ngày nhưng nay “thủ tục” rút xuống chỉ còn 1 ngày. Thanh niên đi làm ăn xa hết, cuộc sống bận rộn nhiều công việc nên không còn giữ được đủ tục lệ cũ.
Ông Dần lo lắng cho biết: Trước đây, dân thuần túy nghề biển đông đảo lắm, đánh một tiếng trống là việc đâu vào đấy, rất nghiêm trang nhưng giờ tìm người rước kiệu cũng khó. Theo lệ cũ, ngày mùng 1 sẽ làm lễ tế ở đền, mùng 2 sẽ rước kiệu ra biển làm lễ cầu ngư, rồi rước ngược lại đình. Ở đó sẽ làm lễ cầu nông, xin mưa thuận gió hòa. Xong xuôi mới rước về đền thờ Thành Hoàng làm lễ cất kiệu. Nguyên tắc là thế nhưng việc thực hiện cũng không được như xưa.
“Ngày “Tết lại” ở Đồn Điền bây giờ chỉ thấy người già và trẻ con. Cũng không còn được nghe tiếng chầu văn, tiếng hát của phường bội mấy ngày Tết nữa. Việc duy trì tập tục của cha ông cũng chưa biết chọn người nào”, ông Dần chia sẻ thêm.
Xuân Hải/Báo Gia đình & Xã hội

Nam ca sĩ từ nhỏ đã giúp bố mẹ mua nhà, xe vì quá đắt show, hiện tại ngoại hình thay đổi ít người nhận ra
Giải trí - 7 giờ trướcGĐXH - Bé Châu (ca sĩ Nguyễn Huy) ''thần đồng" âm nhạc thời đỉnh cao có ngày chạy 8 show, mỗi show hàng chục triệu đồng, thời điểm những năm 1997 - 2000 đó là số tiền khá lớn.

'Mặt trời lạnh' mới nhất (tập 4): Đang âu yếm bạn trai Tuấn Trần, Mai Ly bị cô gái lạ 'đuổi khéo'
Xem - nghe - đọc - 9 giờ trướcGĐXH - Tập 4 "Mặt trời lạnh" có nhiều tình tiết hấp dẫn quanh mối quan hệ giữa Mai Ly và Tuấn Trần, cô nàng cũng rất quyết tâm theo đuổi Sơn Dương.

Gia cảnh của nữ diễn viên đang điều trị suy thận giai đoạn cuối, có thực sự sở hữu xe Audi như tin đồn?
Giải trí - 9 giờ trướcGĐXH - Giữa thời điểm điều trị suy thận, hình ảnh Ngân Hòa du lịch Hàn Quốc hồi đầu năm 2025 hay xuất hiện bên chiếc xe Audi đã dấy lên nhiều nghi vấn.

Nam NSND vừa nhậm chức tân Giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam là ai?
Giải trí - 10 giờ trướcGĐXH - NSND Quốc Hưng mới đây đã chính thức trở thành tân Giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Thông tin này đã được bạn bè, đồng nghiệp của anh chia sẻ và gửi lời chúc mừng.

Mỹ nhân quê Hà Nam vừa làm dâu hào môn vẫn đóng phim VTV, NSND Trung Anh để lại bình luận gây chú ý
Giải trí - 10 giờ trướcGĐXH - Hương Liên tham gia dự án phim của VTV, nhiều người để lại bình luận trong đó có NSND Trung Anh.

Hoài Anh - con gái diễn viên Võ Hoài Nam 'gây nghiện' tại 'Điểm hẹn tài năng'
Xem - nghe - đọc - 11 giờ trướcDù rất cô gắng nhưng Ni Ni chưa thực sự nổi bật để đi tiếp. Trong khi đó, Võ Hoài Anh - con gái diễn viên Võ Hoài Nam vẫn là cái tên ấn tượng nhất "Điểm hẹn tài năng".

'Bầy chim Thiên nga' là vở diễn đầu tiên ở Hải Phòng có nhiều đêm chiếu nhất
Xem - nghe - đọc - 12 giờ trướcGĐXH - Vở rối "Bầy chim thiên nga" do nhà hát Sân khấu truyền thống Hải Phòng công diễn đã và đang được công chúng săn đón bởi sức hấp dẫn trong dàn dựng, tạo hình và ý nghĩa nhân văn. Đây cũng là chương trình nghệ thuật đầu tiên ở Hải Phòng có nhiều đêm diễn kéo dài, phục vụ các em nhỏ thành phố.

Cuộc sống 'nghỉ hưu sớm' của Hồng Đăng bên vợ đảm đang
Giải trí - 13 giờ trướcGĐXH - Hồng Đăng vài năm gần đây không còn xuất hiện trên sóng truyền hình, anh làm kinh doanh và tận hưởng khoảnh khắc thong dong bên gia đình.

Nữ nghệ sĩ cải lương - bạn diễn Kim Tử Long một thời, tuổi xế chiều sống tạm bợ trong căn lều 10m2
Giải trí - 14 giờ trướcGĐXH - Nghệ sĩ cải lương Ngọc Tâm Tâm - bạn diễn của Kim Tử Long một thời - tuổi xế chiều sống tạm bợ trong căn lều dựng bằng vải bạt, giường đi mượn, ăn mì gói để tiết kiệm.

Phương Mỹ Chi hát rock, múa võ khiến Tô Hữu Bằng trầm trồ thán phục
Xem - nghe - đọc - 14 giờ trướcVới giọng hát ngọt ngào và màn múa võ Vovinam bất ngờ, Phương Mỹ Chi khiến diva Trương Lương Dĩnh cùng Tô Hữu Bằng không khỏi trầm trồ, thán phục.

Nữ diễn viên quê Nam Định đang gây tranh cãi trong 'Dịu dàng màu nắng', đời thực là cháu dâu NSƯT Chí Trung
Giải tríGĐXH - Diễn viên Ngọc Huyền và Lương Thu Trang đang gây nhiều chú ý, tranh cãi khi phim "Dịu dàng màu nắng" lên sóng những tập đầu tiên.