Giá leo thang, hàng “móc túi”

Đã thành quy luật cứ đến tháng giáp Tết, hàng tiêu dùng lại đua nhau tăng giá. Các nhà kinh doanh đều viện cớ là do giá nhập tăng, cộng với giá xăng đã đẩy chi phí vận chuyển lên, khiến hàng tiêu dùng "đội" giá. Tuy nhiên trên thực tế, giá nguyên liệu tăng một thì giá thành phẩm lại tăng thêm ba, bốn lần.

Hàng tiêu dùng chỉ lên, không... xuống

Hàng tiêu dùng là nhóm “đội” giá nhất, bởi đây là nhóm hàng có nhiều biến động về giá cả nhưng chỉ theo chiều hướng tăng chứ không giảm.

Đến thời điểm này, giá các loại lương thực, thực phẩm lại tiếp tục được nâng lên ở mức mới. Các loại gạo đều tăng từ 500- 700 đồng/kg, hiện đang phổ biến ở  mức 7.500- 9.000 đồng/kg; Các loại thịt bò, thịt lợn đều đã tăng thêm 5.000 đồng/kg: thịt bò thăn 80.000 đồng/kg; thịt lợn thăn 70.000 đồng/kg (mức cao nhất từ trước đến nay); cá nước mặn, nước ngọt đều tăng thêm 3.000- 5.000 đồng/kg: cá trắm đen tăng từ  45.000 đồng/kg lên 50.000 đồng/kg; cá diêu hồng từ 40.000 đồng/kg lên 45.000 đồng/kg...

Do nguyên liệu đầu vào tăng, giá các mặt hàng thực phẩm chế biến đều tăng ở mức 10 - 15%. Công ty Vissan tăng 12% giá bán các mặt hàng, giá dầu ăn tăng thêm 1.000 - 2.000 đồng/lít.

Chị Nguyên Thị Hoa, thôn Di Trạch, xã Di Trạch, huyện Hoài Đức, Hà Tây, một nhà cung cấp rau cho chợ đầu mối nông sản Dịch Vọng, cho biết: “Giá rau  hiện nay là tạm thời, chỉ khoảng 1 tuần nữa sẽ tăng lên gấp đôi, do các loại rau phổ biến như su hào, cải bắp đã sắp vào cuối vụ”.

Thực phẩm là một trong các nhóm hàng tăng mạnh trong năm vừa qua. Ảnh: Chí Cường.

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, giá tăng đột biến ở nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống (tăng tới 4,24%); nhóm phương tiện đi lại (tăng mạnh nhất với 4,38% do tác động của tăng giá xăng); nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng cũng tăng mạnh (3,28%); các nhóm đồ uống – thuốc lá, may mặc – mũ nón – giày dép, đồ dùng và dịch vụ khác tăng khá mạnh, từ 1,16% – 1,61%. Giá các nhóm hàng văn hóa – thể thao – giải trí, dược phẩm – y tế, thiết bị và đồ dùng gia đình, giáo dục tăng nhẹ, từ 0,08% – 0,61%.

Ông Đặng Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh Hà Nội nhận định, giá lương thực sẽ đứng ở mức cao và có thể tăng thêm do nhiều nguyên nhân. Trong đó, có cả tác động từ việc tăng giá đầu vào và tác động tăng giá của nhiều mặt hàng khác.

Phân bón, vật liệu xây dựng sẽ còn biến động

Đến nay, nhiều sản phẩm nguyên, nhiên liệu đầu vào cũng bắt đầu kỳ tăng giá cuối năm. Giá phân bón trên thế giới đang ở mức kỷ lục 440 USD/tấn, khiến cho thị trường phân bón trong nước liên tục “sốt”. Hiện giá phân đạm bán lẻ trên thị trường tăng thêm 500- 1.000 đồng/kg. Giá phân đạm bán lẻ đã ở mức 6.500- 7.000 đồng/kg; thép xây dựng đã tăng thêm 200 - 300 đồng/kg.

Theo dự báo của các chuyên gia trong ngành xây dựng thì, dù chỉ còn hơn một tháng nữa là công việc xây dựng sẽ dừng lại để đón năm mới, nhưng giá sắt thép sẽ không dừng lại ở mức tăng này. Hiện xi măng cũng đang “rục rịch” tăng giá, do đầu năm 2008 mặt hàng này sẽ thuộc lộ trình xoá bỏ bao cấp của Nhà nước.

Trong cuộc họp mới đây, các chuyên gia về giá cũng thừa nhận, tháng 12 này, những tác động do tăng giá thế giới vẫn tiếp tục ở mức cao, nhất là các sản phẩm đầu vào cho nền kinh tế, hậu quả lũ lụt và dịch bệnh, nhu cầu chuẩn bị hàng tết, tăng lương đầu năm 2008. Đặc biệt là tác động của điều chỉnh giá xăng dầu sẽ tạo ra áp lực lên giá cả.

Dự đoán, mức tăng giá trong tháng 12 khoảng 1,5%. Nếu như vậy, chỉ số giá tiêu dùng đã lên đến 10,95%. Vượt xa chỉ tiêu kìm giữ tốc độ tăng giá tiêu dùng thấp hơn tốc độ phát triển kinh tế.

Một lần nhận thưởng, trăm mặt hàng “móc túi”

Theo cách nói của ông Đỗ Gia Phan, Chủ tịch Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam, thì làm việc cả năm người lao động mới được thưởng một lần, nhưng các mặt hàng “đua nhau móc túi”.

Cách nói này không oan, vì các chuyên gia nghiên cứu về giá cả thị trường cũng khẳng định, có 4 nguyên nhân khiến chỉ số giá tăng cao: Thứ nhất, giá thị trường thế giới tăng mạnh dẫn đến giá cả trong nước tăng theo. Thứ hai, trong những tháng đầu năm, Tết Nguyên đán và nhiều lễ hội diễn ra trong cả nước, nhu cầu và sức mua có khả năng thanh toán tăng mạnh, gây sức ép tăng giá, nhất là mặt hàng lương thực, thực phẩm, dịch vụ phục vụ du lịch, đi lại, vui chơi, giải trí. Thứ ba, thiên tai diễn biến phức tạp. Thứ tư, năm nay Trung Quốc cũng đang chịu lạm phát khá cao, đồng nhân dân tệ lên giá có ảnh hưởng đến mặt bằng giá cả nhiều nước,  bao gồm cả nước ta.

Ngoài 4 nguyên nhân nói trên, chỉ số giá tăng cao còn xuất phát từ những nguyên nhân chủ quan. Nhà nước thực hiện lộ trình giá thị trường đối với một số loại vật tư đầu vào cơ bản của nền kinh tế. Chính sách điều hành tiền tệ đã tác động mạnh đến chỉ số giá tiêu dùng. Hơn nữa, giá cả năm nay còn bị tác động bởi các yếu tố thuộc về tâm lý, sự lợi dụng biến động của thị trường, của việc điều chỉnh giá của Nhà nước, để tăng giá bất hợp lý...

Nhưng một thực tế mà không ít người tiêu dùng nhận ra, đó là nguyên liệu tăng một, thành phẩm tăng ba: Chi phí vận chuyển sắt thép từ nhà máy đến đại lý chỉ tăng thêm khoảng 30.000- 50.000 đồng/chuyến, nhưng các đại lý bán lẻ đã tăng giá thép lên 200- 300 đồng/kg (một nửa mức tăng này dành cho chi phí vận chuyển). Nghĩa là chỉ riêng chi phí vận chuyển đã tăng đến 100.000 đồng/tấn. 

Bên cạnh đó, giá phân bón, gạo cũng được cộng thêm từ 100- 300 đồng/kg chi phí vận chuyển... như vậy, về tổng quan có thể nói, 2007 là một năm mà các cơ quan hữu quan và người dân phải gồng mình chống chọi với những “cơn bão” giá.

Mai Hạnh