Không thày, đố mày... dám

Sự vụ bắt đầu từ kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh của Thanh Hóa diễn ra giữa tháng 3 vừa rồi.

Sau khi dọc phách chấm thi, có 58 bài thi bị phát hiện có dấu hiệu đánh dấu. Lập tức, các bài thi này bị loại, không chấm. Thật tiếc, trong số ấy, có một số bài làm tốt, có khả năng được điểm cao.

Ngành giáo dục Thanh Hóa xử lý như thế là rất nhanh và phù hợp. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ có thể thấy một số dấu hiệu bất thường, đặt ra nhiều câu hỏi đến nay chưa có lời giải đáp. Ví như, vì sao các em học sinh đánh dấu bài? Các em làm như thế với mục đích gì, nhất là các em có học lực tốt, làm bài thi hoàn hảo? Có ai chỉ đạo các em không, hay các em tự bàn nhau để cùng ...đánh dấu cho vui?

Trước hết, việc đánh dấu bài thi, lại ở kỳ thi học sinh giỏi là hành vi nghiêm trọng, phải xử lý thật nặng. Theo lẽ thông thường, các em đánh dấu bài của mình là có mục đích gian dối. Nhưng cái gian dối ấy, chỉ có thể thành hiện thực-được người chấm thi xem xét, cho điểm cao chẳng hạn- nghĩa là, các em đánh dấu bài, phải nhắm đến đối tượng biết sự việc ấy một cách bí mật, có quy ước, hẳn phải là người chấm thi.

Nếu không, việc các em đánh dấu bài sẽ hoàn toàn vô nghĩa, người chấm bài thi nếu không quan tâm đến việc đánh dấu ấy thì sẽ chẳng có thiên vị nào cho được.

Bởi thế, nếu bảo các em bàn nhau để cùng đánh dấu bài thì khá vô lý, và mục đích của hành vi ấy sẽ không thể giải thích được.

Hiện tại, các em bị nghi gian dối đang được yêu cầu viết tường trình, song có một số diễn biến bất thường cần lưu ý. Trong một số lời phát biểu trên báo mấy ngày qua của các thầy cô - có người nắm giữ vị trí quan trọng của các trường có học sinh vi phạm - đều bày tỏ đồng tình với ngành giáo dục khi hủy bài thi của học trò. Có người lấy làm buồn vì hành vi ấy diễn ra với học trò trường mình và coi đó là hành vi nghiêm trọng...

Các phát biểu ấy, có một đặc điểm chung, đó là “lỗi của học trò”. Như đã nói ở trên, quan điểm này là bất thường. Ai cũng hiểu, học trò không thể tự mình làm, mà các em thừa biết việc làm ấy không có lợi, mà còn ảnh hưởng đến tương lai sau này của mình nữa.

Chúng tôi không bênh vực hành vi sai phạm của các em, nhưng chúng tôi cũng muốn phải giải quyết vấn đề đúng với bản chất của nó. Như thế, sau này gian lận mới không còn. Xin lưu ý, trong quá khứ, Thanh Hóa đã từng xảy ra chuyện tương tự, và đối tượng bị xử lý vẫn chỉ là học trò mà thôi.