Lý do gì khiến tự truyện của Công Vinh gây “bão”?

Cựu tuyển thủ Lê Công Vinh tại buổi ra mắt cuốn tự truyện “Phút 89”. Ảnh: TL

Mất 3 năm để thuyết phục Công Vinh

Chia sẻ với báo giới tại buổi ra mắt sách, nhà báo Trần Minh cho biết anh mất 3 năm thuyết phục Công Vinh và một năm làm việc để cuốn tự truyện được ra đời. Người chấp bút cho Công Vinh từng có kinh nghiệm trong lĩnh vực dịch, chấp bút. Trong đó, anh từng dịch những cuốn tự truyện bán chạy như: “Sự thật trần trụi về tay đấm thép Mike Tyson” và tự truyện “Tôi là Zlatan” về danh thủ Zlatan Ibrahimovic. Cựu tuyển thủ Lê Công Vinh cho biết: “Tôi đã từ chối anh Trần Minh rất nhiều, nhưng vợ tôi nói rằng: Hay anh viết cuốn sách để lấy tiền làm từ thiện. Điều này vừa có phước cho anh, vừa mang lại điều tốt đẹp cho những em nhỏ nghèo ở miền quê Nghệ An, những em nhỏ có hoàn cảnh giống như anh ngày trước”.

Ca sĩ Thủy Tiên cũng chia sẻ về việc ủng hộ chồng ra mắt sách vì cảm thấy Công Vinh có câu chuyện đáng để kể lại. “Ngoài kia có rất nhiều cậu bé có ước mơ trở thành một cầu thủ như anh Vinh, nên đây không phải là cuốn sách riêng về cuộc đời anh Vinh mà còn truyền cảm hứng để rất nhiều bạn trẻ có nghị lực theo đuổi ước mơ. Còn quyết định viết sách là của anh Vinh chứ không phải của tôi”, ca sĩ Thủy Tiên nói.

Một trong những nội dung gây tranh cãi nhất ở cuốn sách này là Công Vinh cũng không ngần ngại đề cập đến những vấn đề “nhạy cảm” của bóng đá Việt Nam như “bóng đen Bacolod” (đường dây bán độ), vấn nạn bạo lực ở V-League hay các thỏa thuận “phép vua thua lệ làng” làm trì trệ nền bóng đá. Khi được hỏi vì sao chia sẻ trong cuốn sách những điều từng không nói với truyền thông, Công Vinh giải thích: “Tự truyện cầu thủ ở Việt Nam gần như rất ít, còn ở các nước phát triển lại rất phổ biến. Nội dung cũng rất chân thực, thậm chí có cả lời văng tục. Nhưng chúng ta phải có thói quen nói ra sự thật để có thể thay đổi một cái gì đó, để những người đọc được sẽ giúp làm cho bóng đá Việt Nam tốt hơn, được người hâm mộ yêu quý hơn”.

Khác với nhiều cuốn tự truyện khác chỉ nêu tên viết tắt nhân vật hoặc ám chỉ thì cuốn sách của Công Vinh đã nêu hẳn tên thật nhân vật bắt đầu từ chân sút đình đám một thời Lê Huỳnh Đức, các đồng đội ở cấp đội tuyển cũng như CLB như Tấn Tài, Văn Quyết, “bạn cũ” Duy Nam, các “ngoại binh” Gonzalo – Cristiano thời còn đá cho Hà Nội T&T, cho đến HLV kỳ cựu Lê Thụy Hải… Đáng nói, tất cả xuất hiện trong sách với những điều chẳng mấy hay ho. Trùng khớp dự đoán của nhiều người, một số nhân vật “bất đắc dĩ” trong tự truyện đã lên tiếng phản pháo mạnh mẽ.

Trong tự truyện, Công Vinh tiết lộ: “Trước AFF Cup 2014 ông Miura đã nhìn ra vấn đề: Những trận ông xếp tôi đá cùng với Văn Quyết và Tấn Tài, hai cầu thủ này gần như không bao giờ chuyền bóng cho tôi. Quyết còn thỉnh thoảng, Tài thì tuyệt đối không. Việc Tài không bao giờ chuyền bóng cho tôi ở nội bộ Bình Dương ai cũng biết. Tôi chỉ không ngờ là khi lên đến đội tuyển quốc gia, Tài vẫn không thể gác bỏ được hiềm khích dành cho tôi để cùng hướng về mục tiêu chung. Tôi xem đấy là một thất bại của tập thể mà tôi là một phần của nó”.

Trước chia sẻ trên của Công Vinh, tiền vệ Lê Tấn Tài đã lên tiếng phản pháo: “Một người như thế không đáng để cho Tài trân trọng, làm bạn và gặp mặt nữa… Đơn giản, Công Vinh có nhiều chuyện xấu thiếu gì người biết. Nhưng mình là đàn ông, đi nói mấy chuyện này khác gì đàn bà. Tôi nghĩ đã là đàn ông thì nên bình tĩnh đi. Rồi đây, chắc chắn sẽ có người phản pháo lại những gì Công Vinh đã nói không đúng về đồng đội của mình, không riêng gì Tài đâu”.

Sai sự thật có thể bị kiện

Trong số những người nổi tiếng, Lê Công Vinh không phải trường hợp đầu tiên gây sốc dư luận khi ra mắt tự truyện. Cách đây chưa lâu, nghệ sĩ Thương Tín - người từng được ngưỡng mộ sau vai Sáu Tâm của “Biệt động Sài Gòn” đã khiến khán giả cảm thấy thần tượng bị sụp đổ sau khi ông cho ra mắt cuốn hồi ký. Nổi bật trong hồi ký dung lượng 192 trang là hình ảnh người đàn ông đào hoa, từng trải tình trường, tiết lộ bí mật đã ngủ với ai, bị ai cưỡng bức hoặc nêu tên cô ca sĩ từng phá thai nhiều lần...

Ở góc nhìn trong nghề, về mặt thể loại, hồi ký hay tự truyện là một dạng tự thuật lại những sự kiện có thật từng xảy ra trong cuộc đời nhân vật. Tuy nhiên, về mặt đời sống cũng như tính nhân văn thì kể cả những chuyện có thật mà khi kể lại ảnh hưởng đến đời sống của người khác thì lại là yếu tố cần nhân nhắc. Ranh giới giữa tôn trọng sự thật và gây họa đôi khi chỉ còn trong gang tấc. Chẳng hạn, nghệ sĩ Thương Tín kể diễn viên Diễm My đã tặng ông đến 80 chiếc quần lót và dùng 3, 4 năm mới hết may mắn không bị nữ diễn viên và gia đình phản ứng. Lý do bởi “nữ hoàng ảnh lịch” đang có cuộc sống viên mãn, chồng bà cũng chấp nhận, chia sẻ quá khứ của vợ. Trái lại, rất nhiều người phụ nữ khác được điểm danh trong hồi ký không phải ai cũng đủ bình thản để đồng cảm với nhân vật chính. Ngay cả người vợ trẻ hiện tại của nghệ sĩ Thương Tín chắc gì đã không tổn thương bởi thiên tình sử đầy ngang trái của chồng? Liệu số tiền thù lao hồi kýngười chồng góp vào việc trang trải cuộc sống có đủ xoa dịu những nỗi niềm ấy hay không? Chính bản thân nghệ sĩ Thương Tín cũng không lường được hậu quả việc bị dư luận phản ứng, ông đưa ra lời xin lỗi sau khi nhận nhiều “gạch đá”.

Về trường hợp tự truyện của cựu tuyển thủ Lê Công Vinh, luật sư Trương Anh Tú (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhận định, việc người nổi tiếng ra tự truyện, trong đó có các cầu thủ bóng đá nổi tiếng trên thế giới là chuyện không hiếm. Trong tự truyện của các cầu thủ, bao giờ cũng có những chi tiết gây sốc mà độc giả chỉ thích đọc những chi tiết đó. Ví dụ, cuốn tự truyện “My Side” của David Beckham từng khiến cho báo chí tốn không ít giấy mực với chi tiết rất nổi tiếng về chiếc giày bay của HLV Alex Ferguson làm rách mí mắt của anh. Việc cho các tình tiết gây sốc để thu hút người xem là chuyện thường thấy trong các cuốn tự truyện của người nổi tiếng.

Song theo luật sư Trương Anh Tú, Lê Công Vinh cũng có thể phải đối mặt với nguy cơ bị kiện khi những người xuất hiện trong tự truyện này thấy chi tiết đó gây ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm của cá nhân được pháp luật bảo vệ theo Điều 34 và Điều 592 Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, những thông tin ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân được đăng tải trên phương tiện thông tin đại chúng nào thì phải được gỡ bỏ, cải chính bằng chính phương tiện thông tin đại chúng đó. Nếu thông tin này được cơ quan, tổ chức, cá nhân cất giữ thì phải được hủy bỏ. Cá nhân bị thông tin làm ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm, uy tín thì ngoài quyền yêu cầu bác bỏ thông tin đó còn có quyền yêu cầu người đưa ra thông tin xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại.

Thành Nam