Hà Nội
23°C / 22-25°C

Người đầu tiên hát "Câu hò bên bờ Hiền Lương"

Chủ nhật, 08:35 12/07/2009 | Giải trí

Giadinh.net - Lâu nay, mỗi lần nhắc đến bài hát “Câu hò bên bờ Hiền Lương” là người ta nghĩ ngay đến giọng hát ngọt ngào, trong trẻo của nữ Nghệ sỹ Nhân dân Thu Hiền. Thế nhưng ít ai biết được, người đầu tiên hát ca khúc này lúc bài hát vừa “ra lò”, trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt lại là nam ca sỹ Văn Hanh – một trong những nam ca sỹ khá nổi tiếng của Đài Tiếng nói Việt Nam lúc bấy giờ.

Người ca sỹ ấy giờ đã ở vào tuổi ngoại bát tuần, thế nhưng mỗi lần nhắc đến “Câu hò bên bờ Hiền Lương” , trong ông lại trỗi dậy bao kỷ niệm.
 
Nghệ sỹ Văn Hanh với 2 chiếc đĩa rất hiếm hoi còn giữ được, thu âm những bài hát của mình từ năm 1957. (Ảnh: HTL)
 
“Say” hát quên cả ngủ

Tiếp chúng tôi trong phòng khách nhỏ bé của căn hộ tập thể thuộc khu tập thể Đài Tiếng nói Việt Nam, nghệ sỹ Văn Hanh bắt đầu câu chuyện với chúng tôi bằng lời giải thích về một sự nhầm lẫn mà bao nhiêu năm qua người đời không hay biết, đó là chữ “bến” và chữ “bờ” trong tựa đề bài hát. Theo ông, lúc nhạc sỹ Hoàng Hiệp gửi bài hát này đến Ban biên tập âm nhạc của Đài Tiếng nói Việt Nam, chính ông là người đã nhìn thấy tận mắt trong bản thảo nhạc và lời của bài hát đề chính xác là “Câu hò bên bờ Hiền Lương”. Và tựa đề đó không chỉ đúng theo cách đặt của tác giả bài hát mà còn đúng với thực tế lúc bấy giờ. Ông nói: “Vào năm 1957, khi bài hát ra đời, đất nước ta đang bị chia cắt làm đôi lấy cầu Hiền Lương làm nơi phân chia ranh giới. Ở phía nam cầu Hiền Lương là đất của địch và ở phía bắc của cầu là đất của ta. Bởi thế, giữa hai bên chỉ có hai bờ đất nhỏ bé chạy dài dọc theo sông Bến Hải chứ làm gì có bến nào để thuyền bè đỗ lại như bây giờ đâu; vậy mà bao năm qua, người ta lại có thể nhầm thành “Câu hò bên bến Hiền Lương...”. 

Ông kể, ông đến với bài hát này vừa là một sự tình cờ nhưng cũng như một cái duyên. Vào một buổi tối buồn, ngồi một mình trong phòng chẳng biết làm gì nên ông lang thang lên phòng biên tập xem có bài hát nào mới để tập hát vu vơ cho đỡ buồn. Thường ở phòng biên tập của ban âm nhạc, bao giờ cũng có một phòng để các bài hát, bản nhạc của các nhạc sỹ ở các nơi gửi về. Trong mớ giấy tờ lộn xộn, ông cầm đại một tờ lên, lần giở ra xem thì gặp đúng bài hát  “Câu hò bên bờ Hiền Lương” – bài hát đầu tay của nhạc sỹ Hoàng Hiệp vừa mới gửi về được mấy hôm. Xem qua ca từ, nốt nhạc của bài hát, ông như bị cuốn hút bởi thứ âm điệu rất đặc biệt của bài hát này. Ông mang đàn ra vừa tập hát vừa tự đệm nhạc cho mình thì phát hiện là bài hát này rất phù hợp với chất giọng của ông. Ông lại một mình say sưa với bài hát cho đến lúc gà gáy báo sáng mới sực nhớ là mình quên đi ngủ. 
 
Tập Album chứa đựng

“Lúc đó, tôi có cảm tưởng như bài hát này nhạc sỹ Hoàng Hiệp sáng tác để dành cho riêng tôi hát vậy. Bài hát mang âm hưởng dân ca đồng thời lại nuột nà, tình cảm, nó rất phù hợp với khả năng thể hiện của mình. Ngay sáng hôm đó, tôi đã đề nghị với đồng chí phụ trách đoàn ca nhạc của đài cho tôi được hát thu âm bài hát và đã được đồng chí trưởng đoàn đồng ý. Tôi mừng đến nỗi rơi cả nước mắt” – ông bồi hồi nhớ lại.

Theo đúng quy trình, mỗi khi nhận được bài hát từ nhạc sỹ gửi đến, ban biên tập sẽ gửi đến cho ban biên tập nhạc để họ soạn tổng phổ (bản ghi các nốt nhạc đệm của tất cả các loại nhạc cụ dành cho một tác phẩm âm nhạc để các nhạc công nhìn vào đó mà đệm nhạc cho phù hợp hoặc chỉ huy nhìn vào đó để chỉ huy dàn nhạc). Sau đó, ca sỹ sẽ tập hát và ráp nhạc với ban nhạc rồi mới đi thu âm. Thế nhưng với bài hát này, ông đã được phá lệ, bỏ qua khâu soạn tổng phổ mà tập hát và ráp nhạc luôn với nhạc công. “Khi nghe tôi hát thử một vài lần, các anh trong đoàn đã gật đầu đồng ý cho phép ráp nhạc luôn với nhạc công mà không cần tổng phổ. Người đệm đàn cho tôi lúc đó là anh Hoàng Mãnh một pianist khá nổi tiếng thời bấy giờ. Và hai anh em chúng tôi thu âm bài hát này chỉ trong vòng 4 lần là hoàn thiện, sau đó thì được Đài Tiếng nói phát rộng rãi khắp miền Bắc”.

Khóc theo khán giả

Sau khi bài hát được phát sóng rộng rãi trên khắp miền Bắc, Ban biên tập đã nhận được rất nhiều lời yêu cầu phát lại trong chương trình “Hộp thư yêu cầu” của Đài. Nhiều lá thư gửi về cám ơn nhạc sỹ, ca sỹ đã mang lại cho họ một ca khúc thật ý nghĩa, khiến ông vui mừng khôn tả. Trong số những lá thư của khán giả gửi về, ông đã được ban biên tập cho xem bức thư đầy cảm động của một cô gái miền Nam tập kết ra Bắc mà cho đến bây giờ ông vẫn còn nhớ được mấy dòng: “Khi nghe bài hát này, mấy chị em chúng tôi đã ôm nhau khóc nức nở. Càng khóc bao nhiêu, nỗi căm thù giặc Mỹ lại dâng tràn bấy nhiêu. Từng lời ca ngọt ngào, ấm áp mà thiết tha của ca sỹ như đưa chúng tôi trở về với những kỷ niệm của những ngày còn sống trên đất quê hương. Nỗi nhớ quê hương làm cả mấy chị em ngẹn ngào không nói được lời nào...  Thay mặt mấy anh chị em người miền Nam đang tập kết ra Bắc cám ơn Đài tiếng nói, cám ơn ca sĩ đã mang đến cho chúng tôi những lời ca tuyệt vời đến thế...”. Vì đây là bài hát mang âm điệu buồn mà lúc bấy giờ chiến trường lại cần những bài mang âm hưởng hào hùng, mạnh mẽ để cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân dân nên ông đã không được phép hát bài này trong mỗi lần biểu diễn ở chiến trường. 

Ông còn nhớ lần đầu tiên ông biểu diễn bài hát này ở vườn hoa Chí Linh (Hà Nội), lúc ông đang hát lời 2  thì thấy ở phía dưới sân khấu rất nhiều chị em khóc. Ông càng hát, họ lại càng khóc nhiều hơn. Nhìn chị em khóc, ông đã không thể cầm lòng và định không hát nữa, thế nhưng nhìn những người khác đang say sưa nghe ông hát thì ông không thể dừng lại được. Và không hiểu sao những giọt nước mắt cứ lăn dài trên má ông cho đến khi ông hát xong bài hát. Lạ thay, khi nhìn thấy nước mắt của ông, nhiều chị em đã không còn khóc nữa mà hướng ánh nhìn ngưỡng mộ về phía ông. Buổi biểu diễn hôm đó, khán giả đã yêu cầu ông hát đi hát lại bài hát này đến 3 lần. Sau mỗi lần ông hát xong là hàng tràng pháo tay ròn rã cất lên, kéo dài hàng chục phút không ngớt. Ông tâm sự: “Đó là niềm hạnh phúc lớn lao nhất mà một người ca sỹ như tôi lúc đó có được. Tối hôm đó, tôi đã không ngủ được vì quá vui sướng”.

Sau này, mỗi lần đi biểu diễn ở các tỉnh, cứ hễ lên sân khấu là khán giả lại yêu cầu ông hát bài “Câu hò bên bờ Hiền Lương”. Và đã một thời, cái tên Văn Hanh nổi lên như một “hiện tượng âm nhạc đặc biệt” mà trong suốt cuộc đời ca hát của mình, ông không bao giờ quên.
 
Ông Trần Lâm – nguyên Tổng giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam giai đoạn 1945 – 1988 cho biết: “Vào cuối năm 1957, tôi được nghe bài hát “Câu hò bên bờ Hiền Lương” qua Đài Tiếng nói của chúng tôi phát nhưng tôi không nhận ra giọng hát đó là của ai. Đến lúc có dịp xuống Phòng biên tập thì tôi mới biết đó là giọng ca của Văn Hanh. Cùng với ca sỹ Văn Hanh thời đó còn có Trần Khánh, Trần Thụ, Kim Oanh A, Nguyễn Thị Hồng, Tân Nhân, Kim Ngọc, Quang Hưng, Quốc Hương... Tất cả các anh chị em đều thuộc Đoàn ca nhạc của Đài Tiếng nói Việt Nam và chính những giọng ca này đã một thời làm say đắm bao người. Nay đa phần trong số họ đều đã khuất bóng, thế nhưng mỗi khi nhắc về họ là bao giờ cũng gắn liền với những ca khúc bất hủ mà thế hệ chúng tôi không ai là không biết”.

Hà Tùng Long

nguyenquyen
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Nam diễn viên mất tích 3 tháng trước khi qua đời ở tuổi 24 là ai?

Nam diễn viên mất tích 3 tháng trước khi qua đời ở tuổi 24 là ai?

Thế giới showbiz - 36 phút trước

Sau khi mất liên lạc vào cuối tháng 1, nam diễn viên Mizuki Itagaki được tìm thấy đã qua đời ở Tokyo.

'Yêu lắm Việt Nam' biến mỗi người Việt Nam thành một 'đại sứ du lịch'

'Yêu lắm Việt Nam' biến mỗi người Việt Nam thành một 'đại sứ du lịch'

Xem - nghe - đọc - 12 giờ trước

GĐXH - Chiều 17/4, Báo Nhân Dân đã công bố dự án “Yêu lắm Việt Nam" nhằm lan tỏa tình yêu đất nước, quảng bá các địa danh lịch sử, văn hóa, du lịch trên khắp Việt Nam.

Nam ca sĩ 'Mưa bụi' từng hát 1 bài nhận 2 cây vàng, sự nghiệp đang thăng hoa lại bỏ dở vì một người

Nam ca sĩ 'Mưa bụi' từng hát 1 bài nhận 2 cây vàng, sự nghiệp đang thăng hoa lại bỏ dở vì một người

Giải trí - 12 giờ trước

GĐXH - Ca sĩ Mai Tuấn nổi danh qua album "Mưa bụi" những năm 1990, song lại dừng hát một thời gian dài khi đang ở đỉnh cao. Hiện tại, ở tuổi U60 anh vẫn độc thân.

Hậu trường cảnh NSND Công Lý bị ngã trong 'Cha tôi người ở lại'

Hậu trường cảnh NSND Công Lý bị ngã trong 'Cha tôi người ở lại'

Xem - nghe - đọc - 15 giờ trước

Ê-kíp "Cha tôi người ở lại" vừa chia sẻ hậu trường cảnh NSND Công Lý bị ngã trên phim, cho thấy nam diễn viên đã được đoàn phim quan tâm chăm sóc thế nào.

Trương Nam Thành tưởng nhớ NSƯT Quý Bình, người mẫu Duy Nhân

Trương Nam Thành tưởng nhớ NSƯT Quý Bình, người mẫu Duy Nhân

Giải trí - 15 giờ trước

GĐXH - Trương Nam Thành mới đây đã có hành động ý nghĩa tưởng nhớ NSƯT Quý Bình, người mẫu Duy Nhân.

Dàn nghệ sĩ giao hữu bóng đá quyên góp giúp đỡ bệnh nhân ung thư

Dàn nghệ sĩ giao hữu bóng đá quyên góp giúp đỡ bệnh nhân ung thư

Xem - nghe - đọc - 16 giờ trước

GĐXH - Nhạc sĩ Phùng Tiến Minh, Lê Thành Trung, diễn viên Chí Nhân, Đức Thịnh, Ngô Anh Quân,... sẽ giao hữu bóng đá quyên góp giúp đỡ bệnh nhân ung thư vào ngày 21/4 sắp tới.

Bật mí cảnh quay nghẹt thở, rơi nước mắt ở hầm ngập nước phim 'Địa đạo'

Bật mí cảnh quay nghẹt thở, rơi nước mắt ở hầm ngập nước phim 'Địa đạo'

Giải trí - 17 giờ trước

Diễn viên Khánh Ly kể về quá trình casting kéo dài 1 năm và bài học diễn xuất không lời thoại từ đạo diễn Bùi Thạc Chuyên trong phim "Địa đạo".

Nam NSND quê Thanh Hóa có đời thực kín tiếng ở tuổi hưu

Nam NSND quê Thanh Hóa có đời thực kín tiếng ở tuổi hưu

Giải trí - 21 giờ trước

GĐXH - NSND Quốc Anh quê Thanh Hóa, được xem là "cây chèo" nổi tiếng trong làng sân khấu miền Bắc. Sau những năm tháng cống hiến cho nghề, hiện tại, ông có cuộc sống bình yên ở tuổi hưu.

Đóng vai công an nhiều nhất màn ảnh, nam nghệ sĩ ưu tú bị nhầm là 'cán bộ' thật

Đóng vai công an nhiều nhất màn ảnh, nam nghệ sĩ ưu tú bị nhầm là 'cán bộ' thật

Xem - nghe - đọc - 22 giờ trước

30 năm gắn bó với hình tượng người chiến sĩ công an trên màn ảnh, NSƯT Văn Báu tiết lộ nhiều khán giả tưởng ông là công an thật, có nghề tay trái là diễn viên.

Nữ ca sĩ mang hàm Thượng uý lấy chồng đẹp trai hát nhạc tình rất ngọt là ai?

Nữ ca sĩ mang hàm Thượng uý lấy chồng đẹp trai hát nhạc tình rất ngọt là ai?

Câu chuyện văn hóa - 1 ngày trước

Xinh đẹp và hát hay, Quán quân dòng nhạc nhẹ cuộc thi Sao Mai 2017 Thu Thuỷ là cán bộ của Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội. Cô hiện đeo hàm Thượng uý.

Top