Người đầu tiên hát "Câu hò bên bờ Hiền Lương"
Giadinh.net - Lâu nay, mỗi lần nhắc đến bài hát “Câu hò bên bờ Hiền Lương” là người ta nghĩ ngay đến giọng hát ngọt ngào, trong trẻo của nữ Nghệ sỹ Nhân dân Thu Hiền. Thế nhưng ít ai biết được, người đầu tiên hát ca khúc này lúc bài hát vừa “ra lò”, trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt lại là nam ca sỹ Văn Hanh – một trong những nam ca sỹ khá nổi tiếng của Đài Tiếng nói Việt Nam lúc bấy giờ.
Người ca sỹ ấy giờ đã ở vào tuổi ngoại bát tuần, thế nhưng mỗi lần nhắc đến “Câu hò bên bờ Hiền Lương” , trong ông lại trỗi dậy bao kỷ niệm.
 Nghệ sỹ Văn Hanh với 2 chiếc đĩa rất hiếm hoi còn giữ được, thu âm những bài hát của mình từ năm 1957. (Ảnh: HTL) |
“Say” hát quên cả ngủ
Tiếp chúng tôi trong phòng khách nhỏ bé của căn hộ tập thể thuộc khu tập thể Đài Tiếng nói Việt Nam, nghệ sỹ Văn Hanh bắt đầu câu chuyện với chúng tôi bằng lời giải thích về một sự nhầm lẫn mà bao nhiêu năm qua người đời không hay biết, đó là chữ “bến” và chữ “bờ” trong tựa đề bài hát. Theo ông, lúc nhạc sỹ Hoàng Hiệp gửi bài hát này đến Ban biên tập âm nhạc của Đài Tiếng nói Việt Nam, chính ông là người đã nhìn thấy tận mắt trong bản thảo nhạc và lời của bài hát đề chính xác là “Câu hò bên bờ Hiền Lương”. Và tựa đề đó không chỉ đúng theo cách đặt của tác giả bài hát mà còn đúng với thực tế lúc bấy giờ. Ông nói: “Vào năm 1957, khi bài hát ra đời, đất nước ta đang bị chia cắt làm đôi lấy cầu Hiền Lương làm nơi phân chia ranh giới. Ở phía nam cầu Hiền Lương là đất của địch và ở phía bắc của cầu là đất của ta. Bởi thế, giữa hai bên chỉ có hai bờ đất nhỏ bé chạy dài dọc theo sông Bến Hải chứ làm gì có bến nào để thuyền bè đỗ lại như bây giờ đâu; vậy mà bao năm qua, người ta lại có thể nhầm thành “Câu hò bên bến Hiền Lương...”.
Ông kể, ông đến với bài hát này vừa là một sự tình cờ nhưng cũng như một cái duyên. Vào một buổi tối buồn, ngồi một mình trong phòng chẳng biết làm gì nên ông lang thang lên phòng biên tập xem có bài hát nào mới để tập hát vu vơ cho đỡ buồn. Thường ở phòng biên tập của ban âm nhạc, bao giờ cũng có một phòng để các bài hát, bản nhạc của các nhạc sỹ ở các nơi gửi về. Trong mớ giấy tờ lộn xộn, ông cầm đại một tờ lên, lần giở ra xem thì gặp đúng bài hát “Câu hò bên bờ Hiền Lương” – bài hát đầu tay của nhạc sỹ Hoàng Hiệp vừa mới gửi về được mấy hôm. Xem qua ca từ, nốt nhạc của bài hát, ông như bị cuốn hút bởi thứ âm điệu rất đặc biệt của bài hát này. Ông mang đàn ra vừa tập hát vừa tự đệm nhạc cho mình thì phát hiện là bài hát này rất phù hợp với chất giọng của ông. Ông lại một mình say sưa với bài hát cho đến lúc gà gáy báo sáng mới sực nhớ là mình quên đi ngủ.
 Tập Album chứa đựng |
“Lúc đó, tôi có cảm tưởng như bài hát này nhạc sỹ Hoàng Hiệp sáng tác để dành cho riêng tôi hát vậy. Bài hát mang âm hưởng dân ca đồng thời lại nuột nà, tình cảm, nó rất phù hợp với khả năng thể hiện của mình. Ngay sáng hôm đó, tôi đã đề nghị với đồng chí phụ trách đoàn ca nhạc của đài cho tôi được hát thu âm bài hát và đã được đồng chí trưởng đoàn đồng ý. Tôi mừng đến nỗi rơi cả nước mắt” – ông bồi hồi nhớ lại.
Theo đúng quy trình, mỗi khi nhận được bài hát từ nhạc sỹ gửi đến, ban biên tập sẽ gửi đến cho ban biên tập nhạc để họ soạn tổng phổ (bản ghi các nốt nhạc đệm của tất cả các loại nhạc cụ dành cho một tác phẩm âm nhạc để các nhạc công nhìn vào đó mà đệm nhạc cho phù hợp hoặc chỉ huy nhìn vào đó để chỉ huy dàn nhạc). Sau đó, ca sỹ sẽ tập hát và ráp nhạc với ban nhạc rồi mới đi thu âm. Thế nhưng với bài hát này, ông đã được phá lệ, bỏ qua khâu soạn tổng phổ mà tập hát và ráp nhạc luôn với nhạc công. “Khi nghe tôi hát thử một vài lần, các anh trong đoàn đã gật đầu đồng ý cho phép ráp nhạc luôn với nhạc công mà không cần tổng phổ. Người đệm đàn cho tôi lúc đó là anh Hoàng Mãnh một pianist khá nổi tiếng thời bấy giờ. Và hai anh em chúng tôi thu âm bài hát này chỉ trong vòng 4 lần là hoàn thiện, sau đó thì được Đài Tiếng nói phát rộng rãi khắp miền Bắc”.
Khóc theo khán giả
Sau khi bài hát được phát sóng rộng rãi trên khắp miền Bắc, Ban biên tập đã nhận được rất nhiều lời yêu cầu phát lại trong chương trình “Hộp thư yêu cầu” của Đài. Nhiều lá thư gửi về cám ơn nhạc sỹ, ca sỹ đã mang lại cho họ một ca khúc thật ý nghĩa, khiến ông vui mừng khôn tả. Trong số những lá thư của khán giả gửi về, ông đã được ban biên tập cho xem bức thư đầy cảm động của một cô gái miền Nam tập kết ra Bắc mà cho đến bây giờ ông vẫn còn nhớ được mấy dòng: “Khi nghe bài hát này, mấy chị em chúng tôi đã ôm nhau khóc nức nở. Càng khóc bao nhiêu, nỗi căm thù giặc Mỹ lại dâng tràn bấy nhiêu. Từng lời ca ngọt ngào, ấm áp mà thiết tha của ca sỹ như đưa chúng tôi trở về với những kỷ niệm của những ngày còn sống trên đất quê hương. Nỗi nhớ quê hương làm cả mấy chị em ngẹn ngào không nói được lời nào... Thay mặt mấy anh chị em người miền Nam đang tập kết ra Bắc cám ơn Đài tiếng nói, cám ơn ca sĩ đã mang đến cho chúng tôi những lời ca tuyệt vời đến thế...”. Vì đây là bài hát mang âm điệu buồn mà lúc bấy giờ chiến trường lại cần những bài mang âm hưởng hào hùng, mạnh mẽ để cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân dân nên ông đã không được phép hát bài này trong mỗi lần biểu diễn ở chiến trường.
Ông còn nhớ lần đầu tiên ông biểu diễn bài hát này ở vườn hoa Chí Linh (Hà Nội), lúc ông đang hát lời 2 thì thấy ở phía dưới sân khấu rất nhiều chị em khóc. Ông càng hát, họ lại càng khóc nhiều hơn. Nhìn chị em khóc, ông đã không thể cầm lòng và định không hát nữa, thế nhưng nhìn những người khác đang say sưa nghe ông hát thì ông không thể dừng lại được. Và không hiểu sao những giọt nước mắt cứ lăn dài trên má ông cho đến khi ông hát xong bài hát. Lạ thay, khi nhìn thấy nước mắt của ông, nhiều chị em đã không còn khóc nữa mà hướng ánh nhìn ngưỡng mộ về phía ông. Buổi biểu diễn hôm đó, khán giả đã yêu cầu ông hát đi hát lại bài hát này đến 3 lần. Sau mỗi lần ông hát xong là hàng tràng pháo tay ròn rã cất lên, kéo dài hàng chục phút không ngớt. Ông tâm sự: “Đó là niềm hạnh phúc lớn lao nhất mà một người ca sỹ như tôi lúc đó có được. Tối hôm đó, tôi đã không ngủ được vì quá vui sướng”.
Sau này, mỗi lần đi biểu diễn ở các tỉnh, cứ hễ lên sân khấu là khán giả lại yêu cầu ông hát bài “Câu hò bên bờ Hiền Lương”. Và đã một thời, cái tên Văn Hanh nổi lên như một “hiện tượng âm nhạc đặc biệt” mà trong suốt cuộc đời ca hát của mình, ông không bao giờ quên.
|
Ông Trần Lâm – nguyên Tổng giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam giai đoạn 1945 – 1988 cho biết: “Vào cuối năm 1957, tôi được nghe bài hát “Câu hò bên bờ Hiền Lương” qua Đài Tiếng nói của chúng tôi phát nhưng tôi không nhận ra giọng hát đó là của ai. Đến lúc có dịp xuống Phòng biên tập thì tôi mới biết đó là giọng ca của Văn Hanh. Cùng với ca sỹ Văn Hanh thời đó còn có Trần Khánh, Trần Thụ, Kim Oanh A, Nguyễn Thị Hồng, Tân Nhân, Kim Ngọc, Quang Hưng, Quốc Hương... Tất cả các anh chị em đều thuộc Đoàn ca nhạc của Đài Tiếng nói Việt Nam và chính những giọng ca này đã một thời làm say đắm bao người. Nay đa phần trong số họ đều đã khuất bóng, thế nhưng mỗi khi nhắc về họ là bao giờ cũng gắn liền với những ca khúc bất hủ mà thế hệ chúng tôi không ai là không biết”. |
Hà Tùng Long
Ý kiến của bạn
Bà ngoại đáng yêu ở Nhà Bà Nữ: Từ tuổi thơ cơ cực đến nghệ sĩ lừng danh, U80 sống xa con vì đam mê diễn xuất
Giải trí - 44 phút trướcỞ tuổi gần 80, NSND Ngọc Giàu của Nhà Bà Nữ vẫn miệt mài cống hiến cho nghệ thuật.
Quỳnh Lương 'đanh thép' khi bị đồn phải lòng Bình An
Giải trí - 2 giờ trướcGĐXH - "Bình An không bao giờ là gu của tôi. Gu của tôi không bao giờ là những anh em bạn bè cùng ngành, kể cả độc thân chứ đừng nói đến đã có vợ", Quỳnh Lương khẳng định.
Bạn gái 19 tuổi, đẹp tựa nữ thần của Leonardo DiCaprio
Giải trí - 2 giờ trướcTài tử Hollywood - Leonardo DiCaprio vướng tin đồn hò hẹn với nhiều bóng hồng trẻ trung sau khi chia tay người mẫu Camila Morrone vào năm ngoái. Cô gái gần nhất xuất hiện cùng anh là Eden Polani.
Trương Quỳnh Anh: Từng bất chấp mâu thuẫn với bố mẹ để sinh con, đã có tình mới sau khi chia tay Tim?
Giải trí - 4 giờ trướcTrương Quỳnh Anh được nhiều khán giả dự đoán là nguồn cảm hứng của Trấn Thành để xây dựng hình ảnh nữ chính của Nhà Bà Nữ.
Phản ứng của Thanh Thanh Huyền khi liên tục bị chê nhan sắc
Giải trí - 4 giờ trướcGĐXH - Bị cho là không đủ đẹp để thi hoa hậu: cười hở lợi, da mặt sần sùi,... đại diện Việt Nam tại Miss Charm 2023 - Thanh Thanh Huyền khẳng định mọi người nên gặp cô ở ngoài để biết nhan sắc thật.
Gần 3 tháng đăng quang, 'O Sen' Ngọc Mai đã vướng lùm xùm từ công việc lẫn đời tư, thái độ người trong cuộc thế nào?
Giải trí - 5 giờ trướcGĐXH - Ca sĩ Ngọc Mai chính là người đã chiến thắng trong cuộc thi 'Ca sĩ mặt nạ' - The Masked singer với nicknam O Sen. Tuy nhiên, chỉ sau mấy tháng đăng quang, người đẹp vướng vào rất nhiều ồn ào đời tư.
'Đừng nói khi yêu' tập 5: Quy khoe tài sản 'khủng' để tán tỉnh Ly
Xem - nghe - đọc - 5 giờ trướcQuy giới thiệu mình chưa có bạn gái cùng 1 loạt ưu điểm cốt để Ly nhận lời làm bạn gái của mình.
Cách nhau 44 tuổi, nhạc sĩ Đức Huy và vợ chẳng giận nhau quá nửa ngày
Giải trí - 6 giờ trước"Tôi và vợ chưa bao giờ giận nhau quá nửa ngày. Thú thật tôi càng không thể nhớ được lần cuối chúng tôi cãi nhau là khi nào", nhạc sĩ Đức Huy chia sẻ.
Chị em gái NSND Lê Khanh: 3 mỹ nhân tài sắc Hà thành cùng theo đuổi nghệ thuật giờ có cuộc sống ra sao?
Giải trí - 6 giờ trướcGĐXH - NSND Lê Khanh và người chị NSƯT Lê Vân cùng em gái NSƯT Lê Vi là 3 nữ nghệ sĩ không chỉ tài năng mà còn xinh đẹp của nền điện ảnh nước nhà. Hiện tại, sau những năm tháng cống hiến cuộc sống của họ ra sao?
Nhan sắc 3 diễn viên đóng vai Ba Trà - 'tuyệt thế giai nhân Sài Gòn' một thời
Giải trí - 8 giờ trướcMinh Hằng, Ngân Khánh, Kim Tuyến là những mỹ nhân được đạo diễn "chọn mặt gửi vàng" vào vai Ba Trà - người được mệnh danh là "Tuyệt thế giai nhân Sài Gòn" một thời.
Chị em gái NSND Lê Khanh: 3 mỹ nhân tài sắc Hà thành cùng theo đuổi nghệ thuật giờ có cuộc sống ra sao?
Giải tríGĐXH - NSND Lê Khanh và người chị NSƯT Lê Vân cùng em gái NSƯT Lê Vi là 3 nữ nghệ sĩ không chỉ tài năng mà còn xinh đẹp của nền điện ảnh nước nhà. Hiện tại, sau những năm tháng cống hiến cuộc sống của họ ra sao?
