Nguy cơ lớn với công trình quốc gia

Cấm dân, cho doanh nghiệp khoét núi

Nhiều người dân Lạc Sơn cho biết: "Các mỏ than này trước đây dân làm nhưng đã bị cấm từ cách đây mấy năm rồi. Vì khai thác trái phép, không đảm bảo an toàn, cán bộ gửi giấy về tận nhà, chúng tôi không dám làm nữa". Tuy nhiên, cũng chính những người dân này lại thắc mắc: "Chính quyền cấm dân làm vì ảnh hưởng đường điện nhưng lại cho các doanh nghiệp đấu thầu để khai thác công khai. Không lẽ, doanh nghiệp khoan, đào thì núi không rỗng, trụ điện không sụt?". Những người dân địa phương trực tiếp làm việc trong hầm than thì lo lắng: "Than đến đâu khoét đến đó chứ có ai để ý tới đường dây 500kV nằm ở chỗ nào? Những cửa hầm này chỉ cách chân của 2 cột trụ điện 500kV vài trăm mét. Trong khi đó, các đường lò chính ăn sâu vào lòng núi đến 300 - 400m, bên trong ruột rỗng hết rồi, nguy cơ sập là có thể xảy ra!".

Thực tế cho thấy, từ cửa lò đến chân móng cột điện 500kV số 61 chỉ gần 500m. Hầu hết các đường lò này ăn theo hướng Đông Bắc và đều xuyên qua đỉnh núi. Đó cũng chính là hướng tiến tới chân móng cột 61 và đe dọa trực tiếp đến sự an toàn của hai móng cột số 62, 63. Vấn đề khiến người dân bức xúc là chính quyền yêu cầu người dân hai xã dừng ngay việc khai thác than tại núi Cổm, thậm chí gửi quyết định đến tận tay chủ lò do kết quả kiểm tra cho thấy các lò này làm ảnh hưởng đường dây điện 500kV. Thế nhưng không hiểu sao lại cấp giấy phép cho một số doanh nghiệp tổ chức khai thác?

Mang theo những bức xúc của dân, chúng tôi đến gặp đại diện chính quyền địa phương. Ông Bùi Văn Thái, Chủ tịch UBND xã Phượng Cốc, Lạc Sơn khẳng định: "UBND xã cũng nhận được thông báo cấm khai thác than ở tất cả các khu vực trên địa bàn tỉnh Hòa Bình, đồng thời gửi thông báo tạm dừng khai thác đến một số doanh nghiệp đang thi công trên địa bàn. Đến ngày 6/9/2011 không còn ai được phép đào than ở khu vực núi Cổm". Tuy nhiên khi PV ngỏ ý muốn vào tận nơi để "xem" việc khai thác đã được xử lý như thế nào, ngay lập tức lãnh đạo xã đã lấy lý do "mưa lũ, nước lớn, đường trơn không thể tới đó được".

Xã “bó tay”, huyện “quá thẩm quyền”?

Theo tìm hiểu của chúng tôi, UBND tỉnh Hòa Bình đã cấp giấy phép cho một số công ty từ mấy năm nay. Cụ thể: giấy phép số 52/QĐ-UBND ngày 23/5/2008 cho Công ty TNHH một thành viên kinh doanh than Hòa Bình; giấy phép số 38/QĐ-UBND ngày 1/4/2008, cho phép Công ty TNHH Cơ khí Lâm Minh. Sau đó, lần lượt các công ty TNHH Tân Khánh, Hoàng Gia và Tây Bắc cũng tham gia khai thác.

Đến nay, với các doanh nghiệp được phép khai thác nhưng giấy phép hết hạn thì họ vẫn chờ gia hạn để khai thác tiếp. Trong khi đó, núi Cổm đã và đang bị đào "rỗng" dù vẫn phải "cõng" trên mình công trình trọng điểm quốc gia. Nguy cơ sập, đổ cột điện của đường dây 500KV - công trình trọng điểm quốc gia vẫn luôn rình rập. Không hiểu tỉnh Hòa Bình có biết việc này?

Lê Hường